Σελίδες

Κυριακή 19 Δεκεμβρίου 2010

30 ΧΡΟΝΙΑ ΛΑΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΙΝΑΣ, 30 ΧΡΟΝΙΑ ΨΕΥΤΙΑ ΚΑΙ ΑΠΑΤΗ

Άρθρο του θεωρητικού οργάνου του Κομμουνιστικού Κόμματος Γερμανίας DER WEG DER PARTEI ( No 4 – 1979 )
Επιμέλεια της Κεντρικής Επιτροπής της Σ.Α.Κ.Ε
Έκδοση του μηνιαίου κεντρικού δημοσιογραφικού οργάνου της
Σ.Α.Κ.Ε “ΟΚΤΩΜΒΡΗΣ”

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Ή Κεντρική 'Επιτροπή της ΣΑΚΕ παρουσιάζει στους Έλληνες Μαρξιστές-Λενινιστές ένα μέρος της πολεμικής του Κομμουνιστικού Kόμματος Γερμανίας ενάντια στο Μαοϊκό ρεβιζιονισμό δίνοντας μεταφρασμένο στα Ελληνικά το άρθρο "30 ΧΡΟΝΙΑ ΛΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΙΝΑΣ-30 ΧΡΟΝΙΑ ΨΕΥΤΙΑ ΚΙ ΑΠΑΤΗ" που δημοσιεύτηκε στο θεωρητικό όργανα του κόμματος "O ΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ" τεύχος 4 του 1979.
H πρωτοβουλία αυτή δεν είναι ούτε τυχαία ούτε ανεξήγητη. Ήδη από αρκετό καιρό πριν έχουμε διαπιστώσει ότι οι δικές μας υποκειμενικές αδυναμίες και ή λαθεμένη ταχτική των περισσότερων Μαρξιστικών-Λενινιστικών κομμάτων στο ζήτημα της οικοδόμησης των διεθνιστικών δεσμών ανάμεσα στους Μ-Λ όλου του κόσμου είχαν σαν αποτέλεσμα οι καταχτήσεις σ'όλους τους τομείς των πιο πεπειραμένων Μ-Λ κομμάτων να μη μεταδοθούν και να μη βοηθήσουν τον αγώνα των Μ- Λ στην 'Ελλάδα ενάντια στον καπιταλισμό και τους ρεβιζιονιστές εχθρούς.
Αυτό το κενό έρχεται να καλύψει ή Κεντρική 'Επιτροπή κάνοντας απτή μεριά της το πρώτο βήμα. Ό αναγνώστης θα διαπιστώσει ότι τα πλούσια στοιχεία πού παρουσιάζουν οι Γερμανοί σύντροφοι για την ιστορία του Κινέζικου Κομμουνιστικού Κόμματος και την οικοδόμηση του Μαοϊκού σοσιαλισμού δίνουν ένα γερό χαστούκι στους υπερασπιστές του Μαοϊσμού.
Χωρίς να αρνούμαστε την αναγκαιότητα της αυτοτελούς επαλήθευσης είμαστε επίσης ένθερμοι υποστηριχτές της μετάδοσης της πείρας από τα πιο πεπειραμένα στα νεαρότερα τμήματα του παγκόσμιου Μαρξιστικού-Λενινιστικού κινήματος.
Το πόσο σωστό είναι αυτό θα φανεί γρήγορα έστω και από το μικρό αυτό βοήθημα στον αγώνα ενάντια στους Μαοϊκούς ρεβιζιονιστές πού στηρίζουν την επιρροή τους ακριβώς στην αγνοία των αγωνιστών γύρω από την όλη δράση του Μάο και των άλλων ρεβιζιονιστών στην Κίνα εδώ και πολλές δεκαετίες.
Γενάρης 1981.

 
 
 
Η ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Η ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας eδω και πάνω από 30 χρόνια, ήταν αποτέλεσμα του μακροχρόνιου σκληρού αγώνα του κινέζικου λαού ενάντια στους ξένους ιμπεριαλιστές, τους φεουδάρχες και την κομπραδόρικη αστική τάξη. Η κινέζικη επανάσταση είχε αντιιμπεριαλιστικό, αντιφςουδαρχικό χαρακτήρα και έλυσε τα καθήκοντα της αστικοδημοκρατικής επανάστασης.
Αυτό όμως δεν σήμαινε αναγκαστικά ότι είχε πια αποφευχθεί η επανεγκαθίδρυση της δικτατορίας της αστικής τάξης και η παλινόρθωση του καπιταλισμού. Ακριβώς όπως και στις λαϊκοδημοκρατικές χώρες της Α.Ευρώπης, που είχαν απελευθερωθεί απτήν κυριαρχία του χιτλεροφασισμού με την πάλη των λαών τους και με την βοήθεια της σοσιαλιστικής Σοβιετικής Ένωσης, έτσι και στη Κίνα υπήρχε η δυνατότητα να γίνει το πέρασμα απτήν αστικοδημοκρατική στην σοσιαλιστική επανάσταση.
Ποιες ήταν οι προϋποθέσεις που έκαναν δυνατή μια τέτοια διαδικασία; Ήταν :
1. Η συμμαχία της εργατικής τάξης με τους αγρότες, κάτω από την καθοδήγηση της εργατικής
τάξης.
2. Ο ηγετικός ρόλος του κομμουνιστικού κόμματος στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα ( θα
μιλήσουμε αργότερα για το αν εκπληρώθηκαν πραγματικά οι όροι αυτοί στην Κίνα ), και
3. Η στενή συνεργασία με την Σοβιετική Ένωση
Η πολιτική αυτή θα είχε επιτυχία αν ξεκαθαρίζονταν πλέρια το ζήτημα του χαρακτήρα της λαϊκής Δημοκρατίας. Όμως, στο λαϊκοδημοκρατικό κράτος δεν μπορούσε να υπάρχει κατανομή της κυριαρχίας ανάμεσα σε πολλές τάξεις. Η παράβαση της αρχής αυτής οδήγησε αναπόφευκτα στο δυνάμωμα της αστικής τάξης και την νίκη του καπιταλισμού. Μετά την επανάσταση το κράτος έπρεπε νάχει την μορφή της δικτατορίας του προλεταριάτου. Την άποψη αυτή έχει και το ΚΕΑ, όταν τονίζει :
“Με την υιοθέτηση του Συντάγματος ήρθε σε πέρας η διαδικασία της πολίτικης οργάνωσης του συστήματος της λαϊκής δημοκρατίας σαν Κράτος της δικτατορίας του προλεταριάτου” ( 1 )
Στο 5οΣυνεδριοτου Βουλγαρικού Εργατικού Κόμματος ο Γκεόργκι Δημητρώφ είπε για το ίδιο ζήτημα :
“ το καθεστώς της Λαϊκής Δημοκρατίας, σαν έκφραση της κυριαρχίας των εργαζομένων κάτω από την καθοδήγηση της εργατικής τάξης, μπορεί και πρέπει στη δοσμένη ιστορική, όπως έχει αποδείξει η εμπειρία, να εκπληρώσει με επιτυχία τα καθήκοντα της δικτατορίας του προλεταριάτου, διαλύοντας τα καπιταλιστικά στοιχεία και οργανώνοντας την σοσιαλιστική οικονομία” ( 2 )
Αναφέρει τέσσερεις σημαντικές ιδιομορφίες της Λαϊκής Δημοκρατίας και του κράτους της. Παραθέτουμε δυο απ' αυτές.
«α. Το λαϊκοδημοκρατικό κράτος είναι η κυριαρχία των εργαζομένων, της τεράστιας πλειοψηφίας του λαού, κάτω απτήν καθοδήγηση της εργατικής τάξης. Αυτό σημαίνει πρώτο, ότι έπεσε η κυριαρχία των καπιταλιστών και των μεγαλοτσιφλικάδων και εγκαθιδρύθηκε η κυριαρχία των εργαζομένων στη πολύ και στο χωριό κάτω από την καθοδήγηση της εργατικής τάξης. Η εργατική τάξη σαν η πιο προοδευτική τάξη της σύγχρονης κοινωνίας παίζει ηγετικό ρόλο στο κράτος και στη δημόσια ζωή. Δεύτερο, ότι το κράτος είναι όργανο της πάλης των εργαζομένων ενάντια στα εκμεταλλευτικά στοιχεία, ενάντια σε κάθε προσπάθεια και τάση που σκοπό έχει τη παλινόρθωση του καπιταλισμού και την κυριαρχία της αστικής τάξης.
β. Το λαϊκοδημοκρατικό κράτος είναι το κράτος της μεταβατικής περιόδου. Αποστολή του είναι να εξασφαλίσει το δρόμο προς το σοσιαλισμό. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να γκρεμίστηκε η κυριαρχία των καπιταλιστών και των μεγαλοτσιφλικάδων και η περιουσία αυτών των τάξεων να έγινε λαϊκή ιδιοκτησία, όμως παρολαυτά δεν συντρίφτηκαν ακόμα οι οικονομικές ρίζες του καπιταλισμού· υπάρχουν ακόμα καπιταλιστικά στοιχεία και αναπτύσσονται, προσπαθούν να ξαναφέρουν τη καπιταλιστική σκλαβιά. Αλλά το προχώρημα στο σοσιαλισμό είναι δυνατό μόνο αν διεξάγεται αδιάλλακτη ταξική πάλη ενάντια στα καπιταλιστικά στοιχεία μέχρι τη πλέρια συντριβή τους. Το λαϊκοδημοκρατικό κράτος μπορεί να δυναμώσει και να εκπληρώσει την ιστορική του αποστολή μόνο αν προχωρήσει ακλόνητα στο δρόμο προς το σοσιαλισμό. Αν η λαϊκή δημοκρατία σταματούσε να κτυπάει και να καταπιέζει τα καπιταλιστικά στοιχεία τότε σίγουρα θα πέρνανε το πάνω χέρι και όχι μόνο θα υπονόμευαν τη βάση της λαϊκής δημοκρατίας αλλά και θα την ανέτρεπαν κιόλας» ( 3 )
O Μάο Τσε Τουνγκ και η ηγεσία του Κ.Κ. Κίνας τάχθηκαν εξαρχής αντίθετοι σ'αυτές τις απόψεις. Αν δει κανείς τα κείμενα και τις ομιλίες του Μάο Τσε Τουνγκ που περιέχονται στα «Εκλεκτά Έργα» Τόμος 1 μέχρι 4, τότε του δημιουργείται η αίσθηση ότι ένα προσφιλές του θέμα ήταν να τονίζει ότι η «αστικοδημοκρατική επανάσταση» στη Κίνα «θα διαρκέσει πολύ» (4). Κι αυτό δεν είναι διαφορά μόνο στα λογία, δηλαδή το ότι ο Μάο Τσε Τουνγκ δεν μιλά για λαϊκή δημοκρατία, αλλά αναπτύσσει το πρόγραμμα του της “Νέας Δημοκρατίας”. Ξεχωρίζει τα υπάρχοντα κρατικά συστήματα σε τρεις τύπους σύμφωνα με το ταξικό χαρακτήρα τους :
1. Δημοκρατίες της δικτατορίας της αστικής τάξης
2. Δημοκρατίες της δικτατορίας του προλεταριάτου
3. Δημοκρατίες της δικτατορίας της συμμαχίας πολλών επαναστατικών
τάξεων” (5)
Έτσι αρνείται το ταξικό χαρακτήρα του κράτους. Οι τάξεις, που σύμφωνα με την άποψή του, πρέπει να ενωθούν στην «δημοκρατική δικτατορία του λαού» είναι η εργατική τάξη, οι αγρότες, οι μικροαστοί της πολύς και η εθνική αστική τάξη. Ο Μάο δεν περιόρισε με κανένα τρόπο αυτή την κρατική μορφή στον κοινό αγώνα ενάντια στους γιαπωνέζους ιμπεριαλιστές.
Έτσι λ.χ στο έργο του «Για την Κυβέρνηση Συνασπισμού» τονίζει :
“Μόνο με την Δημοκρατία μπορεί να φτάσει κανείς στο σοσιαλισμό. Αυτό άδω είναι μια ακλόνητη θέση του μαρξισμού. Σχετικά με τη Κίνα η περίοδος της πάλης για την Δημοκρατία θα είναι ακόμα μακρά. Το να δοκιμάσουμε να χτίσουμε το Σοσιαλισμό πάνω στα ερείπια μιας κατάστασης πραγμάτων, αποικιακής, μισο-αποικιακής και μισοφεουδαρχικής ( ..... ) είναι τέλεια ουτοπία” (6)
Ο Μάο καταπολεμούσε αποφασιστικά τα μαρξιστικά-λενινιστικά διδάγματα σύμφωνα με τα οποία το δημοκρατικό και το σοσιαλιστικό στάδιο βρίσκονται σε διαλεκτική σχέση και ότι έτσι πρέπει να τα βλέπουμε και να τα αντιμετωπίζουμε. Σύμφωνα με το Μάο :
«στις αποικιακές και μισο-αποικιακές χώρες που βρίσκονται σε επανάσταση, η μόνη μορφή για την οργάνωση του κράτους που πρέπει να εφαρμοστεί είναι η “τρίτη” δηλαδή ούτε η δικτατορία της αστικής τάξης, ούτε η δικτατορία του προλεταριάτου, και τονίζει ότι αυτή η τρίτη κρατική μορφή θα διαρκέσει για μια ολόκληρη “ιστορική περίοδο”» (7)
Στις 30 Ιούνιο 1949 δήλωνε ακόμα :
«Η εθνική αστική τάξη αποτελεί μια μεγάλη δύναμη στην παρούσα φάση». Γι’αυτό «οφείλουμε να ενωθούμε με την εθνική αστική τάξη σ’έναν κοινό αγώνα.» (8)
«Καθήκον του νεοδημοκρατικού συστήματος θα ήταν να απελευθερώσει την Κίνα από τα δεσμά της ξένης και φεουδαρχικής καταπίεσης, έτσι ώστε, ανάμεσα στα άλλα, να μπορεί να αναπτύσσεται ελεύθερα και η ιδιωτική-καπιταλιστική οικονομία. Έπρεπε να εξασφαλιστεί η προστασία “σε κάθε ατομική ιδιοκτησία που αποκτήθηκε με νόμιμο τρόπο” (9). Ο Μάο Τσε Τουνγκ απέδιδε πολύ μεγάλο ρόλο στην εθνική αστική τάξη στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού.
«Από την άλλη μεριά η λογική χρήση των κρατικών, ιδιωτικών και συνεταιριστικών επιχειρήσεων εγγυάται ένα νόμιμο κέρδος. Όλα αυτά θα έχουν σαν αποτέλεσμα ώστε τόσο ο κρατικός όσο και ο ιδιωτικός τομέας, τόσο η εργασία όσο και το κεφάλαιο να προσπαθούν από κοινού για την ανάπτυξη της βιομηχανικής παραγωγής» ( 10 )
Βέβαια, σύμφωνα με την πολιτική που προωθούσε κιόλας ο Σουαν Γιατ-Σεν ο «διακανονισμός του κεφαλαίου» θα περιόριζε την ελεύθερη ανάπτυξη του καπιταλισμού. Είναι όμως φανερό ότι αυτό το πρόγραμμα ανεβάζει σε μεγάλο βαθμό τις τακτικές υποχωρήσεις που θα πρέπει πιθανόν να γίνουν προς την εθνική αστική τάξη. Ο Μάο προπαγανδίζει την ταυτότητα των συμφερόντων της εργατικής τάξης και του κεφαλαίου. Σύμφωνα μ’αυτόν η ταξική αντίθεση δεν έχει πια ανταγωνιστικό χαρακτήρα. Έτσι το πέρασμα στο σοσιαλισμό δεν θα γίνει με την αδιάλλακτη ταξική πάλη, αλλά με την αναμόρφωση και διαπαιδαγώγηση της αστικής τάξης:
«Θα παραμείνει η εθνική αστική τάξη στη παρούσα φάση, μπορούμε ήδη να αναλάβουμε μια σημαντική εργασία διαπαιδαγώγησης που να προορίζεται για πολλά από τα μελή της. Όταν έρθει η στιγμή της πραγματοποίησης του σοσιαλισμού, δηλαδή της εθνικοποίησης των ιδιωτικών επιχειρήσεων, θα προωθήσουμε πολύ περισσότερο αυτή την εργασία της διαπαιδαγώγησης και αναδιαπαιδαγώγησης. Ο λαός έχει στα χέρια του ένα ισχυρό κρατικό μηχανισμό και δεν φοβάται να δει την αστική τάξη να επαναστατήσει» (11)
Η πολιτική αυτή που ακλούθησε ο Μάο απέναντι στην εθνική αστική τάξη και που την αιτιολογούσε με τις ιδιομορφίες της κινέζικης οικονομίας και της κινέζικης επανάστασης δείχνει καθαρά την διαφορά ανάμεσα στο πρόγραμμα της «Νέας Δημοκρατίας» και την μαρξιστική-λενινιστική αντίληψη για την λαϊκή δημοκρατία. Η κινέζικη κομματική ηγεσία ήξερε πολύ καλά αυτή τη διαφορά. Ακόμα και στο έργο του «30 χρόνια-ιστορία του Κ.Κ.Κίνας» που γράφτηκε το 1951 λέγεται :
«Στο σημερινό ιστορικό στάδιο η Λαϊκή Δημοκρατία Κίνας αφήνει την εθνική αστική τάξη να υπάρχει. Αυτή είναι η διαφορά της Λαϊκής Δημοκρατίας Κίνας από τις Λαϊκές Δημοκρατίες της Ανατολικές Ευρώπης» (12)
Η θεωρία της «Νέας Δημοκρατίας» είναι θεωρία του τρίτου δρόμου ανάμεσα στη δικτατορία της αστικής τάξης και τη δικτατορία του προλεταριάτου.
Οι αντιλήψεις αυτές δεν έμειναν μόνο θεωρία, αλλά καθόριζαν την πολιτική της Λαϊκής Δημοκρατίας Κίνας. Στο «Γενικό Πρόγραμμα» περιέχονται σε συντομία :
«Η βασική αρχή για την οικονομική ανοικοδόμηση της Λαϊκής Δημοκρατίας Κίνας είναι η ανάπτυξη της παραγωγής και η επιδίωξη μιας ανθηρής οικονομίας με την εφαρμογή μιας πολιτικής που να παίρνει υπόψη τόσο το δημόσιο όσο και το ιδιωτικό συμφέρον, μιας πολίτικης που να ωφελήσει τόσο την εργατιά όσο και το κεφάλαιο ( … )» (13)
Όταν κιόλας ανέπτυσσε τη θεωρία του για την «Νέα Δημοκρατία» ο Μάο προωθούσε την συμμέτοχη της εθνικής αστικής τάξης στη πολιτική εξουσία. Αλλά και μετά το 1949 έβγαινε υπέρ της πολίτικης της ταξικής συνεργασίας και της συμμετοχής των καπιταλιστών στην οικονομία και το κράτος. Έτσι το 1953 έγραφε :
«Ορισμένοι καπιταλιστές κρατούν τους εαυτούς τους σε μεγάλη απόσταση από το κράτος και δεν έχουν αλλάξει τη νοοτροπία τους-πάνω από όλα το κέρδος. Ορισμένοι εργάτες προχωρούν πολύ γρήγορα και δεν επιτρέπουν στους καπιταλιστές να έχουν κανένα κέρδος. Πρέπει να προσπαθήσουμε να διαπαιδαγωγήσουμε αυτούς τους εργάτες και αυτούς τους καπιταλιστές και να τους βοηθήσουμε βαθμιαία ( αλλά, όσο πιο γρήγορα, τόσο το καλύτερο ) να προσαρμοστούν στη κρατική πολιτική μας, δηλαδή, να βάλουν την ιδιωτική βιομηχανία και το ιδιωτικό εμπόριο της Κίνας, κύρια στην υπηρεσία της εθνικής οικονομίας και του βιοτικού επιπέδου του λαού και να αφήσουν τους καπιταλιστές να έχουν επιμέρους κέρδη και μ’αυτό τον τρόπο να βαδίσουν μαζί μας στο δρόμο του κρατικού καπιταλισμού ( …. ) Είναι αναγκαίο να συνεχίσουμε να διαπαιδαγωγούμε τους καπιταλιστές στον πατριωτισμό, και για το σκοπό αυτό θα πρέπει με συστηματικό τρόπο να διαμορφώσουμε ορισμένους από αυτούς, που έχουν πλατύτερο πνεύμα και είναι έτοιμοι να υποστηρίξουν το Κομμουνιστικό Κόμμα και την Λαϊκή Κυβέρνηση, έτσι ώστε οι περισσότεροι από τους άλλους καπιταλιστές να πειστούν μέσα από αυτούς» ( 14 )
Στη συνέχεια αναφέρει ότι «οι καπιταλιστές θα συνεργαστούν με τη θέληση τους», γιατί πρόκειται για «ένα έργο συνεργασίας, και η συνεργασία δεν σηκώνει εξαναγκασμό»
Είναι ολοφάνερο ότι αυτή η πολιτική της συνεργασίας δεν σχεδιάζονταν να εφαρμοστεί μετά την ήττα των καπιταλιστών. Ήθελαν να «διαπαιδαγωγήσουν τους καπιταλιστές όπως τους εργάτες, έτσι που και οι δυο να προσαρμοστούν στις πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές του κράτους» (!). Τώρα τι κράτος είναι αυτό ……
Το 1957, όταν κατά τη γνώμη του Μάο είχε εγκαθιδρυθεί σοσιαλιστικό σύστημα, στην ομιλία του «Για την ορθή λύση των αντιθέσεων ανάμεσα στο λαό» έλεγε :
«Οι αντιθέσεις ανάμεσα στην εργατική τάξη και την εθνική αστική τάξη είναι αντιθέσεις ανάμεσα σε εκμεταλλευομένους και εκμεταλλευτές που από μονές τους είναι ανταγωνιστικές. Στις συγκεκριμένες όμως συνθήκες της χώρας μας και με κατάλληλους χειρισμούς, οι ανταγωνιστικές αντιθέσεις ανάμεσα σ’αυτές τις δυο τάξεις μπορούν να μετατραπούν σε μη ανταγωνιστικές, μπορούν να επιλυθούν με ειρηνικό τρόπο» (15)
«Η μέθοδος είναι η “μακρόχρονη συνύπαρξη κι ο αμοιβαίος έλεγχος”» (16)
Η αστική τάξη δεν θα συντριβεί αλλά θα διαπαιδαγωγηθεί, η ταξική πάλη θα γίνεται μόνο στη σφαίρα της ιδεολογίας. Ακόμα στα 1962, όταν τάχα στην Κίνα είχαν εγκαθιδρυθεί πλέρια οι σοσιαλιστικές σχέσεις στην παράγωγη, ο Μάο δήλωνε:
«Οι εργάτες, οι αγρότες, οι μικροαστοί της πολύς, οι πατριώτες διανοούμενοι, οι πατριώτες καπιταλιστές και οι άλλοι πατριώτες δημοκράτες αποτελούν το 95 % όλου του πληθυσμού. Όλοι τους συμπεριλαμβάνονται στην κατηγορία του λαού μέσα στη δημοκρατική δικτατορία του λαού.
Και μέσα στο λαό πρέπει να υπάρχει δημοκρατία.
Η δημοκρατική δικτατορία του λαού καταπιέζει τους μεγαλογαιοκτήμονες, τους τσιφλικάδες, τους αντεπαναστάτες, τα βλαβερά στοιχεία και τους αντικομουνιστές δεξιούς» (17), ( υπογραμμή δίκη μας ).
Το μοίρασμα της εξουσίας με την αστική τάξη, που στην αρχή ο Μάο σύστηνε μόνο για την μεταβατική φάση, το μεταφέρει λοιπόν και στο σοσιαλισμό. Μόνο που πρέπει να γίνει μια μικρή διόρθωση καλαισθησίας. Η «δημοκρατική δικτατορία του λαού» γίνεται στα γρήγορα δικτατορία του προλεταριάτου πράγμα που ο Μάο το απέρριπτε πριν το 1949. «Δημοκρατία μέσα στο λαό και δικτατορία απέναντι στους εχθρούς του λαού – αυτές οι δυο πλευρές είναι αδιαχώριστα δεμένες μεταξύ τους και η ένωση αυτών των δυο πλευρών, αυτή είναι η δικτατορία του προλεταριάτου η αλλιώς η δημοκρατική δικτατορία του λαού» (18)
Μ’άλλα λόγια : Η αστική τάξη συμμετέχει στη δικτατορία του προλεταριάτου και συνεχίζει να έχει όλα τα δημοκρατικά δικαιώματα, συνεχίζει να αναπτύσσεται. Αυτό είναι μια παράλογη, αντιμαρξιστική αντίληψη, η θεωρία της ομαλής ανάπτυξης της αστικής τάξης μέσα στο σοσιαλισμό.
Ξεκινώντας απ’αυτήν την θεωρία για το κράτος είναι λογικό να μη καταπιέζεται στη σοσιαλιστική επανάσταση η εθνική αστική τάξη, αλλά απλά και μόνο να διαπαιδαγωγείται, μια και δήθεν δεν είναι εχθρική τάξη.
Αντίθετα ο Λένιν και ο Στάλιν μιλούσαν συνεχώς μόνο για την διαπαιδαγώγηση της εργατικής τάξης και των μικροαστών στην επανάσταση, ποτέ όμως για την αναμόρφωση της αστικής τάξης. Μια τέτοια διαπαιδαγώγηση δεν είναι δυνατή, στην καλύτερη περίπτωση είναι δυνατή η ουδετεροποίηση ή και το κέρδισα ορισμένων ατόμων από την εθνική αστική τάξη. Ο σκοπός της αστικής τάξης σαν τάξη είναι όσο υπάρχει να προσπαθεί να διατηρήσει ή να παλινορθώσει τον καπιταλισμό και την κυριαρχία της.
Απ’όλα αυτά είναι φανερό ότι η δημιουργία του μικρού κρατικού-ιδιωτικού τομέα δεν ήταν σε καμία περίπτωση η ταχτική της «μεταβατικής περιόδου στον σοσιαλισμό». Ίσα-ίσα η ηγεσία του Κ.Κ.Κίνας τα έκανε πλακάκια με την εθνική αστική τάξη και της άφησε όχι μόνο την οικονομική επιρροή της αλλά και την συμμέτοχη της στην πολιτική εξουσία.
 
 

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ Κ.Κ.ΚΙΝΑΣ ΠΡΙΝ ΤΟ 1949

Το μπολσεβικικό κόμμα απαραίτητη προϋπόθεση για την νίκη του σοσιαλισμού

Ο τριαντάχρονος Γολγοθάς του κινέζικου λαού που θα κρατήσει μέχρις ότου το προλεταριάτο της Κίνας πει τον λόγο του, όπως είπαμε, δεν ήταν καθόλου μια αναπόφευκτη μοίρα. Όταν σε μια υπανάπτυχτη χώρα έχει νικήσει η αστικοδημοκρατική επανάσταση, η παλινόρθωση του καπιταλισμού δεν είναι αναπόφευκτο φαινόμενο. Ίσα-ίσα το προλεταριάτο μπορεί και πρέπει να οδηγήσει την επανάσταση σε ένα δεύτερο στάδιο, στον σοσιαλισμό. Στην πορεία αυτή, τα δυο σταδία της επανάστασης που προαναφέραμε, το δημοκρατικό και το σοσιαλιστικό, αποτελούν διαλεκτική επαναστατική διαδικασία.
Προϋπόθεση είναι ότι σε όλη αυτή την πορεία το προλεταριάτο έχει ένα μαρξιστικό-λενινιστικό κόμμα της πρωτοπορίας, που σ’όλους τους απαραιτήτους τακτικούς συμβιβασμούς και τις υποχωρήσεις υπερασπίζει με συνέπεια και επιμονή τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα του προλεταριάτου. Έτσι μπαίνει το ζήτημα γιατί Κ.Κ.Κίνας δεν εκπλήρωσε αυτό το καθήκον;
Είναι δύσκολο να εκθέσεις με ακρίβεια τις εξελίξεις που έγιναν στο Κ.Κ.Κίνας στην περίοδο πριν το 1949 γιατί οι επίσημες κινέζικες πηγές δεν προσφέρονται καθόλου για χρήση και δεν είναι πάρα μόνο μια συνεχής διαστρέβλωση της ιστορίας του κόμματος που σκοπό έχει να υμνήσει το Μάο Τσε Τουνγκ.
Παρολαυτά είναι γνωστά αρκετά γεγονότα, που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το Κ.Κ.Κίνας δεν ήταν ποτέ ένα πραγματικά μπολσεβικικό κόμμα της πρωτοπορίας της κινέζικης εργατικής τάξης, παρά το ότι το ίδιο παρουσιάζεται έτσι.
Ειδικά σε μια τόσο χαρακτηριστικά μικροαστική χώρα, όπως η Κίνα, το κομμουνιστικό κόμμα πρέπει να προσέξει ιδιαίτερα να μη βουλιάξει στο μικροαστισμό, αλλά να συγκεντρώσει τις δυνάμεις του στην εργατική τάξη. Σίγουρα είναι απαραίτητο να δοθεί μεγάλη προσοχή στη δαυλιά μες στους αγρότες που είναι σημαντικός σύμμαχος του προλεταριάτου. Αυτό όμως δεν αλλάζει τίποτα στο γεγονός ότι το κομμουνιστικό κόμμα μιας χώρας μ’ένα σχετικά ολιγάριθμο προλεταριάτο πρέπει να προσέξει ιδιαίτερα τη καθαρότητα της προλεταριακής του ιδεολογίας και την ταξική σύνθεση των γραμμών του, έτσι ώστε το προλεταριάτο να μπορεί να παίξει καθοδηγητικό ρόλο στην επανάσταση. Όμως η ιστορία του Κ.Κ.Κίνας δείχνει ότι ακριβώς στο βασικό ζήτημα της ηγεμονίας του προλεταριάτου γινόταν συνέχεια παρεκκλίσεις, μέχρι που στο τέλος ο Μάο Τσε Τουνγκ κατάφερε να περάσει στο κόμμα μια γραμμή που αρνιέται τον ηγετικό ρόλο του προλεταριάτου.
Η ίδρυση του Κ.Κ.Κίνας το 1921 έγινε κάτω απ΄τήν επίδραση των εντεινόμενων ταξικών αγώνων του 1919 καθώς και κάτω απ’την επίδραση της ρωσικής Οκτωβριανής Επανάστασης και της δημιουργίας του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους στο κόσμο, τη Σοβιετική Ένωση. Στο ιδρυτικό συνέδριο το κόμμα αριθμούσε 50 μελή, ως επί το πλείστον μικροαστοί διανοούμενοι. Έτσι το πρόγραμμα που ψηφίστηκε στο 2ο Συνέδριο του 1922 δεν προώθησε το ζήτημα της καθοδηγείς της εργατικής τάξης στη δημοκρατική επανάσταση. Από τους εργάτες και τους αγρότες ζητήθηκε μόνο να πάρουν μέρος στη δημοκρατική επανάσταση και να αγωνιστούν για τα δικαιώματα τους. (1)
Πρακτικά αυτό σημαίνει εγκατάλειψη της καθοδήγησης στην αστική τάξη. Το σημείο αυτό δεν ήταν καθόλου μια παράλειψη αλλά συμφωνούσε με τις αντιλήψεις μερικών ηγετών του κόμματος.
Το αποτέλεσμα ήταν οδυνηρό στα χρόνια 1924-1927. Παίρνοντας υπόψη τις δυνάμεις των μεγαλοτσιφλικάδων και των αστών μέσα στο Κουόμιτανγκ τίχθηκαν ενάντια στην ανεξάρτητη πάλη των εργατών και αγροτών. Στη στάση αυτή άσκησε έντονη κριτική ο Στάλιν (2)
Παρολαυτά όμως οι πολιτικές, ιδεολογικές και οργανωτικές αδυναμίες του νεαρού ακόμα κόμματος δεν σημαίνουν ότι δεν μπορούσε να είχε εξελίχθη σ’ένα πραγματικά μπολσεβικικό κόμμα. Είχε μπει στην Κομμουνιστική Διεθνή το 1922 κιόλας και πάλευε κάτω από την καθοδήγηση της. Η Κ.Δ. του έδωσε κάθε δυνατή βοήθεια, έκανε κριτική στα λάθη του και φρόντιζε συνέχεια για την μπολσεβικοποίηση του Κ.Κ.Κίνας.
Από το 1926 μέχρι το 1927 ο αριθμός των μελών του κόμματος ανέβηκε από 900 σε 57.900 (3). Επίσης βελτιώθηκε αισθητά η κοινωνική του σύνθεση. Σύμφωνα με σοβιετικές ρεβιζιονιστικές πηγές την εποχή εκείνη το 58% των μελών του κόμματος ήταν εργάτες (4).
Από το 1926 κιόλας ο Στάλιν έκανε κριτική σε ορισμένα σημεία της πολίτικης του Κ.Κ.Κίνας και προειδοποίησε για τις βαριές συνέπειες που θα είχαν οι λαθεμένες εκτιμήσεις. (5) Μίλησε για το σοβαρό κίνδυνο που υπήρχε, οι ξένοι ιμπεριαλιστές να χρησιμοποιήσουν τις αντεπαναστατικές δυνάμεις στη Κινά για να κάνουν επέμβαση και να χτυπήσουν την επανάσταση. Ο Στάλιν τίχθηκε ενάντια στην υποτίμηση της δόλιας μες στον επαναστατικό στρατό και ενάντια στην υποτίμηση του προλεταριάτου. Προειδοποίησε ότι η επανάσταση θα αποτύχανε χωρίς την καθοδήγηση της εργατικής τάξης.
Αυτή η κριτική όμως, καθώς και άλλες συγκεκριμένες οδηγίες της Εκτελεστικής Επιτροπής της Κομμουνιστικής Διεθνούς, δεν εφαρμόστηκαν στο Κ.Κ.Κίνας. Έτσι το αντεπαναστατικό πραξικόπημα του Τσανγκ Κάϊ Σεκ το βρήκε εντελώς απροετοίμαστο. Δεκάδες χιλιάδες κομμουνιστές κι άλλοι επαναστάτες δολοφονηθήκαν. Σύμφωνα με το Μάο απ’αυτή τη λευκή τρομοκρατία επέζησαν μόνο 10.000 κομμουνιστές (6). Στα χρόνια που ακλούθησαν διαλύθηκε ουσιαστικά η κομματική οργάνωση στις πόλεις και το κόμμα υποχωρούσε συνέχεια προς τις αγροτικές περιοχές. Έτσι η κοινωνική του σύνθεση χειροτέρεψε γοργά.
Η Κομμουνιστική Διεθνής έκανε συνέχεια υποδείξεις ότι επειδή λείπει εκείνη η αισθητή δαυλιά μες στην εργατική τάξη, υπάρχει συγκεκριμένος κίνδυνος για το Κ.Κ.Κίνας να χάσει την προλεταριακή του βάση. Παράδειγμα, ο αριθμός των μελών των συνδικάτων, που ήταν κάτω από την καθοδήγηση του Κ.Κ.Κίνας. Το 1927 ήταν σ'αυτά οργανωμένα 2,8 εκατομμύρια εργάτες. Μέχρι το 1930 ο αριθμός αυτός έπεσε στις 60.000.
Το 5ο συνέδριο της Διεθνούς των Κόκκινων Συνδικάτων διαπίστωσε ότι τα κόκκινα συνδικάτα στη Κίνα πολύ λίγο έχουν ριζώσει μες στα εργοστάσια. Οι περισσότερες απεργίες οργανώνονταν και πραγματοποιούνταν χωρίς τη συμμέτοχη αυτών.
Το 1929 η Κ.Ε του Κ.Κ.Κίνας αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι το μεγαλύτερο μέρος των πυρήνων στις πόλεις ήταν σε κατάσταση διάλυσης. Οι περισσότεροι εργάτες δεν μπορούσαν πια να βρουν το κόμμα και έφευγαν απ’τις οργανώσεις. Η Κεντρική Επιτροπή διαπίστωνε ότι το διάστημα εκείνο το πολύ να υπήρχαν 4.000 εργάτες ακόμα ανάμεσα στα μελή του κόμματος.
Το 1931 ο Τέλμαν είπε για τις «παρεκκλίσεις στο κινέζικο ζήτημα» :
« …… το αδελφό κινέζικο κόμμα παρασύρθηκε και συγκέντρωσε όλες τις μαζικές του δυνάμεις σχεδόν αποκλειστικά στον τομέα των «σοβιέτ» των αγροτικών περιοχών και εγκατέλειψε τις μεγάλες και σημαντικές βιομηχανικές επιχειρήσεις, που υπέφεραν κάτω από τον ιμπεριαλισμό και την κυβέρνηση του Τσανγκ Κάι Σεκ» (7).
Ο Μάο Τσε Τουνγκ ειδικά ήταν εκείνος που χτυπούσε συνεχώς τον προσανατολισμό του κινέζικου κόμματος προς το προλεταριάτο και που προέβαλλε τη θέση του «το χωριό πρέπει να κυκλώσει την πολύ». Με τίτλο «Η επαναστατική πρωτοπορία» το 1927 ο Μάο γράφει:
«Η καθοδήγηση εκ μέρους των φτωχών αγροτών είναι απολυτή αναγκαιότητα. Χωρίς τους φτωχούς αγρότες δεν θα υπήρχε επανάσταση (…..) Όσον αφορά τη γενική κατεύθυνση της επανάστασης, δεν κάναμε ποτέ λάθη» (8).
Δεν μιλά έτσι ένας κομμουνιστής, γιατί για έναν κομμουνιστή η μόνη τάξη που σαν τάξη «δεν κάνει ποτέ λάθη» είναι το προλεταριάτο. Γι’αυτό για έναν κομμουνιστή η καθοδήγηση εκ μέρους της εργατικής τάξης είναι «απολυτή αναγκαιότητα».
Από το 1937 και για περισσότερο από δέκα χρόνια όλη η ηγεσία του Κ.Κ.Κίνας και ένας μεγάλος αριθμός των μελών του έμειναν στο Γενάν, μια αγροτική περιοχή στη Βόρεια Κίνα. Αυτό υποχρεωθήκαν να το κάνουν καταρχήν για στρατιωτικούς λογούς. Δημιούργησε όμως στο Κ.Κ.Κίνας μια δύσκολη κατάσταση, γιατί φυσικά έτσι γίνονταν δύσκολη η επαφή με το κινέζικο προλεταριάτο. Οι συνθήκες αυτές έδωσαν την ευκαιρία στο Μάο να προωθήσει μ’ολες του τις δυνάμεις το ξέκαμα του κόμματος απ’την εργατική τάξη. Το 1940 στο έργο του «Για τη Νέα Δημοκρατία» δήλωνε :
«…….. Ότι η κινέζικη επανάσταση είναι, κατά βάθος, μια αγροτική επανάσταση, ότι η σημερινή πάλη εναντίον των Ιαπώνων επιδρομέων είναι, κατά βάθος, πάλη αγροτική. Το πολίτικο καθεστώς της Νέας Δημοκρατίας, συνίσταται, κατά βάθος, στο να δώσει την εξουσία στους αγρότες. Οι τρεις νέες, γνήσιες αρχές του λαού, είναι κατάβαθα οι αρχές της αγροτικής επανάστασης. Η κουλτούρα των μαζών είναι, κατά βάθος, ανάπτυξη της κουλτούρας των αγροτών. Ο πόλεμος εναντίον των Ιαπώνων επιδρομέων είναι, κατά βάθος, αγροτικός πόλεμος. Σήμερα πολλοί «πιάνουν τα βουνά». Εκεί οργανώνουν συνελεύσεις, δουλεύουν, μελετούν, βγάζουν εφημερίδες, γραφούν βιβλία, παίζουν θέατρο – όλα αυτά στα βουνά, όλα αυτά, κατά βάθος για τους αγρότες. Ο,τι χρειάζεται στην πολύ εναντίον των Ιαπώνων επιδρομέων, ο,τι χρειάζεται για τη ζωή μας, το προμηθεύουν, κατά βάθος, οι αγρότες»(9).
Ο Μάο Τσε Τουνγκ έκανε λοιπόν την ανάγκη αρετή και θεώρησε εντελώς φυσικό που το κομμουνιστικό κόμμα σχεδόν εγκατέλειψε τη δαυλιά μες στο προλεταριάτο. Δεν είναι καθόλου παραφουσκωμένο όταν μια σοβιετική ρεβιζιονιστική πηγή λέει ότι σαν αποτέλεσμα της πολίτικης του Μάο Τσε Τουνγκ το ποσοστό των εργατών από 58 % που ήταν περίπου στα 1927, έπεσε σχεδόν στα 3 % στα 1949 (10).
Δικαιολογώντας την πολιτική του ο Μάο, δήλωνε το 1944 :
«Το 6ο συνέδριο είχε και ελλείψεις : λόγου χάρη δεν επισήμανε ούτε τον εξαιρετικό μακρόχρονο χαρακτήρα της επανάστασης στη Κίνα ούτε την εξαιρετική σπουδαιότητα των αγροτικών σημείων στήριξης της κινέζικης επαναστασης»(11).
Έτσι ο Μάο έκανε ο,τι μπορούσε για να μην εξελίχθη το Κ.Κ.Κίνας σε ένα πραγματικά μπολσεβικικό κόμμα της Κινέζικης εργατικής τάξης.
Επειδή η πολιτική αυτή του Μάο ήταν σε έντονη αντίθεση με τα διδάγματα του Μαρξισμού-Λενινισμού και τις κατευθυντήριες γραμμές της Κομμουνιστικής Διεθνούς, ο Μάο προσπαθούσε συνέχεια να προβάλει τις «κινέζικες ιδιομορφίες», που έπρεπε να παρθούν υπόψη. Μέσα από αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να δούμε και τη γνωστή καμπανιά ενάντια στο «δογματισμό» και τις «φόρμουλες», με τις όποιες ο Μάο εννοούσε τα γενικά διδάγματα του Μαρξισμού-Λενινισμού. Σύμφωνα μ’αυτόν οι ξένες φόρμουλες έπρεπε να απορριφτούν και στη θέση τους να αποκτήσουν «τον κινέζικο τρόπο και στυλ, που είναι ζωντανό και γεμάτο φρεσκαδα»(12).
Έτσι γίνεται κατανοητό το τι εννοούσαν οι κινέζοι ρεβιζιονιστικές όταν μιλούσαν για τις «λαθεμένες συμβουλές», που τάχα έδωσε ο Στάλιν στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα (13).
Κατηγορούν το Στάλιν ότι εγκατέλειψε τα ταξικά συμφέροντα του προλεταριάτου, αντί να «πάρει υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες της Κίνας».
Σίγουρα ο Μάο μιλά πότε-πότε για τον ηγετικό ρόλο της εργατικής τάξης. Το ίδιο όμως τονίζει και τον ηγετικό ρόλο των αγροτών ή της σπουδάζουσας νεολαίας. Μα πως θα μπορούσε να βγει σα μαρξιστής, αν αρνιόταν ανοιχτή την ηγεμονία του προλεταριάτου; Αυτά τα λόγια του όμως δεν είχαν καμία πράχτηκε σημασία για τη πολιτική του Κ.Κ.Κίνας.
Έτσι στον επαναστατικό εμφύλιο πόλεμο μέχρι το 1949 έγινε βέβαια σε πολλές περιοχές η αγροτική μεταρρύθμιση, όμως συνέχιζε να μην υπάρχει ακόμα ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα για την κοινωνική απελευθέρωση της εργατικής τάξης.
Ακόμα και στο έργο του «Για τη Νέα Δημοκρατία» ο Μάο δεν δείχνει καμιά προσπάθεια σ’αυτή την κατεύθυνση. Παρόλα αυτά το 1945 στο άρθρο του «Για την κυβέρνηση συνασπισμού» αναφέρει σε ένα σημείο, μεταξύ των 39 που υπήρχαν στο συγκεκριμένο πρόγραμμα και την εργατική τάξη :
«……… βελτίωση της υλικής κατάστασης των εργατών, βοήθεια στους άνεργους, συμπαράσταση στους εργάτες να οργανωθούν για να δημιουργηθούν έτσι ευνοϊκοί όροι επίσης για την ανάπτυξη της βιομηχανικής παραγωγής» (14).
Φαίνεται λοιπόν ότι ο Μάο και το Κ.Κ.Κίνας είχαν πιο πολύ στην καρδιά τους την εθνική αστική τάξη. Στις ομιλίες του και στα κείμενα του τονίζει συνέχεια «εξασφαλίζουμε την άμυνα κάθε εκπροσώπου της εθνικής κινέζικης αστικής τάξης» (15). Όπως φαίνεται ο Μάο ήθελε να υποστηρίξει τους καπιταλιστές περισσότερο απ’τους εργάτες. Το 1948 δηλώνει :
«Πρέπει να προφυλαχτούν εκ των πρότερων εναντίον του σφάλματος της εφαρμογής στις πόλεις μέτρων που εφαρμόζονται στην ύπαιθρο στον αγώνα εναντίον των γαιοκτημόνων και των πλουσιοχωρικών και στην εξάλειψη των φεουδαρχικών δυνάμεων. Πρέπει να γίνεται μια αυστηρή διάκριση ανάμεσα στην εξάλειψη της φεουδαρχικής εκμετάλλευσης που ασκούν οι γαιοκτήμονες και οι πλουσιοχωρικοί και στην προστασία των βιομηχανικών και εμπορικών επιχειρήσεων. Πρέπει να γίνεται επίσης μια αυστηρή διάκριση ανάμεσα στην ορθή πολιτική της ανάπτυξης της παραγωγής, του υπολογισμού τόσο των δημοσίων όσο και των ιδιωτικών συμφερόντων, να παίρνονται υπόψη η εργασία και το κεφάλαιο και να απορριφτούν η μονόπλευρη πολιτική και η βλακώδης «αρωγή» που αποσκοπεί στην «καλοπέραση» των εργαζομένων, αλλά που, στην πραγματικότητα, ζημιώνει τη βιομηχανία και το εμπόριο και βλαφτεί την υπόθεση της Λαϊκής Επανάστασης. Πρέπει να διεξήχθη διαπαιδαγωγική δουλειά ανάμεσα στους συντρόφους των συνδικάτων και στις εργατικές μάζες για να κατανοήσουν πως δεν πρέπει να βλέπουν μόνο τα άμεσα και μερικά συμφέροντα, ξεχνώντας τα γενικά και μακρόχρονα συμφέροντα της εργατικής τάξης» (16).
Εμείς δεν αμφισβητούμε ότι στο στάδιο της αστικοδημοκρατικής επανάστασης θα πρέπει σε ορισμένες περιπτώσεις η εργατική τάξη να κάνει ταχτικές υποχωρήσεις απέναντι σε τμήματα της αστικής τάξης. Το ζήτημα αυτό το πρόσεξε και η Κομμουνιστική Διεθνής. Σ’ένα ντοκουμέντο της Κομιντέρν του 1929 που αναφέρει ο Στάλιν λέγεται :
“Πρέπει να φροντίζουμε ιδιαίτερα ο αγώνας στις πόλεις να στρέφεται ενόντα στα ανώτερα στρώματα της αστικής τάξης και προπαντός στους ιμπεριαλιστές, για να κρατιέται η μικρή και μεσαία αστική τάξη της Κίνας όσο είναι δυνατόν στα πλαίσια του ενιαίου μετώπου ενάντια στον κοινό εχθρό» (17)
Όμως οι απόψεις του Μάο προσχωρούν πολύ πιο περά. Το ντοκουμέντο της Κομιντέρν υπογραμμίζει πρώτα-πρώτα ότι οι κομμουνιστές θα πρέπει να έχουν στόχο να δώσουν «οργανωμένο χαρακτήρα», στον αγώνα των εργατών «για τη βελτίωση της υλικής και νομικής κατάστασής τους……» (18). Αντίθετα ο Μάο δυσφημεί τον αγώνα των εργατών για την καλυτέρευση του βιοτικού τους επιπέδου σαν «μονόπλευρο» και «στενοκέφαλο».
Όπως θα δούμε η πολιτική αυτή συνεχίστηκε και στο μέλλον. Για πολλούς ανθρώπους το «Μεγάλο Άλμα» συνοδεύτηκε από μια απίστευτη παράταση της εργάσιμης ημέρας και μια γοργή χειροτέρευση του βιοτικού επιπέδου. Στη διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης ο αγώνας των εργατών για υλικές βελτιώσεις κατηγορήθηκε επίσης σαν «εγωισμός» και «αντεπαναστατικός οικονομισμός».
Δεν μιλά έτσι ένα εργατικό κόμμα. Ο Μάο προώθησε με πλήρη επιτυχία το ξέκαμα από το προλεταριάτο. Όπως αναφέραμε αυτό φάνηκε και στην κοινωνική σύνθεση του κόμματος, οπού η εργατική τάξη ήταν μόνο μια μικρή μειοψηφία. Το ’49 ο Μάο δήλωνε ότι πρέπει πια να μεταφερθεί το κέντρο βάρους της δόλιας από το χωριό στη πολύ κι εκεί να γίνει στήριξη στους εργάτες σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό.
Έτσι η κοινωνική σύνθεση του κόμματος άλλαξε ως εξής : «το 1956 το καιρό του 8ου συνεδρίου από τα 10,5 εκατομμύρια των μελών του κόμματος τα 14 % ήταν απ’την εργατική τάξη, το 69,1 % από την αγροτιά, 11,2 % από τη διανόηση και τα 5,2 % απ’τα υπόλοιπα κοινωνικά στρώματα» (19)
Αν πάρουμε υπόψη ότι την εποχή αυτή το Κ.Κ.Κίνας είχε συμπληρώσει αφτί ολόκληρα χρόνια στην εξουσία, τότε το ποσοστό των εργατών είναι πάλι πολύ μικρό. Τα υλικά του 9ου συνεδρίου δεν δίνουν καμία πληροφορία για την κοινωνική σύνθεση, πράγμα φυσικά που δεν είναι καθόλου υπέρ μιας αισθητής βελτίωσης.
Όμως το 9ο συνέδριο φωτίζει και από μια άλλη πλευρά και με χαρακτηριστικό τρόπο τις αντιλήψεις της κινέζικης κομματικής ηγεσίας. Οι αλλαγές που έγιναν στο καταστατικό είναι αντίθετες στις βασικές μαρξιστικές-λενινιστικές οργανωτικές αρχές. Αν και το καταστατικό που ψηφίστηκε στο 8ο συνέδριο στα λόγια πλησίαζε αρκετά με εκείνα των άλλων κομμουνιστικών κομμάτων, όμως και εδώ το 1969 πάρθηκαν υπόψη οι «ιδιαιτέρες κινέζικες συνθήκες». Το απόσπασμα για τα δικαιώματα των μελών του κόμματος διαγράφτηκε αμέσως ολόκληρο. Στο υπόλοιπο κείμενο δεν γίνεται πουθενά λόγος για το δικαίωμα να εκλεγείς και να εκλέγεσαι. Αντί γι’αυτό «εκλέγονται τα καθοδηγητικά όργανα όλων των βαθμίδων (…..) με δημοκρατικές διαβουλεύσεις» (20)
Η διαδικασία αυτή είναι χαρακτηριστική για την κινέζικη κομματική ηγεσία. Όπως ο Μάο που μιλούσε πότε-πότε για τον ηγετικό ρόλο της εργατικής τάξης για να παραστήσει το μαρξιστή-λενινιστή, ενώ στη πραγματικότητα το καταπολεμούσε αποφασιστικά, έτσι και ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός αναφέρεται στα λόγια σαν οργανωτική αρχή του κόμματος ενώ ταυτόχρονα διαγράφονται τα δικαιώματα των μελών.
Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας δεν ήταν ποτέ μπολσεβίκικο κόμμα. Η μικροαστική ηγεσία υπό το Μάο Τσε Τουνγκ εκμηδένισε οριστικά τις δυνατότητες που υπήρχαν να γίνει κάτι τέτοιο. Μια τόσο βασική αρχή όπως την καθοδήγηση της εργατικής τάξης στο κόμμα και την επανάσταση δεν τη δέχτηκε ποτέ κι ούτε την εφάρμοσε σε καμία φάση της ανάπτυξης του. Αντί να στηριχτεί στην εργατική τάξη στηρίχτηκε πρωτ’απ’όλα στην αγροτιά και στην εθνική αστική τάξη.
Όταν το 1949 νικήθηκε στη Κίνα ο ιμπεριαλισμός και η φεουδαρχία υπήρχε η δυνατότητα να γίνει το πέρασμα από το στάδιο της αστικής-δημοκρατικής στη σοσιαλιστική επανάσταση. Το 1926 κιόλας ο Στάλιν τόνιζε ότι μια απ’τις ιδιομορφίες της κινέζικης επανάστασης είναι η εξασθένιση της εθνικής μεγαλοαστικής τάξης κι έτσι θα ήταν πιο εύκολο να επιτευχτεί η καθοδήγηση εκ μέρους του προλεταριάτου, ευκολότερο παρότι στη Ρωσία στην περίοδο του 1905.
Μετά προστέθηκε και το γεγονός ότι εξασθένησε ο ιμπεριαλισμός μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και δημιουργήθηκε ένα μεγάλο σοσιαλιστικό στρατόπεδο, που το κινέζικο προλεταριάτο μπορούσε να υπολογίζει στη βοήθεια του.
Όμως η κινέζικη εργατική τάξη δεν είχε επαναστάτες αγωνιστές αρχηγούς, δεν είχε το πρωτοπόρο κόμμα το εξοπλισμένο με το όπλο του Μαρξισμού-Λενινισμού. Έτσι δεν είχε καθοδήγηση που θα μπορούσε να προσανατολίσει στο στόχο της σε όλες τις στροφές και τα κλωθογυρίσματα της ταξικής πάλης : να προσανατολίσει στη συντριβή της αστικής τάξης και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού.
Έτσι εξαφανίστηκαν οι αναμφισβήτητες επιτυχίες των πρώτων χρονών της Λαϊκής Δημοκρατίας Κίνας και νίκησε για άλλη μια φόρα ο καπιταλισμός.

 

 

 

 

 

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΣΤΑ 1949-1957

Σύμφωνα με το πρόγραμμα της “Νέας Δημοκρατίας” απαλλοτριώθηκαν οι εξής τομείς της βιομηχανίας : οι επιχειρήσεις των ξένων ιμπεριαλιστών της κομπραδόρικης αστικής τάξης και το “γραφειοκρατικό” κεφάλαιο. Μ'αυτό εννοούσαν το κεφάλαιο που είχε ήδη κρατικοποιηθεί από την κυβέρνηση του Κουόμιτανγκ καθώς και τις γιαπωνέζικες βιομηχανικές επιχειρήσεις των μαντσού ( από τη Μαντζουρία ). Ο κρατικός τομέας που δημιουργήθηκε μ'αυτόν τον τρόπο αποτελούσε στα 1949 το 34,7 % της συνολικής βιομηχανικής παραγωγής (1). Στα 1950 αποτελούσε κιόλας τα 45,3 %. Έτσι οι κυριότεροι τομείς της παραγωγής βρίσκονταν σε κρατικά χέρια. Ήταν το μεγαλύτερο μέρος της βαριάς βιομηχανίας, λ.χ. σχεδόν όλη η παράγωγη χυτοσίδηρου και χάλυβα (2).
Το κεφάλαιο της εθνικής αστικής τάξης δεν απαλλοτριώθηκε και αποτέλεσε τον ιδιωτικό-καπιταλιστικό τομέα της βιομηχανίας. Αυτός ο τομέας προμήθευε στα 1949 το 55,8 % της συνολικής βιομηχανικής παραγωγής και στα 1950 συνέχιζε να προμηθεύει τα 36,9 %.
Εκτός απ'αυτά υπήρχε και ο μεικτός κρατικός-ιδιωτικός τομέας της βιομηχανίας. Αποτελούνταν από επιχειρήσεις της εθνικής αστικής τάξης, μετοχές των όποιων βρεθήκαν στα χέρια των γραφειοκρατών του Κουόμιτανγκ και εγκληματιών πολέμου και οι όποιες απαλλοτριώθηκαν. Αυτός ο τομέας αποτελούσε στα 1949 συνολικά το 9,5 % της βιομηχανικής παραγωγής και στα 1950 το 17,8 %.
Πως θα γίνονταν λοιπόν ο σοσιαλιστικός μετασχηματισμός της ιδιωτικής-καπιταλιστικής βιομηχανίας; Θα γίνονταν με την διεύρυνση του κρατικού ιδιωτικού τομέα, που κι αυτός χαρακτηρίστηκε κρατικός-καπιταλιστικός. Το κράτος προσπάθησε με διαφορά μέτρα να ασκήσει επιρροή πάνω στις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Έκλεισε λ.χ συμφωνία για προμήθειες εμπορευμάτων με διαφόρους μύλους και εργοστάσια υφασμάτων. Αυτές οι επιχειρήσεις προμηθεύονταν από το κράτος πρώτες ύλες για την παραπέρα επεξεργασία. Το κράτος ξαναπαίρνε τα τελικά προϊόντα σε καθορισμένες τιμές. Οι καπιταλιστές έπαιρναν κέρδος ένα ποσοστό 10,2 % ή 30 % (3). Μ'αυτόν τον τρόπο το κράτος συγκέντρωσε στα χέρια του μεγαλύτερες ποσότητες εμπορευμάτων και μπόρεσε να διευρύνει το ποσοστό συμμετοχής του στην αγορά ιδιαίτερα στο χοντρικό εμπόριο.
Στα χρόνια από το 1953 μέχρι το 1966 ο κρατικός ιδιωτικός τομέας μεγάλωσε πολύ γρήγορα. Αυτό επετεύχθητε με τις κρατικές ενδύσεις. Μ'αυτά τα μέσα οι ιδιωτικές επιχειρήσεις επεκτάθηκαν, ανέβασαν την παράγωγη και έγιναν πιο ανταγωνίσιμες. Το κράτος έγινε μέτοχος.
Αυτή η μέθοδος ήταν πολύ βολική για τους καπιταλιστές, επειδή τα κέρδη μεγάλωναν σημαντικά. Στο συνολικό κέρδος είχαν συμμετοχή που αντιστοιχούσε στη συμμετοχή τους στο κεφάλαιο κίνησης.
Στα τέλη του 1954 ο κρατικός-ιδιωτικός τομέας είχε 1700 επιχειρήσεις που απασχολούσαν πάνω από 500.000 εργάτες κι υπάλληλους. Η συνολική άξια της παραγωγής ξεπερνούσε τα 5 δισ. γιουάν, ένα τρίτο του συνολικού μη καθαρού κρατικού τομέα (4).
Μετά, στα 1956, πολλοί κλάδοι μετασχηματιστήκαν σε κρατικές-ιδιωτικές επιχειρήσεις. Στο εξής οι καπιταλιστές έπαιρναν σταθερό τόκο 5 % επί της συμμετοχής τους. Πράχτηκα στο τέλος του χρόνου όλες οι ιδιωτικές επιχειρήσεις άνηκαν σ'αυτον τον τομέα, που τώρα προμήθευε τα 32,5 % της συνολικής βιομηχανικής παραγωγής (5). Πως πρέπει να δούμε αυτήν την πολιτική; Όταν η επανάσταση νίκα σε μια υπανάπτυχτη χώρα, μπορεί να είναι εντελώς απαραίτητο να γίνουν τακτικές υποχωρήσεις στην αστική τάξη, ακόμα και μόνο για το λόγο ότι χρειάζεται η συνεργασία όλων των αστών ειδικών, εφόσον δεν υπάρχουν τα αντίστοιχα στελέχη. Ακόμα και στη Ρωσία μετά τη νίκη της επανάστασης χρειάστηκε να γίνουν για μια περίοδο ταχτικές υποχωρήσεις στον καπιταλισμό, δηλ. στον καιρό της “Νέας Οικονομικής Πολίτικης” (ΝΕΠ). Το ίδιο μπορούσε να συμβεί και σε μια χώρα όπως η Κίνα με μισοφεουδαρχική και μισοαποικιακή οικονομία, όπου πριν την επανάσταση η βιομηχανία αποτελούσε μόνο το 10 % της συνολικής οικονομίας και το βιομηχανικό προλεταριάτο έφτανε μόνο τα 4 εκατομμύρια, αποτελώντας έτσι ένα ελάχιστο ποσοστό του πληθυσμού.
Όταν όμως ένα κομμουνιστικό κόμμα κάνει ταχτικές υποχωρήσεις στην αστική τάξη δεν πρέπει να χάνει από τα ματιά του τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα του προλεταριάτου, δηλαδή, να φύγει από τη μέση όλη η αστική τάξη. Οι ταχτικές υποχωρήσεις πρέπει να εξυπηρετούν την προετοιμασία αυτής της επίθεσης. Ο Στάλιν γράφει για τη ΝΕΠ :
“Η ΝΕΠ είναι ειδική πολιτική του προλεταριακού κράτους που έχει υπολογιστεί με βάση την ανοχή του καπιταλισμού και με τον ορό ότι οι διευθυντικές κορυφές να βρίσκονται στα χέρια του προλεταριακού κράτους, που έχει υπολογιστεί με βάση την πάλη των κεφαλαιοκρατικών και των σοσιαλιστικών στοιχείων, που αποβλέπει στη νίκη των σοσιαλιστικών στοιχείων ενάντια στα κεφαλαιοκρατικά, στην εκμηδένιση των τάξεων και στην οικοδόμηση του θεμέλιου της σοσιαλιστικής οικονομίας. Οποίος δεν καταλαβαίνει αυτό το μεταβατικό διφυή χαρακτήρα της ΝΕΠ απομακρύνεται από το λενινισμό” (6)
Βασική προϋπόθεση του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού είναι η διοίκηση να βρίσκεται στα χέρια του προλεταριακού κράτους. Στην Κινά όμως ούτε λόγος δεν μπορούσε να γίνει γι’αυτό.
Το τι συνέβη παραπέρα στις μεικτές κρατικές-ιδιωτικές επιχειρήσεις, στην κινέζικη βιβλιογραφία δεν δίνονται στοιχεία. Ο τομέας που στα 1956 ακόμα έδινε σχεδόν το 1/3 της συνολικής βιομηχανικής παραγωγής μετά το 1957 εξαφανίζεται εντελώς από τις επίσημες στατιστικές. Όμως στην επιθεώρηση του Πεκίνου 52/77 στην σελίδα 12 λέγεται :
“Μετά από διαβουλεύσεις με τους καπιταλιστές το κράτος καθόρισε ένα σταθερό τόκο 5 % επί των μέτοχων τους στις κοινές επιχειρήσεις για αφτί χρόνια. Ότι θα πρόεκυπτε μετά από αυτά τα αφτί χρόνια θα κανονίζονταν σύμφωνα με τα καινούργια δεδομένα. Μετά τα αφτί χρόνια οι πληρωμές παρατάθηκαν για αλλά τρία χρόνια. Το 1966, μετά την αρχή της μεγάλης πολιτιστικής επανάστασης είχε λήξει η προθεσμία για τις πληρωμές”.
Αυτή η διαπίστωση δημιουργεί την εντύπωση, πως το 1966 οι πληρωμές σταμάτησαν. Πολλά όμως δείχνουν ότι τα πράγματα δεν είναι έτσι. Βέβαια στην Πολιτιστική Επανάσταση γίνονταν πολύς λόγος για την “πάλη ενάντια στην αστική τάξη”, με αυτήν όμως εννοούνταν οι αντίπαλοι του Μάο στην κομματική καθοδήγηση. Σχεδόν καθόλου δεν έγιναν επιθέσεις ενάντια στην αστική τάξη σαν τάξη. Αλλά ακόμα κι αν δεχτούμε ότι τυπικά σταμάτησαν οι πληρωμές, αυτό δεν σημαίνει, ότι η αστική τάξη έχασε την οικονομική και κοινωνική της επιρροή.
Ας δούμε πως έγινε ο “σοσιαλιστικός μετασχηματισμός” :
“Εκείνη την εποχή ο πρόεδρος Μάο κάλεσε μερικούς εκπροσώπους της αστικής τάξης σε μια συζήτηση. Τους είπε ότι έπρεπε να καταλάβουν τη νομοτέλεια της κοινωνικής εξέλιξης. Ο καπιταλισμός θα περάσει αναπόφευκτα στο σοσιαλισμό, αυτό είναι αντικειμενική νομοτέλεια. Έπρεπε να πάρουν την τύχη τους στα χέρια τους και να δουν το λαμπρό μέλλον. Έπρεπε να αποφασίσουν να δηχθούν το μετασχηματισμό. Αυτό θα σήμαινε λαμπρό μέλλον γι'αυτούς. Ο πρόεδρος Μάο τόνισε ότι τους βιομηχάνους και τους έμπορους που θα δέχονταν αυτά το κράτος και το κόμμα θα τους αντιμετώπιζε ανάλογα από πολιτική άποψή και σε σχέση με τα πόστα τους, και πως θα συνέχιζε την πολιτική της αναπτυγμένης αγοράς” (7)
Το “λαμπρό μέλλον” ήταν : εκτός από τον καθορισμένο τόκο, το κράτος τους “χορήγησε θέση εργασίας και συνέχισε να τους πληρώνει τους προηγούμενους μισθούς” (8). Αυτή η θέση εργασίας ήταν κατά κανόνα το πόστο του διευθυντή στο ιδιόκτητο ή ένα άλλο εργοστάσιο. Διεύθυναν όχι μόνο το δικό τους κεφάλαιο, αλλά και το επαυξημένο από τις κρατικές επενδύσεις (9). Εκτός αυτού στη διάρκεια των δέκα επόμενων χρονών πήραν πίσω με τη μορφή τόκων 50 % του κεφαλαίου τους. Υπάρχει κι ένα άλλο γεγονός που ενισχύει την υπόθεση ότι η προσποιητή επέκταση του κρατικού ιδιωτικού τομέα ήταν στην πραγματικότητα μεγαλόπρεπη προώθηση του ιδιωτικού κεφαλαίου. Αν αυτή η μέθοδος ήταν στην πραγματικότητα μεταβατική μορφή στο σοσιαλισμό, τότε θέτων οπωσδήποτε αναγκαίος ο αυστηρός κρατικός έλεγχος πάνω σ'όλη τη λαϊκή οικονομία.
Στην πραγματικότητα επιδιώχτηκε το ακριβώς αντίθετο. Το '56 ήταν ο χρόνος που ο Μάο έκανε την ομιλία του “Για τις δέκα μεγάλες σχέσεις”, όπου προωθούσε την αποκέντρωση της οικονομίας : “....... Πρέπει σήμερα να προσέξουμε και να διευρύνουμε τις αρμοδιότητες των τοπικών οργάνων, να μεγαλώσουμε την ανεξαρτησία τους και να τους δώσουμε μεγαλύτερο πεδίο δράσης...... Δεν πρέπει να ακολουθήσουμε το παράδειγμα της Σ.Ε. Και να συγκεντρώσουμε τα πάντα στα χέρια της κεντρικής εξουσίας, να φιμώσουμε τα τοπικά όργανα και να τους αφαιρέσουμε κάθε δικαίωμα ελευθερίας κίνησης” (10)
Τα αποτελέσματα που είχε η αποκέντρωση της οικονομίας που εισήγαγε ο Μάο, τα βλέπουμε στον ακόλουθο πινάκα (11).
Επιχειρήσεις που διευθύνονται κεντρικά και μη 1957 – 1958
(σε ποσοστό της ακαθάριστης παραγωγής των βιομηχανικών επιχειρήσεων )
1957 1958
Επιχειρήσεις με κεντρική διεύθυνση 46 % 27 %
Επιχειρήσεις με μη κεντρική διεύθυνση 54 % 73 %
Κι αν ακόμα η ομιλία του Μάο “Για τις δέκα μεγάλες σχέσεις” έχει ωραία λογάκια για τη “διαλεκτική της κεντρικής διεύθυνσης και της τοπικής πρωτοβουλίας”, δεν μπορεί να κρύψει το γεγονός ότι αυτή η αποκέντρωση στις συνθήκες αυτών των ετών θα δυνάμωνε οπωσδήποτε την επιρροή της αστικής τάξης πάνω στην οικονομία.
Έτσι και αυτά τα χρόνια ο κεντρικός σχεδιασμός της βιομηχανικής ανάπτυξης έχει απότομο τέλος. Το δεύτερο πεντάχρονο πλάνο ( 1958 – 1962 ) έσβησε στο χάος του “Μεγάλου άλματος”. Το τρίτο πεντάχρονο πλάνο ( 1966 – 1970 ) και μετά το τέταρτο και το πέμπτο δεν δίνουν κανένα συγκεκριμένο αριθμό. Όταν στις 23 Οκτώβρη 1977 ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Γιού Τγι Λου έκανε έκθεση στη μόνιμη επιτροπή της Λαϊκής Εθνοσυνέλευσης για την ανάπτυξη της κινέζικης λαϊκής οικονομίας, δεν έκανε καν τον κόπο να συγκρίνει τους αριθμούς του με τους καθορισμένους αριθμούς του πλάνου. Το ίδιο όμως είχε συμβεί ήδη και στην έκθεση του Τσου Εν Λαϊ το 1957 στη λαϊκή Εθνοσυνέλευση.

 

 

 

 

Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

Μέχρι τώρα μιλήσαμε μονό για κενόν τον τομέα της βιομηχανίας οπού είχε άμεση επιρροή η αστική τάξη. Μπαίνει όμως το ζήτημα του χαρακτήρα του κρατικού τομέα. Γιατί κρατική μορφή ιδιοκτησίας δεν σημαίνει αναγκαστικά και σοσιαλιστικό χαρακτήρα αυτού του τομέα. Αυτό το βλέπουμε λ.χ στο παράδειγμα της σημερινής Σοβιετικής Ένωσης και των άλλων ρεβιζιονιστικών κρατών. Εξάλλου είναι γνωστό πως και στη Κινά όταν είχε την εξουσία το Κουόμιτανγκ κρατικοποιήθηκε ένα μεγάλο μέρος της βιομηχανίας.
Μια σοσιαλιστική οικονομία ξεχωρίζει από το γεγονός ότι δεν ισχύουν πια οι οικονομικοί νόμοι του καπιταλισμού αλλά του σοσιαλισμού. Καθοδηγητική αρχή δεν είναι πια το κέρδος αλλά η «εξασφάλιση της ανώτατης ικανοποίησης των διαρκώς αναπτυσσόμενων υλικών και πολιτιστικών αναγκών ολόκληρης της κοινωνίας μέσω της αδιάκοπης ανάπτυξης και τελειοποίησης της σοσιαλιστικής παράγωγης πάνω στη βάση της πιο υψηλής τεχνικής» (1)
Το μονό που καθορίζει το χαρακτήρα του κρατικού τομέα είναι ποια τάξη έχει την εξουσία. Αν είναι η εργατική τάξη, που στηρίζεται στη συμμαχία με τους αγρότες και τους μικροαστούς της πολύς, τότε αυτός εξυπηρετεί την ανώτατη ικανοποίηση των αναγκών όλης της κοινωνίας κι έχει σοσιαλιστικό χαρακτήρα. Αν όμως κυρίαρχη τάξη είναι η αστική τάξη, τότε μπορεί να εξυπηρετεί μονό την ικανοποίηση των κερδοσκοπικών συμφερόντων της και έχει καπιταλιστικό χαρακτήρα.
Για τη Κίνα αυτό το ζήτημα έχει μεγάλη σημασία. Γιατί όπως είναι γνωστό ο ίδιος ο Μάο αρνήθηκε να θεωρήσει τη «Νέα Δημοκρατία» σαν μορφή δικτατορίας του προλεταριάτου. Το ιδιαίτερο στη θεωρία του ήταν ακριβώς η συμμέτοχη της εθνικής αστικής τάξης στη κρατική εξουσία.
Χωρίς αμφιβολία στα πρώτα χρονιά της δημιουργίας της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας παρθήκαν μια σειρά οικονομικά και πολιτικά μετρά που θα διευκόλυναν το πέρασμα στο σοσιαλισμό. Αυτό έγινε κυρία με τη χρησιμοποίηση της πείρας και με τη βοήθεια της τότε σοσιαλιστικής Σοβιετικής Ένωσης και του σοσιαλιστικού στρατοπέδου. Έτσι σημειώθηκε γοργή άνοδος στη βιομηχανική παράγωγη και σ’ολη τη λαϊκή οικονομία. Το πέρασμα στο σοσιαλισμό όμως θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί μόνο με την ταξική πάλη ενάντια στην αστική τάξη. Όμως οι εκστρατείες στην αρχή της δεκαετίας του ’50 ενάντια στην κερδοσκοπία, τη διαφθορά, τη φορολογική κατάχρηση κλπ, χτύπησαν μόνο τις παραφυάδες του καπιταλισμού. Οι οικονομικές του βάσεις δεν θιχτήκαν. Έτσι με τη γενική οικονομική άνοδο δυνάμωσε και η αστική τάξη και οι οικονομικοί νόμοι του καπιταλισμού κυριάρχησαν σ’ολη τη λαϊκή οικονομία.
Ας πάρουμε για παράδειγμα τη σχέση βαριάς και ελαφρώς βιομηχανίας. Η αδιάκοπη αύξηση της παράγωγης στο σοσιαλισμό μπορεί να επιτευχτεί μόνο όταν η πρώτη θέση δίνεται στην παράγωγη μέσων παράγωγης. Αυτή πρέπει να αναπτύσσεται γρηγορότερα από την ελαφρά βιομηχανία και η συμμέτοχη της στη συνολική βιομηχανική παράγωγη πρέπει να μεγαλώνει συνεχεία.
Όμως η ανάπτυξη της βαριάς βιομηχανίας απαιτεί πολύ υψηλές επενδύσεις, μεγάλα χρονικά διαστήματα για οικοδόμηση και σχεδιασμό, το κεφάλαιο έχει μεγάλο χρόνο κύκλου εργασιών, το κέρδος σε σχέση με το επενδυόμενο κεφάλαιο είναι ελάχιστο. Έτσι για έναν καπιταλιστή μια τέτοια επένδυση δεν είναι προσοδοφόρα, αν μπορεί με έναν άλλο τρόπο να πτυχή μεγαλύτερα κέρδη. Έτσι δημιουργούνται συνεχώς μεγάλες δυσαναλογίες, που συμβάλουν στη δημιουργία των κρίσεων.
Στο σοσιαλισμό όμως η αποδοτικότητα έχει άλλη έννοια. Η κυρία προσοχή δεν δίνεται στη μεμονωμένη επιχείρηση ή σε συγκεκριμένους κλάδους οικονομίας.
Σε πρώτη μοίρα μπαίνει η μακροπρόθεσμη αποδοτικότητα για όλη την κοινωνία. Έτσι στο σοσιαλισμό με τη σχεδιασμένη αναλογική ανάπτυξη όλης της Λαϊκής Οικονομίας πετυχαίνεται συνεχής αύξηση της παράγωγης. Προϋπόθεση όμως για αύξηση στην παράγωγη είναι η αύξηση των μέσων παράγωγης. Ο Λένιν έχει χαρακτηρίσει σαν οικονομικό νομό την υπεροχή της παράγωγης μέσων παράγωγης.
Στο πρώτο πεντάχρονο πλάνο αυτήν την πολιτική την ακλούθησε και η Λαϊκή Δημοκρατία Κίνας. Στα 1953-1957 κάθε χρόνο πάνω από το 80% των συνολικών επενδύσεων στην βιομηχανία πήγαιναν στην βάρια βιομηχανία (2). Έτσι το 1957 σε σχέση με το 1949 η βιομηχανική παράγωγη καταναλωτικών αγαθών σχεδόν τριπλασιάστηκε, ενώ η παράγωγη μέσων παράγωγης ξεπέρασε το δεκαπλάσιο. Στα 1956 κιόλας στην ομιλία του «Για τις δέκα μεγάλες σχέσεις» ο Μάο ήταν ενάντια στο να μετατεθεί το κέντρο βάρους στην παράγωγη μέσων παράγωγης. Όπως δείξαμε κιόλας στο “Weg dei Partei” ( σελ 36 κ.ε ) ο Μάο άσκησε κριτική στην υπεροχή της βαριάς βιομηχανίας στη Σοβιετική Ένωση και πρότεινε να τονιστεί περισσότερο η αγροτική οικονομία στη σχέση βιομηχανίας/αγροτικής οικονομίας και η ελαφρά βιομηχανία στη σχέση βιαίας βιομηχανίας/ελαφρώς βιομηχανίας. Κι ο λόγος μάλιστα ήταν ότι «η ελαφρά βιομηχανία και η αγροτική οικονομία φέρνουν μεγαλύτερη και γρηγορότερη συσσωρευση»(3). Το μόνο που μένει ακόμα να δούμε είναι ότι ο Μάο το ίδιο χρόνο καλεί τους αρχηγούς των καπιταλιστών, για να τους εξηγήσει τα προτερήματα του σοσιαλισμού. Αυτή την εποχή μεγάλα τμήματα ακριβώς της ελαφριάς βιομηχανίας ήταν ακόμα ιδιωτικά-καπιταλιστικά. Και τον ίδιο χρόνο η κρατική συμμέτοχη προωθήθηκε τόσο πολύ που στο τέλος του χρόνου ο μίτος κρατικός-ιδιωτικός τομέας απορρόφησε σχεδόν όλη την ιδιωτική βιομηχανία. Είναι φανερό πως η ισχυρή προώθηση της ελαφριάς βιομηχανίας ήταν προς το συμφέρον της αστικής τάξης για μεγαλύτερα έσοδα. Βεβαία στην περίοδο που ακλούθησε έγινε μια προσπάθεια να δοθεί πάλι μια μαρξιστική-λενινιστική χροιά με το να γίνεται λόγος για προτεραιότητα της παράγωγης μέσων παράγωγης (4). Με τον καιρό όμως η αντίληψη του Μάο μπήκε και στο επίσημο λεξιλόγιο. Στη μπροσούρα «Τα 25 χρονιά της Νέας Κίνας» και κάτω από τον τίτλο : «Γιατί στη Κινά χρίζονται μικρές φάμπρικες» λέει :
«Οι μικρές επιχειρήσεις απαιτούν μικρότερες επενδύσεις, μικρότερο χρόνο οικοδόμησης και απλούστερο εξοπλισμό από ότι οι μεγάλες. Μπορούν να τις χτίζου διοικήσεις επαρχιών, πόλεων, νομών, και μάλιστα και λαϊκές κομμούνες. Οι πολλές μικρές επιχειρήσεις κτίστηκαν με λίγες δεκάδες μέχρι και εκατοντάδες χιλιάδες γιουάν. Η οικοδόμηση τους κράτησε μόνο μερικούς μήνες, το πολύ ένα χρόνο. Αυτές οι μικρές φάμπρικες μπορούν να παράγουν το ίδιο τελειοποιημένα προϊόντα όσο και οι μεγάλες επιχειρήσεις» (5).
Την τελευταία φράση μπορούμε εύκολα να τη στείλουμε στο βασίλειο της φαντασίας. Γιατί είναι απλούστατα γεγονός ότι μ’αυτό τον τρόπο η παράγωγη δεν διευρύνθηκε πάνω στη βάση ανεπτυγμένης τεχνικής, αλλά πάνω σε μια χαμηλά τεχνολογικά βάση. Τι νόημα είχε αυτή η πολιτική που σκεπάστηκε με λογάκια όπως «να πηγαίνουμε με δυο» και «να στηριζόμαστε στις δυνάμεις μας»; Τι νόημα έχει να διασκορπίζεις τις ήδη ελάχιστες επενδύσεις σε μικρά και μικρούτσικα έργα καθυστερημένης τεχνολογίας, αντί να τα χρησιμοποιήσεις σκόπιμα για την οικοδόμηση προοδευμένης βαριάς βιομηχανίας; Γιατί μόνο αυτή μπορεί να προμηθέψε τις μηχανές, που θα απελευθερώσουν την ελαφριά βιομηχανία από την καθυστέρηση. Η λύση του αινίγματος βρίσκεται όταν διαβάζουμε : «Η ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας και της ελαφριάς βιομηχανίας δημιουργεί αγορές και βάσεις για την βάρια βιομηχανία και επιταχύνει την ανάπτυξη της» (6).
Αυτός είναι ο δρόμος της εκβιομηχάνισης που ακολουθήθηκε κατά κανόνα στις καπιταλιστικές χώρες. Στην αρχή αναπτύχτηκε η κερδοφόρα ελαφρά βιομηχανία. Μόνο όταν τα χρήματα που συσσωρευτήκαν εκεί δημιούργησαν μια ανάλογη αγοραστική ζήτηση νέων μέσων παράγωγης, μόνο τότε αναπτύχτηκε η βάρια βιομηχανία.
Αυτόν τον δρόμο ακλούθησε και η Κίνα. Εξαιτίας της αποκέντρωσης της βιομηχανίας, την εκβιομηχάνιση την ανέλαβαν με δικά τους μέσα οι πόλεις, οι νομοί, οι περιφέρειες κι οι λαϊκές κομμούνες. Αυτό αποδείχνεται από παρά πολλές κινέζικες πηγές. Όπως τα παρουσιάζουν μάλιστα, σκοπός τους πρέπει νάνε η επιδίωξη να μη ζητούν μέσα από το κράτος. Έτσι λοιπόν σ’αυτούς τους κατώτερους οργανισμούς δε μένει τιποτ’άλλο παρά αρχικά να συσσωρεύουν χρήμα από την αγροτική οικονομία, και τις μικρές και πρωτόγονες βιομηχανικές επιχειρήσεις, έτσι ώστε να μπορούν αγοράζουν μέσα παράγωγης.
Ενώ στα πρώτα χρονιά με τη διεύρυνση του κεντρικά διευθυνόμενου κρατικού τομέα περιορίζονταν περισσότερο οι οικονομικοί νομοί του καπιταλισμού, τώρα μ’αυτήν την πολιτική γνωρίζουν νέα άνθηση.




 

 

 

 

 

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 1949-1956

Η αγροτική μεταρρύθμιση στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας έπρεπε καταρχάς να λύσει τα καθήκοντα της αντιφεουδαρχικής αστικοδημοκρατικής επανάστασης. Με το «Νόμο» για μετασχηματισμούς στην αγροτική οικονομία της Λαϊκής Δημοκρατίας Κίνας» του 1950 κατασχεθήκαν χωρίς αποζημίωση η γη, τα ζώα και τα κτίρια των μεγαλογαιοκτημόνων, μοναστήρια και ναοί, και μοιραστήκαν στους αγρότες. Έτσι οι αγρότες γλύτωσαν από την πληρωμή της καταπιεστικής προσόδου. Ταυτόχρονα καταργήθηκαν όλα τα χρέη των αγροτών (1).
Αυτά τα μέτρα σήμαιναν απελευθέρωση των αγροτών από το ζυγό της φεουδαρχίας (2). Φυσικά δεν ήταν ακόμα σοσιαλιστικά μέτρα. Ο νόμος για την αγροτική μεταρρύθμιση έλεγε κατηγορηματικά στο άρθρο 6, ότι «πλούσιοι αγρότες ( …. ) μπορούν να συνεχίσουν να κατέχουν γη, οπού δουλεύουν οι ίδιοι ή οι εργάτες γης» (3). Στο χωρίο λοιπόν υπήρχαν ακόμα κουλάκοι, που εκμεταλλεύονταν την ξένη εργασία και ήταν ορκισμένοι εχθροί του σοσιαλισμού, υπήρχαν μεσαίοι αγρότες των όποιων ο αριθμός είχε αυξηθεί με το μοίρασμα της γης και υπήρχαν και φτωχοί αγρότες και εργάτες γης, που για τον ίδιο λόγο είχε μειωθεί ο αριθμός τους. Ακόμα και μετά το 1953, όταν ουσιαστικά είχε ολοκληρωθεί η αγροτική μεταρρύθμιση, οι φτωχοί αγρότες και τα κατώτερα στρώματα των μεσαίων αγροτών έφταναν όπως και πρώτα τα 60 – 70 % του αγροτικού πληθυσμού (4).
Στη θέση της μεγάλης αγροτικής ιδιοκτησίας εμφανιστήκαν τα διασκορπισμένα μικροαγροτικά νοικοκυριά. Ήταν λοιπόν φανερό : αν αφήνονταν ελεύθερη η ανάπτυξη του καπιταλισμού, αν δινόταν ελευθερία στο εμπόριο-στην ανταλλαγή εμπορευμάτων ανάμεσα στους μεμονωμένους μικροπαραγωγούς-τότε οι κουλάκοι θα γίνονταν συνεχεία πλουσιότεροι και θα κέρδιζαν όλο και περισσότερη δύναμη, οι φτωχοί αγρότες θα εξαθλιώνονταν και οι μεσαίοι αγρότες θα διαφοροποιούνταν. Μερικοί θα εξελίσσονταν σε κουλάκους ενώ η μάζα των φτωχών αγροτών και των μισθωτών εργατών θα βούλιαζε.
Η μονή δυνατότητα να αποτραπεί αυτή η εξέλιξη ήταν να οδηγηθεί το χωρίο στο δρόμο της σοσιαλιστικής κολεκτιβοποίησης. Τα κολλεχτίβιστικα νοικοκυριά όμως μπορούν να δημιουργηθούν μονό αν οι αγρότες βλέπουν πλεονεκτήματα σ’αυτά, γιατί διαφορετικά τα βλέπουν σαν απαλλοτρίωση. Σχετικά μ’αυτό ο Λένιν έγραφε :
« …. Ο μετασχηματισμός του μικρού αγρότη, η αναμόρφωση όλης του της νοοτροπίας και όλων του των συνηθειών είναι μια υπόθεση που χρειάζεται γενιές. Η λύση του προβλήματος σε σχέση με τον μικρό αγρότη, σαν να λέμε η αλλαγή όλης του της νοοτροπίας, μπορεί να επιτευχτεί μονό από την υλική βάση, την τεχνική, την μαζική χρησιμοποίηση τρακτέρ και μηχανημάτων στην αγροτική οικονομία, την πλήρη ηλεκτροδότηση» (5).
«Η μονή υλική βάση του σοσιαλισμού μπορεί να είναι η μηχανοποιημένη μεγάλη βιομηχανία, που είναι σε θέση να αναδιοργανώσει και την γεωργία» (6).
Μ’αυτό τον τρόπο έγινε η κολεκτιβοποίηση της γεωργίας στη Σοβιετική Ένωση. Η προτεραιότητα στην οικοδόμηση βαριάς βιομηχανίας έδωσε την δυνατότητα στο κράτος να παράγει αγροτικά μηχανήματα και να τα θέσει στη διάθεση των αγροτών με την μορφή των «Μηχανοτραχτερικών σταθμών» (ΜΤΣ), οι οποίοι όμως έμεναν κρατική ιδιοκτησία.
Φυσικά στην αρχή η εφαρμογή μιας τέτοιας πολιτικής χρειάστηκε θυσίες. Για να μπορέσει να προωθήσει με τον απαιτούμενο ρυθμό η βαριά βιομηχανία χρειάστηκε, όπως λέει ο Στάλιν «έκτος από τους συνηθισμένους φόρους, αμέσους και εμέσους που πληρώνει στο κράτος, η αγροτιά να καταβάλλει ακόμα και κάποιο υπερφόρο με το να πληρώνει πιο ακριβά τα βιομηχανικά εμπορεύματα και να εισπράττει λιγότερα για τα αγροτικά της προϊόντα» (7). Αυτό όμως τελικά συνέφερε την αγροτιά γιατί η γοργή ανάπτυξη της βιομηχανίας «χρειάζεται όχι μονό στην ίδια την βιομηχανία, μα πριν απαλά για την αγροτική οικονομία, για την αγροτιά, που σήμερα περισσότερο από κάθε άλλο έχει ανάγκη από τρακτέρ, από αγροτικές μηχανές, από λιπάσματα» (8).
Ο Μάο όμως αντιστρέφει τα πράγματα και κατηγορεί την σταλινική Σοβιετική Ένωση :
«Η Σοβιετική Ένωση με τα μέτρα της ξεζούμισε τους αγρότες (…..), οι αγρότες δίνουν πολλά και πληρώνονται λίγο. Αυτός ο τρόπος συσσώρευσης κατέπνιξε τον ενθουσιασμό των αγροτών για την παράγωγη. Θέλεις η κότα να γεννά πολλά αυγά. Δεν θέλεις όμως να την ταΐζεις (….) Η πολιτική μας απέναντι στους αγρότες είναι διαφορετική από της Σοβιετικής Ένωσης. Εμείς παίρνουμε υπόψη και τα δυο, τα συμφέροντα του κράτους και των αγροτών (….). Στην ανταλλαγή βιομηχανικών και αγροτικών προϊόντων ακλουθούμε πολιτική στενέματος της ψαλίδας των τιμών, πολιτική ισότιμης ή σχεδόν ισότιμης ανταλλαγής (….) Έτσι οι αγρότες δεν ζημιώνουν» (9).
Τώρα το ποιος «ζημίωνε» απ’αυτήν την πολιτική και ποιος κέρδισε, αυτό θα το δούμε! Η πολιτική του Στάλιν πάντως είχε σαν αποτέλεσμα να γίνει με επιτυχία η σοσιαλιστική κολεκτιβοποίηση της αγροτικής οικονομίας, που συμβάδιζε με την βιομηχανοποίηση.
«Η μαζική είσοδος των αγροτών στα κολχόζ που αναπτύχτηκε το 1920/1930, ήταν το αποτέλεσμα όλης της προηγούμενης δράσης του κόμματος και της Κυβέρνησης. Η άνοδος της σοσιαλιστικής οικονομίας, που άρχισε να παράγει μαζικά τρακτέρ και μηχανές για την αγροτική οικονομία, η αποφασιστική πάλη εναντία στους κουλάκους στις περίοδες συγκέντρωσης σιτηρών το 1928-1929 (….) ολ’αυτά προετοίμασαν το πέρασμα στη γενική κολεκτιβοποίησης. …. Καθώς οι ρυθμοί της οργάνωσης μεγάλωναν, η Κεντρική Επιτροπή του Κόμματος θεώρησε καλό να επιταχύνει ακόμα περισσότερο το χτίσιμο εργοστασίων που παράγουν τρακτέρ, συνθέτες γεωργικές μηχανές και μηχανήματα που ρυμουλκούνται από τρακτέρ» (10).
Από την άλλη το δυνάμωμα των σοσιαλιστικών κολεκτιβίστικων νοικοκυριών είχε σαν αποτέλεσμα οι μπολσεβίκοι - στηριγμένοι στη φτωχολογιά του χωριού και στη συμμαχία με τους μεσαίους αγρότες – να μπορέσουν να εξαλείψουν την τάξη των κουλάκων.
Πως εξελιχτήκαν όμως τα πράγματα στην Κινά; Αφού η βιομηχανική βάση δεν επαρκούσε για να εξασφαλίσει πλατιά μηχανοποίηση της αγροτικής οικονομίας, στα πρώτα χρονιά η κολεκτιβοποίηση είχε περιορισμένη έκταση.
Στην αρχή επιχείρησαν να δημιουργήσουν ομάδες αμοιβαίας βοηθείας. Επειδή αυτή η οργάνωση συλλογικής δουλειάς φάνηκε καλύτερη από τον μεμονωμένο αγρότη, στα 1952 μπήκαν σ’αυτές τις ομάδες ήδη το 40% των αγροτικών νοικοκυριών, στα 1954 ήταν κοντά στα 58% (11). Από το 1952, ξεκινώντας από αυτήν τη βάση, γίνεται το πέρασμα στην δημιουργία των αποκαλούμενων μισο-σοσιαλιστικών παραγωγικών κοινοτήτων. Ταυτόχρονα η γη και τα μέσα παράγωγης συνεχίζουν να παραμένουν ατομική ιδιοκτησία, η γη όμως δουλεύονταν συμφώνα με ένα ενιαίο πλάνο παράγωγης.
Το εισόδημα των κοινοτήτων μοιράζονταν ανάλογα με την ποσότητα και ποιότητα της εισφερομένης γης, των ζώων και των άλλων μέσων παράγωγης (12). Στα τέλη του 1951 αυτές οι κοινότητες ήταν κάτι παραπάνω από 300, στα 1955 ήταν 670 χιλιάδες. Αυτόν τον καιρό συνενώνονταν σ’αυτές κοντά 17 εκατομμύρια αγροτικά νοικοκυριά, σχεδόν το 15 %. Συμφώνα με τους αριθμούς του πρώτου πεντάχρονου πλάνου στα 1953 θα ανήκαν σ’αυτόν τον τομέα της αγροτικής οικονομίας τα 33 % όλων των αγροτικών νοικοκυριών (13). Η τρίτη βαθμίδα, τέλος, ήταν εκείνα τα κολλεχτιβίστικα νοικοκυριά που χαρακτηρίζονταν «πλήρεις σοσιαλιστικοί παραγωγικοί συνεταιρισμοί ανώτερης βαθμίδας». Ήταν ως έξης :
«Η καλλιεργήσιμη γη έγινε κοινή ιδιοκτησία του συνεταιρισμού και τα μέσα παράγωγης των αγροτών, ζώα και μεγαλύτερα αγροτικά μηχανήματα, παρέχονταν στον συνεταιρισμό, έναντι αποζημίωσης» (14).
Καταρχήν πρέπει να σημειώσουμε ότι εδώ δεν πρόκειται για πραγματικά πλήρεις σοσιαλιστικούς συνεταιρισμούς, ακόμη και μονό για τον λόγο ότι η γη και τα μέσα παράγωγης δεν είναι κρατική αλλά συνεταιριστική ιδιοκτησία. Αν έναν τέτοιο συνεταιρισμό τον χαρακτήριζε κανείς μεταβατική μορφή σε σοσιαλιστικές σχέσεις στο χωριό, τότε σίγουρα αυτό θα ήταν καλό. Ο χαρακτηρισμός όμως «Πλήρης σοσιαλιστικός Γ.Σ» σημαίνει ότι θέλουν να σταματήσουν σ’αυτές τις σχέσεις ιδιοκτησίας. Στην Κινά όμως ακόμα και η γη και τα μέσα παράγωγης αγοράζονται και πουλιούνται. Αυτό το γεγονός απέχτησε μεγαλύτερη σημασία επειδή η κολεκτιβοποίηση δεν συνοδεύτηκε με την επίθεση εναντία στους κουλάκους και δεν μπορούσε να συνοδευτεί, αφού οι αγρότες κρατιόνταν από τα μέσα παράγωγης που ήταν στα χεριά των κουλάκων.
Αυτή όμως η τρίτη βαθμίδα στα 1955 δεν έπαιζε ακόμα μεγάλο ρολό. Συμπεριλάμβανε βασικά το 0,03 % όλων των αγροτικών νοικοκυριών (15). Αυτοί οι αριθμοί δείχνουν καθαρά ότι τον πρώτο καιρό δεν μπορούσε να καθοριστεί πολύ γρήγορος ρυθμός στον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της αγροτικής οικονομίας, πράγμα που αντιστοιχούσε στις πραγματικές δυνατότητες. Το κέντρο βάρους έπρεπε να τεθεί στην ανάπτυξη της βαριάς βιομηχανίας. Μονό όταν μ'αυτόν τον τρόπο έμπαιναν οι βάσεις μιας πλατιάς μηχανοποίησης της αγροτικής οικονομίας, μονό τότε μπορούσε να επιχειρηθεί πτυχωμένα η γενική κολεκτιβοποίηση.
Ο Μάο περιγράφει την κατάσταση τον Ιούλιο του 1955 ως εξής :
“Αυτό που υπάρχει σήμερα στην ύπαιθρο είναι η καπιταλιστική ιδιοκτησία των πλουσιοχωρικών και μια απέραντη θάλασσα ιδιοκτησίας μικρονοικοκύρηδων αγροτών. Όπως είναι ξεκάθαρο στον καθένα, οι αυθόρμητες καπιταλιστικές δυνάμεις αναπτύσσονται σταδιακά, τα τελευταία χρονιά, στην ύπαιθρο, και νέοι πλουσιοχωρικοί ξεφυτρώνουν παντού ενώ πολλοί εύποροι μεσαίοι αγρότες αγωνίζονται να γίνουν πλουσιοχωρικοί (....) πολλοί φτωχοί αγρότες (...) έχουν χρέη, ουλάνε τη γη τους (...) (16).
Και το πιο καταπληκτικό είναι που ένα χρόνο αργότερα χαρακτηρίζεται βασικά ολοκληρωμένος ο σοσιαλιστικός μετασχηματισμός στην αγροτική οικονομία !
Και πραγματικά το 1956 η κολεκτιβοποίηση παίρνει ορμητικό ρυθμό. Το 1957 ήδη τα 94,6 % (17) όλων των αγροτικών νοικοκυριών είχαν συνενωθεί σε συναιτερισμούς ανώτερου τύπου. Αυτή την κολεκτιβοποίηση δεν μπορούμε να τη πούμε σοσιαλιστική. Για δυο λογούς :
Πρώτο :Δεν θίχτηκε με κανένα τρόπο η θέση των πλουσίων αγροτών οι οποίοι και είχαν το δικαίωμα να μπουν στους συνεταιρισμούς (18). Όπως είναι γνωστό αποζημιώθηκαν για τα ζώα και τα μεγαλύτερα αγροτικά μηχανήματα. Μα ουσιαστικά μονό οι αγρότες οι πλούσιοι μπορούσαν να μπάσουν τέτοια μηχανήματα, αφού οι μικρογραφίες δεν είχαν και το κράτος δεν έθετε καν στην διάθεση των συνεταιρισμών μηχανήματα και τρακτέρ. Τι έκαναν τώρα με το χρήμα; Είναι φανερό ότι ασχολήθηκαν με κερδοσκοπίες, όταν έβρισκαν την ευκαιρία. Βέβαια στην κινεζική προπαγάνδα δεν αρέσει και πολύ να μιλεί γι'αυτό. Όμως “Σε μια λαϊκή κομμούνα” λέγεται έτσι παρεπιπτόντως :
“Μετά την αγροτική μεταρρύθμιση στα 1950 βελτιώθηκε η ζωή των εργαζομένων. Αυτήν την χρονιά δημιουργήθηκαν σε κάθε χωρίο συνεταιρισμοί προμηθείας και διάθεσης προϊόντων. Με την υποστήριξη της κυβέρνησης και στηριγμένες σε αγρότες με μικρές καταθέσεις ( υπογρ. Της σύνταξης ) προμήθευαν στην αρχή λιγοστά πράγματα (....). Από τότε και μετά το εμπόριο στο χωρίο αναπτύχτηκε γρήγορα με την ισχυρή υποστήριξη του κράτους. Το 1951 οι συνεταιρισμοί προμηθείας και διάθεσης προϊόντων γειτονικών χωρίων συνενώθηκαν σε μεγαλύτερους, και στα 1956 συγχωνευτήκαν σε περιφερειακή βάση” (19)
Στη συνεχεία περιγράφεται το πως αυτοί οι συνεταιρισμοί προμηθείας και διάθεσης προϊόντων έκαναν παραπέρα συσσώρευση, ασχολούνταν με εμπορικά καταστήματα, εστιατόρια, παραρτήματα επιχειρήσεων κλπ. Μ´αυτά βέβαια ασχολούνταν οι ταξιαρχίες, είναι όμως φανερό ότι οι “αγρότες με μικρές καταθέσεις” που αναφέρθηκαν – που θα πει : οι κουλάκοι – δεν ασχολούνταν από καθαρό ιδεαλισμό με τέτοιες δουλειές, αλλά εξασφάλιζαν ανάλογες θέσεις μέσα στους συνεταιρισμούς.
Νομοτελειακά λοιπόν μέσα στους συνεταιρισμούς θα δημιουργούνταν ισχυρή ταξική διαφοροποίηση, αφού, πρώτο, η γη και τα μέσα παράγωγης δεν ήταν στα χεριά του κράτους αλλά συνεταιριστική ιδιοκτησία και, δεύτερο, οι κουλάκοι έπαιζαν ισχυρό-αν όχι τον καθοριστικό ρολό μέσα στους συνεταιρισμούς.
Δεύτερο :Η κολεκτιβοποίηση δεν συμβάδιζε με τη μηχανοποίηση της αγροτικής οικονομίας. Στη μπροσούρα “Σύντομη επιτομή της οικονομίας της Κίνας» λέγεται :
“Μετά την ολοκλήρωση της αγροτικής μεταρρύθμισης το πρώτο βήμα είναι η κολεκτιβοποίηση και μετά το δεύτερο βήμα η μηχανοποίηση της αγροτικής οικονομίας” (20).
Εντύπωση προκαλεί που το “δεύτερο βήμα”, η μηχανοποίηση, παρουσιάζεται, ακόμα και σήμερα, σαν ο επόμενος στόχος για το μέλλον ( πρβ. Το άρθρο στην Επιθεώρηση του Πεκίνου 8/78 “Μηχανοποίηση στην αγροτική οικονομία : Στόχοι μέχρι το '80” ). Η κολεκτιβοποίηση όμως δεν μπόρεσε να συμβαδίσει με την μηχανοποίηση και το κράτος δεν μπόρεσε να θύσει στην διάθεση των αγροτών των συνεταιρισμών μηχανές και για τον λόγο ότι δεν παρήγαγε μηχανές σχεδόν καθόλου. Έτσι το 1957 υπήρχαν ακριβώς 380 κρατικοί ΜΤΣ (21), αλλά και αυτοί αργότερα διαλυθήκαν ή πουληθήκαν στα κολλεκτιβίστικα νοικοκυριά (22). Ο Μάο ήταν της άποψης ότι τα τοπικά οργάν έπρεπε μόνα τους να κάνουν την μηχανοποίηση. Έτσι το 1966 δήλωνε :
“ Την μηχανοποίηση πρέπει να την πραγματοποιήσουν με τις δυνάμεις τους οι επαρχίες, οι πόλεις που είναι στη δικαιοδοσία της Κυβέρνησης και οι αυτόνομες περιοχές ( .... ) Δε γίνεται να αρχίσουμε την δουλεία αυθόρμητα, ενώ όλοι σηκώνουν μονομιάς το χέρι για βοήθεια. Αν δεν υπάρχουν οι αναγκαίες προϋποθέσεις, καλύτερα να αναβάλουμε την υπόθεση για λίγα χρόνια” (23)
Ο Στάλιν όμως τόνιζε ότι ακόμα και μια χωρά σαν την Σοβιετική Ένωση, το σχέδιο της “μηχανοποίησης με τις δυνάμεις των συνεταιρισμών” είναι ολόκληρη αυταπάτη :
“Όλοι μας χαιρόμαστε για την κολοσσιαία αύξηση της αγροτικής παράγωγης (....) Η πηγή της αύξησης αυτής βρίσκεται στην σύγχρονη τεχνική, στις πολυάριθμες σύγχρονες μηχανές (....). Άδω το ζήτημα δεν βρίσκεται μονό στην τεχνική γενικά, αλλά και στο ότι η τεχνική δεν μπορεί να μείνει στάσιμη (...) Τι σημαίνει όμως να εκτοπίσουμε εκατοντάδες χιλιάδες τροχοφόρα τρακτέρ και να τα αντικαταστήσουμε με αλυσιδοφορά, να αντικαταστήσουμε χιλιάδες παλιωμένα κομπαϊν με καινούργια, να δημιουργήσουμε καινούργιες μηχανές, π.χ για τεχνικές καλλιέργειες; Αυτό σημαίνει ότι θα υποβληθούμε σε έξοδα δισεκατομμυρίων, που μπορούν να ξεπληρωθούν μονάχα ύστερα από 6-8 χρόνια. Μπορούν άραγε να σηκώσουν αυτά τα έξοδα τα κολχόζ μας, κι αν ακόμα ήταν εκατομμυριούχα; Όχι δεν μπορούν, γιατί δεν βρίσκονται σε θέση να αναλάβουν έξοδα δισεκατομμυρίων, που μπορούν να ξεπληρωθούν μοναχά ύστερα από 6-8 χρόνια. Τα έξοδα αυτά μπορεί να τα αναλάβει μοναχά το κράτος, γιατί αυτό και μονό αυτό είναι σε θέση να σηκώσει επάνω του τις ζημίες από 6 έως 8 χρόνια με το σκοπό να βγάλει τα έξοδα του στο τέλος αυτού του χρονικού διαστήματος” (24)
Το κινέζικο κράτος δεν είχε διάθεση να κάνει τέτοια έξοδα. Γι’αυτό καταδίκασε την αγροτική οικονομία να διατηρήσει τις ξεπερασμένες μέθοδες παράγωγης της. Ενώ στη Σοβιετική Ένωση κατά την κολεκτιβοποίηση τα κυρία μέσα παράγωγης έμειναν ιδιοκτησία του προλεταριακού κράτους με την μορφή των ΜΤΣ, στην Κίνα πουλήθηκαν και έτσι έγιναν εμπορεύματα. Στο “Der Dei Partei” 4/78 (σελ 35 κε) δείξαμε ήδη, ότι η απόφαση του Χρουστσόφ, που την υποστήριξε καθαρά ο Μάο, να μεταβιβάσει τα ΜΧΤ στην κατοχή των κολχόζ, δεν ήταν μονό ένα βήμα προς τα πίσω, από μια ανώτερη μορφή ιδιοκτησίας σε μια κατώτερη, αλλά του χρησίμεψε ταυτόχρονα να προωθήσει την παλινόρθωση του καπιταλισμού στη χωρά.
Η Κίνα ακλούθησε αμέσως αυτόν τον δρόμο.
Είναι φανερό πως με αυτές τις προϋποθέσεις δεν μπορεί να γίνεται λόγος για σοσιαλιστική κολεκτιβοποίηση.
Σχετικά μ'αυτό ας δούμε τον ισχυρισμό του Τσανγκ Τσουνγκ Τσιαο, πως τάχα στο γνωστό του απόσπασμα, η μικρή παράγωγη γέννα κάθε ώρα και κάθε στιγμή τη νέα αστική τάξη, ο Λένιν δε μιλούσε μονό για την κατάσταση πριν την ολοκλήρωση της δημιουργίας των συνεταιρισμών (25). Αυτός ο ισχυρισμός είναι παράλογος : Στην σοβιετική οικονομία, μετά την ολοκλήρωση της δημιουργίας των συνεταιρισμών, που υπήρχε μικρή παράγωγη; Αφού ο σοσιαλιστικός συνεταιριστικός τομέας δεν είναι μικρή παράγωγη ! Παρολαυτά είναι σωστό, πως στη Κίνα μετά την κολεκτιβοποίηση νομοτελειακά κάθε ώρα και κάθε στιγμή θα γεννιόταν η αστική τάξη, γιατί δεν επρόκειτο για σοσιαλιστική κολεκτιβοποίηση.




 

 

 

 

 

Ο ΜΑΟ ΤΣΕ ΤΟΥΓΚ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΙΝΕΖΙΚΟ “ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ”

Λίγο πριν τον θάνατο του ο Μάο προπαγάνδισε σ'ολη τη χωρά τα εξής :
“Ο Λένιν μίλησε για την οικοδόμηση ενός αστικού κράτους χωρίς καπιταλιστές για την υπεράσπιση του αστικού δικαίου. Εμείς οι ίδιοι έχουμε κτίσει ένα τέτοιο κράτος· δε διαφέρει και πολύ από την παλιά κοινωνία : υπάρχει ιεραρχία, οκτώ μισθολογικές κλίμακες, κατανομή στον καθένα συμφώνα με την απόδοση του και ανταλλαγή ίσων αξιών” (1)
Ο Μάο παρουσιάζει αυτή την κοινωνία σαν σοσιαλιστική. Έτσι όμως εξαλείφει τη βασική διαφορά ανάμεσα στον καπιταλισμό και τον σοσιαλισμό και αναθεωρεί τη μαρξιστική-λενινιστική διδασκαλία για τον σοσιαλισμό.
Ας δούμε καταρχάς το ζήτημα του “αστικού κράτους”. Βέβαια ο Λένιν μίλησε για τη “δημιουργία ενός αστικού κράτους”, μόνο όμως σε μια πολύ καθορισμένη συνάρτηση και παίρνοντας πολύ συγκεκριμένα πράγματα υπόψη :
Πρώτο, έβαζε περιορισμό, ότι αυτό ισχύει μόνο σε σχέση με τη διανομή των μέσων κατανάλωσης (2),
δεύτερο, μιλά αμέσως για τα “υπολείμματα του παλιού μες στο καινούργιο” (3),
τρίτο, υπογραμμίζει, πάνω απ'όλα, πως το κράτος είναι “κράτος των ένοπλων εργατών” (4). Ο Μάο όμως ξεκόβει αυτό το τσιτάτο για το “αστικό κράτος” από το περιεχόμενο. Απολυτοποιόντάς το φτάνει στο παράλογο αποτέλεσμα, πως τάχα δεν υπάρχει καμιά μεγάλη διαφορά ανάμεσα στον σοσιαλισμό και στην παλιά κοινωνία.
Η ουσιαστική διαφορά όμως είναι, πως το σοσιαλιστικό κράτος είναι ένα όργανο, που μ'αυτό το προλεταριάτο εξασκεί αμοίραστα την εξουσία του. Παίρνοντας όμως υπόψη πως, όπως είναι γνωστό, ο Μάο ήθελε από την αρχή η αστική τάξη να συμμετέχει στην κρατική εξουσία και πως σ'αυτό το αποφασιστικό ζήτημα αναθεώρησε τα διδάγματα του Μαρξισμού-Λενινισμού, τότε φαίνεται καθαρά η σημασία των λόγων του. Πραγματικά, ανάμεσα στον “σοσιαλισμό” του Μάο και τον καπιταλισμό δεν υπάρχουν διαφορές. Το κράτος που δημιουργήθηκε στην Κίνα κάτω από την καθοδήγησή του. Πραγματικά δεν ήταν τιποτ’άλλο από ένα αστικό κράτος. Για να δούμε τώρα την ιεραρχία.
Ένα σοσιαλιστικό κράτος οικοδομείται με βάση την αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού. Εξασφαλίζει πλατιά δημοκρατία για τις εργαζόμενες μάζες. Είναι επίσης παράλογο να εξισώνεις την σοσιαλιστική δημοκρατία με την αστική ιεραρχία. Ο Μάο όμως μιλεί για τις συγκεκριμένες συνθήκες της Κίνας και ξέρει πολύ καλά τι λέει :
Παραδέχεται ανοιχτά πως το κινέζικο κράτος δεν οικοδομήθηκε συμφώνα με την αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, αλλά ότι εκεί κυριαρχεί η αστική ιεραρχία. Αν πάρουμε υπόψη τους συνέχεις αγώνες για εξουσία που γίνονταν μέσα στην κινεζική κομματική και κρατική ηγεσία, τότε πρέπει να πούμε πως ο Μάο έχει δίκιο : Δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά με την παλιά κοινωνία.
Ο Μάο επικαλείται το σύστημα της σοσιαλιστικής κατανομής “στον καθένα συμφώνα με την απόδοση του”. Μπορούμε να πούμε ότι δεν διαφέρει “όχι και πολύ” από τον καπιταλισμό; Σίγουρα όχι.
Ο Μαρξ και ο Έγκελς ακόμα έχουν αποδείξει, πως βάση του μισθού στον καπιταλισμό δεν είναι η προσφερόμενη εργασία. Η εργατική δύναμη γίνεται εμπόρευμα και η τιμή της ρυθμίζεται από τα έξοδα που απαιτούνται για την αποκατάστασή της.
Στον σοσιαλισμό η εργατική δύναμη δεν είναι πια εμπόρευμα και δεν πουλιέται. Ο μισθός δεν αποτελεί πια τιμή του εμπορεύματος εργατική δύναμη, αλλά συμμετέχει στο συνολικό κοινωνικό προϊόν.
Δεν περιορίζεται πια από τα έξοδα αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης, αλλά διευρύνεται στην έκταση που το επιτρέπει η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων. Η συμμετοχή κάθε εργαζόμενου καθορίζεται με βάση την ποιότητα και την ποσότητα της δουλείας που προσφέρει.
Το σοσιαλιστικό μισθολογικό σύστημα σημαίνει απελευθέρωση από τη μισθωτή σκλαβιά και καταπίεση. Εγγυάται στις εργαζόμενες μάζες συνεχή άνοδο της ευημερίας. Κι άδω ο Μάο δεν βλέπει καμιά μεγάλη διαφορά με τον καπιταλισμό;
Όμως κι άδω δεν έχει άδικο. Γιατί το σοσιαλιστικό μισθολογικό σύστημα δεν συμφωνούσε καθόλου με τις ιδέες της κινέζικης ηγεσίας. Ο Μάο και οι οπαδοί του ήταν εκείνοι που όπως είναι γνωστό, κάτω από το πρόσχημα της “ιδεολογικής διαπαιδαγώγησης”, είχαν τηχθεί υπέρ του να μην γίνεται η αμοιβή συμφώνα με την απόδοση και να πέσουν οι μισθοί. Ιδιαίτερα στην Πολιτιστική Επανάσταση χαρακτηρίζονταν σαν “αντεπαναστατικός οικονομισμός” κάθε προσπάθεια των εργατών να αγωνιστούν για τη ελάττωση των υλικών όρων ζωής τους ( Θα μιλήσουμε αργότερα γι’αυτό – σημ. Συντ.). Αντί γι’αυτό προπαγανδίζονταν η στρατιωτικοποιήσει της εργασίας, που θα σήμαινε πλήρη υποδούλωση των εργατών. Έτσι π.χ. Στην εφημερίδα “Κουνγκ-Γιεν Γι Παο” της 3 Απριλίου και 3 Αύγουστου 1966 προέτρεπε να «μελετούμε την πείρα της οργάνωσης της εργασίας με πρότυπο τα στρατιωτικά τμήματα» και να δημιουργηθούν από εργάτες «ομάδες στην βιομηχανία κατά τα πρότυπα του Εθνικού απελευθερωτικού στρατού», κι απ'αυτές θα δημιουργούνταν «ένας στρατός χωρίς στολή» (5)
Προπαγάνδιζε πλατιά το σύνθημα «να μεταφέρουμε το πνεύμα του στρατού στην παράγωγη». Με τη μεταφορά της στρατιωτικής πειθαρχίας στον τομέα της παράγωγης ήθελαν να ανεβάσουν την παραγωγικότητα.
Μια τέτοια τρομοκρατική πολιτική απροκάλυπτων μεθόδων εξαναγκασμού απέναντι στην εργατική τάξη είχε προτείνει στα 1920 ο Τρότσκι και την είχαν απορρίψει αγανακτισμένοι οι μπολσεβίκοι : Μια τέτοια πολιτική που κάνει τους εργάτες αντί για αφέντες μισθωτούς σκλάβους μες στη χωρά δεν έχει τίποτα κοινό με τον σοσιαλισμό.
Η πολιτική της κινέζικης ηγεσίας απέναντι στην εργατική τάξη φαίνεται πολύ καθαρά στα λόγια του “σιδερένιου Βανγκ”, ενός επιστάτη στις εγκαταστάσεις πετρελαίου του Τατσίνγκ, που η κινέζικη προπαγάνδα τον είχε χαρακτηρίσει “πρότυπο επαναστατικοποίησης των εργατών όλης της Κίνας” :
«Από μικρός φύλαγα βουβάλια, έτσι έχω εξοικειωθεί μ'αυτά. Δουλεύουν με τη μεγαλύτερη ενεργητικότητα, απολαμβάνουν όμως την πιο ελάχιστη άνεση. Είμαι πρόθυμος να ζήσω σαν ένα “βουβάλι” υπηρετώντας σ'ολη μου τη ζωή το λαό» (6)
Σαν βουβάλι, υπάκουη, αποδοτική, χωρίς απαιτήσεις – έτσι ήθελε η κινέζικη ηγεσία την εργατική τάξη. Δεν μπορούμε να διαφωνήσουμε με τον Μάο και να πούμε πως υπάρχει μεγάλη διαφορά με την παλιά κοινωνία ...
Για να δούμε τώρα το ζήτημα της «ανταλλαγής ίσων αξιών». Μπορούμε άραγε να ισχυριστούμε, όπως κάνει ο Μάο, πως δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στον σοσιαλισμό και τον καπιταλισμό όσον αφόρα τη δράση του νόμου της αξίας; Ο νομός της αξίας σημαίνει, ότι τα εμπορεύματα ανταλλάσσονται συμφώνα με τον μέσο όρο της κοινωνικής εργασίας που απαιτείται για την παράγωγη τους. Δρα όχι μόνο στον καπιταλισμό αλλά και σ'ολες τις κοινωνίες που παράγουν εμπορεύματα. Αυτό συμβαίνει και στον σοσιαλισμό, αρά ο νόμος της αξίας δρα και εδώ. Ως εδώ λοιπόν ο Μάο έχει δίκιο.
Ποια αποτελέσματα έχει όμως ο νόμος της αξίας στον καπιταλισμό; Επειδή η παράγωγη δεν είναι οργανωμένη σύμφωνα με ένα ενιαίο σχέδιο για όλη την οικονομία, αλλά κάθε καπιταλιστής παράγει ότι του αρέσει, ο νόμος της αξίας δρα τύφλα κι αυθόρμητα σαν ρυθμιστής της παραγωγής.
Οι τιμές των παραγόμενων εμπορευμάτων διαμορφώνονται στην αγορά ανάλογα με τη σχέση προσφοράς και ζήτησης. Αν η ζήτηση είναι μεγαλύτερη της προσφοράς, η τιμή ανεβαίνει πάνω από την αξία και ο καπιταλιστής κάνει κέρδη μεγαλύτερα του μέσου ποσοστού. Αν, αντίθετα, η πρόσφορα είναι μεγαλύτερη από τη ζήτηση οι τιμές πέφτουν κάτω από την αξία των εμπορευμάτων : έτσι πέφτει και το κέρδος κάτω από το μέσο ποσοστό ή και χάνει ο καπιταλιστής. Η άνοδος ή η πτώση των τιμών πάνω ή κάτω από την αξία και η ανάλογη άνοδος ή πτώση του κέρδους πάνω ή κάτω από το μέσο ποσοστό οδηγεί τις επενδύσεις πάντα σε εκείνους τους κλάδους της παραγωγής οπού υπάρχει η μεγαλύτερη προοπτική κέρδους πάνω από το μέσο ποσοστό κέρδους.
Η εισροή διαρκεί μέχρι που να ξαναδημιουργηθεί μια υπερπροσφορά εμπορευμάτων και να πέσουν οι τιμές κάτω της αξίας. Μετά το παιχνίδι αρχίζει πάλι από την αρχή.
Είναι φανερό πως αυτή η τυφλή κι αυθόρμητη ρύθμιση της κατανομής της κοινωνικής εργασίας στους διαφόρους κλάδους της παραγωγής δεν είναι κανονική κι αρμονική, αλλά παρουσιάζει κρίσεις και δημιουργεί χάος. Οι συνέχεις δυσαναλογίες στην οικονομία που δημιουργούνται εξαιτίας της αναρχίας στην παράγωγη εξισώνονται πάλι στις κυκλικές κρίσεις υπερπαραγωγής. Αποτέλεσμα, μαζική καταστροφή των εγκαταστάσεων παραγωγής, ανεργία κλπ.
Είναι φανερό, ότι αυτά τα αποτελέσματα της δράσης του νόμου της αξίας δεν μπορούν να υπάρχουν στον σοσιαλισμό. Αν όμως η δράση του δεν περιορίζονταν και συνέχιζε να παραμένει αυθόρμητη αναπόφευκτα θα είχε τις ίδιες συνέπειες. Για αυτό πρέπει να της τεθούν αυστηρά όρια. Ο νόμος της αξίας ισχύει σε πρώτη γραμμή στην εμπορευματική κυκλοφορία, κύρια στην αγορά και πώληση εμπορευμάτων ατομικής χρήσης. Ο Στάλιν τόνιζε ότι σε αυτόν τον τομέα έπαιζε «φυσικά μέσα σε ορισμένα όρια το ρόλο του ρυθμιστή» (7).
Στον καθορισμό των τιμών των εμπορευμάτων τέτοιου είδους πρέπει να ληφθέν υπόψη τόσο η αξία όσο και η σχέση προσφοράς και ζήτησης. Ο νόμος της αξίας όμως δρα και στην παραγωγή :
«Το γεγονός είναι ότι τα καταναλωτικά προϊόντα που είναι απαραίτητα για να αναπληρώσουν την εργατική δύναμη που ξοδεύεται στη διάρκεια της παραγωγής, παράγονται στη χωρά μας και πραγματοποιούνται σαν εμπορεύματα, τα οποία υπόκεινται στην ενέργεια του νόμου της αξίας. Κι εδώ ακριβώς γίνεται φανερή η επίδραση του νόμου της αξίας επάνω στην παράγωγη. Σε σχέση μ’αυτό στις επιχειρήσεις έχουν πρακτική σημασία ζητήματα τέτοια, όπως είναι το ζήτημα του οικονομικού προϋπολογισμού και της αποδοτικότητας, το ζήτημα του κόστους της παραγωγής, το ζήτημα των τιμών κλπ. Για το λόγο αυτό οι επιχειρήσεις μας δε μπορούν να ενεργούν και δεν πρέπει να ενεργούν δίχως να περνούν υπόψη τους το νομό της αξίας» (8).
Έχει ουσιώδη σημασία για την οικονομική διεύθυνση της παραγωγής και την διεύθυνση όλης της Λαϊκής Οικονομίας το να γνωρίζεις και να παίρνεις υπόψη σου τη δράση του νόμου της αξίας. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ο νόμος της αξίας δρα χωρίς περιορισμούς όπως στον καπιταλισμό. Κύρια δεν πρέπει να παίζει τον ρόλο του ρυθμιστή στην παράγωγη. Μέτρο για την ανάπτυξη της παραγωγής δεν πρέπει να είναι η βραχυπρόθεσμη αποδοτικότητα των μεμονωμένων επιχειρήσεων, αλλά η αποδοτικότητα συνολικά όλης της λαϊκής οικονομίας για ένα σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα. Σχετικά με το ότι και στον σοσιαλισμό ο νόμος της αξίας καθορίζει την κατανομή της εργασίας στους διάφορους κλάδους της παραγωγής, ο Στάλιν έλεγε :
«Αν αυτό ήταν αλήθεια, τότε θα ήταν ακατανόητο γιατί να μην αναπτύσσουν στη χωρά μας, όσο παίρνει, την ελαφρά βιομηχανία, σαν την πιο αποδοτική, και να μην της δίνουν προτεραιότητα σε σχέση με τη βαριά βιομηχανία, που παρουσιάζεται συχνά λιγότερο αποδοτική και πολλές φορές καθόλου αποδοτική;
Αν αυτό ήταν αλήθεια, τότε θα ήταν ακατανόητο, γιατί να μην κλείνουν στη χωρά μας μια σειρά από επιχειρήσεις βαριάς βιομηχανίας, που δεν είναι ακόμα αποδοτικές, οπού η δαυλιά των εργατών δεν δίνει “το απαιτούμενο αποτέλεσμα” και να μην ανοίγουν νέες επιχειρήσεις της ασφαλώς αποδοτικής ελαφρώς βιομηχανίας, οπού η δουλειά των εργατών θα μπορούσε να δώσει “μεγαλύτερο αποτέλεσμα”» (9).
Η σχεδιασμένη ανάπτυξη της λαϊκής οικονομίας στις σωστές αναλογίες είναι δυνατή ακριβώς μόνο αν έχει περιοριστεί αυστηρά η σφαίρα ενέργειας του νόμου της αξίας. Ουσιαστικό παράγοντα αποτελεί εδώ η κοινωνική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής. Το προλετάριο κράτος συγκεντρώνοντας στα χεριά του τα μέσα παραγωγής, τα αποσύρει ταυτόχρονα από την εμπορευματική κυκλοφορία. Έκτος από το εξωτερικό εμπόριο αυτά δεν μπορούν πουθενά αλλού να αγοραστούν και να πουληθούν. Το κράτος τα θέτει στη διάθεση των επιχειρήσεων, παραμένουν όμως κρατική ιδιοκτησία.
Το ίδιο ισχύει και για τις αγροτικές κολεχτίβες. Οι ΜΤΧ δεν πουλιούνταν στους αγροτικούς συνεταιρισμούς, αλλά παρέμειναν κρατική ιδιοκτησία. Μ’αυτό το τρόπο συνέβαλαν να δυναμώσει στο χωρίο η ανωτάτη μορφή σοσιαλιστικής ιδιοκτησίας, η γενική λαϊκή ιδιοκτησία, σε σχέση με την ανώτερη μορφή, της συλλογικής ιδιοκτησίας (10).
Η δράση του νόμου της αξίας περιορίζεται και από το γεγονός ότι ο νόμος αυτός είναι πολύ στενά συνυφασμένος με την ανταλλαγή εμπορευμάτων. Πρώτα-πρώτα ένα σημαντικό μέρος των προϊόντων, δηλ. τα μέσα παραγωγής, δεν γίνονται καν εμπορεύματα. Από την άλλη μέσα στον κρατικό τομέα δεν γίνεται ανταλλαγή εμπορευμάτων, αφού τα προϊόντα δεν αλλάζουν κάτοχο.
Από την άλλη με αυτό το τρόπο προωθείται βαθμιαία η κατάργηση της αντίθεσης ανάμεσα στη πολύ και το χωρίο. Οι διαφορετικές μορφές ιδιοκτησίας στη βιομηχανία και στην αγροτική οικονομία προϋποθέτουν σε μεγάλο βαθμό την ανταλλαγή εμπορευμάτων στο σοσιαλισμό. Το κράτος αγοράζει αγροτικά προϊόντα από τα κολχόζ για να καλύψει τις ανάγκες των πόλεων σε είδη διατροφής και να προμηθέψε με πρώτες ύλες τη βιομηχανία. Αυτά τα ανταλλάσει με τα προϊόντα των βιομηχανικών επιχειρήσεων. Με τη δημιουργία των ΜΣΣ μεγαλώνει το ποσοστό της κρατικής ιδιοκτησίας πάνω στα μέσα παραγωγής κι έτσι γίνεται σιγά-σιγά δυνατό το πέρασμα στη παλλαϊκή ιδιοκτησία.
Θα πρέπει να αναφέρουμε, πως στο καθορισμό των τιμών των αγροτικών προϊόντων η αξία είναι μόνο ένας από τους παράγοντες που παίρνονται υπόψη. Η ψαλίδα των τιμών ανάμεσα στα αγροτικά και τα βιομηχανικά προϊόντα (βλ. κεφάλαιο : “η ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας”) δημιουργείται μόνο επειδή πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην ανάπτυξη της βαριάς βιομηχανίας. Εδώ φαίνεται ο περιορισμός της δράσης του νόμου της αξίας που επιβάλλει ο νόμος της σχεδιασμένης και αναλογικής ανάπτυξης της λαϊκής οικονομίας.
Δεν είναι δυνατό να μιλήσουμε εδώ ολοκληρωμένα για το ρόλο του νόμου της αξίας στο σοσιαλισμό. Από όσα όμως αναφέραμε φαίνεται καθαρά, πως υπάρχει μεγάλη διαφορά στον καπιταλισμό και το σοσιαλισμό όσον αφόρα τη σφαίρα δράσης του νόμου της αξίας. Πως μπορεί λοιπόν ο Μάο να ισχυρίζεται πως υπάρχει ανταλλαγή άσων αξιών και κατά συνέπεια δεν είναι μεγάλη η διαφορά με τη παλιά κοινωνία; Και εδώ μιλεί για τις συγκεκριμένες συνθήκες στην Κίνα και θα πρέπει να του δώσουμε δίκιο. Όμως ο Μάο ήθελε όσο πιο μεγάλο πεδίο δράσης ήταν δυνατόν στο νομό της αξίας και να παραμερίσει κάθε περιορισμό. Με πρωτοβουλία δίκη του έγινε η αποκέντρωση της λαϊκής οικονομίας. Ενώ τα περισσότερα εργοστάσια μπήκαν στην ιδιοκτησία των λαϊκών κομμούνων και των τοπικών οργάνων, ανακαλέστηκε πάλι η συγκέντρωση των μέσων παραγωγής στα χεριά του κράτους και έγινε αδύνατη η ανάπτυξη της λαϊκής οικονομίας συμφώνα με ένα ενιαίο σχέδιο. Δίνοντας προτεραιότητα στην ελαφριά βιομηχανία, επειδή αυτή είχε υψηλή αποδοτικότητα, δείχνει ταυτόχρονα πως απέδιδε ρόλο ρυθμιστή της παραγωγής στο νόμο της αξίας.
Η αποκέντρωση των επιχειρήσεων είχε σαν αποτέλεσμα ταυτόχρονη επέκταση της εμπορευματικής κυκλοφορίας. Η ανταλλαγή εμπορευμάτων μεγάλωσε σε βάρος της ενιαίας κρατικής ιδιοκτησίας. Ακόμα και τα μέσα παραγωγής έγιναν εμπορεύματα και μπορούσαν να αγοράζονται και να πωλούνταν. Το ίδιο ισχύει και για την αγροτική οικονομία : αντί να δημιουργηθούν κρατικοί Μ.Τ.Σ, οι λαϊκές κομμούνες αγόραζαν τα αγροτικά μηχανήματα. Από την άλλη ο Μάο αρνιόταν να καθορίσει τις τιμές των αγροτικών προϊόντων συμφώνα με τις ανάγκες της λαϊκής οικονομίας και εξασφάλιζε στους γεωργούς ανταλλαγή άσων αξιών.
Σήμερα που στις οικονομικές συζητήσεις στη Κίνα ζητούν να αναγνωριστεί πλέρια ο καθοριστικός ρόλος που παίζει στη παράγωγη ο νόμος της αξίας, το μόνο που γίνεται είναι να πέφτει και το τελευταίο προσωπείο και να παίρνεται υπόψη μια κατάσταση που υπήρχε κιόλας στο καιρό του Μαο(11).
Πραγματικά, πρέπει να συμφωνήσουμε με το Μάο ο «σοσιαλισμός» του δεν έχει και μεγάλες διαφορές από τον καπιταλισμό.
 
 

 

 

 

ΟΙ ΛΑΪΚΕΣ ΚΟΜΜΟΥΝΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΑΛΜΑ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΠΡΟΣ

Ενώ μέχρι το 1956 η οικονομική πολιτική δεχόταν αρκετά τη πείρα της σοσιαλιστικής ανοικοδόμησης στη Σ.Ε του Στάλιν, μετά το 1956 σημειώθηκε μια ισχυρή μεταβολή. Όπως έχουμε κιόλας πει αυτό φάνηκε πρώτα στην πολιτική που ακλούθησαν απέναντι στην εθνική αστική τάξη, στην πολιτική της κολεκτιβοποίησης καθώς και στην αποκέντρωση της οικονομίας. Όλα αυτά συμφωνούσαν με τη πολιτική που εκθέτει ο Μάο στις «Δέκα μεγάλες σχέσεις».
Το σχέδιο του δευτέρου πεντάχρονου πλάνου, που καθορίστηκε στη πρώτη ολομέλεια του 8ου Συνεδρίου, συνέχιζε ουσιαστικά τις επιτυχείς του πρώτου πεντάχρονου πλάνου, αν και τόνιζε περισσότερο την ελαφριά βιομηχανία και την αγροτική οικονομία. Το τελευταίο σίγουρα μπορούμε να το ανάγουμε στην επιρροή της πολίτικης του Χρουστσόφ, η οποία γενικά χαιρετίστηκε στο 8ο Συνέδριο. Επειδή όμως υπήρχε άσχημη κατάσταση σχετικά με τη διατροφή του πληθυσμού αυτή η πολιτική θα μπορούσε και να μην καταδικαστεί, αν η βαριά βιομηχανία συνέχιζε να είναι ο ρυθμιστικός παράγοντας και να έχει ανοδικό ρυθμό.
Αυτό το σχέδιο όμως έμεινε στα χαρτιά και δεν έγινε ποτέ πραγματικότητα. Οι αριθμοί άλλαξαν πολλές φορές και ποτέ δεν έγινε απολογισμός για το αν εκπληρώθηκε πραγματικά το πλάνο.
Μετά, η μηχανοποίηση της γεωργίας έγινε έτσι που «οι τοπικές κυβερνήσεις κάθε βαθμίδας και οι λαϊκές κομμούνες κινητοποιούνται για να κτίσουν με τις δυνάμεις τους μικρά εργοστασια»(1), πράγμα που τάχα έχει το πλεονέκτημα, ότι «οι μικρές επιχειρήσεις ……. (απαιτούν) πολύ μικρότερες επενδύσεις από ότι οι μεγάλες». Σχετικά μ’αυτό η μπροσούρα «Σύντομη επιτομή της οικονομίας της Κίνας» γράφει :
«Πάνω στη βάση της κολλεκτιβοποιημένης αγροτικής οικονομίας διάφορες περιοχές της χωράς ανέλαβαν την μηχανοποίηση της αγροτικής οικονομίας με τις δυνάμεις τους και έτσι εφάρμοσαν δραστήρια μια σειρά υποδείξεις του πρόεδρου Μάο πάνω σ΄αυτό το ζήτημα. Τα αγροτικά μηχανήματα παράγονται κύρια επιτόπου. Στο μεγαλύτερο μέρος τους είναι μέσου και μικρού μεγέθους τα έξοδα για την παράγωγη των μηχανών τα αναλαμβάνει κύρια ο συνεταιρισμος»(2).
Όπως είδαμε αυτό το σχέδιο «αυτοδύναμης μηχανοποίησης» είναι περά για περά αυταπάτη, όπως και όλο το «Άλμα προς τα εμπρός» : Βαλαν στην οικονομία ένα καθήκον που δεν μπορεί να εκπληρωθεί, δηλ. να ανέβει 6.5 φορές η βιομηχανική παραγωγή μέσα σε πέντε χρονιά. Η μαοϊκή προπαγάνδα έβριζε τη «τυφλή πιστή στις αυθεντίες» δηλ. το να παίρνεις νηφάλια υπόψη τους αντικειμενικούς παράγοντες. Συνεχώς γινόταν συγκεντρώσεις οπού θαύμαζαν για τις «λαμπρές επιτυχίες», καταδίκαζαν τον «συντηρητισμό» και έβαζαν νέους φανταστικούς στόχους στη παράγωγη που ξεπερνούσαν κάθε προσδοκία.
Στις μικρό-υψικαμίνους κατασπαταληθήκαν πολλά εκατομμύρια τόνοι σιδηρομετάλλευμα σε μια προσπάθεια να παράγουν ατσάλι με τα πιο πρωτόγονα μέσα. Στο απόγειο της εκστρατείας για το χάλυβα στα τέλη του 1958 απασχολούνταν σε αυτού του είδους τις μικρό-υψικαμίνους, που ήταν 2 εκατομμύρια, περίπου 60 εκατ. άνθρωποι. Εννοείται ότι ο «χάλυβας» που παράγονταν μ’αυτό το τρόπο δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί κι έτσι το «μεγάλο άλμα», κι από αυτή την άποψη και μόνο ήταν μια «μεγάλη τρυπά στο νερό».
Οι βολονταριστικές καμπάνιες του Μάο δεν μπορούσαν να αντικαταστήσουν την ανάγκη οικοδόμησης μιας μηχανοποιημένης μεγάλης βιομηχανίας. Βασικά το «Μεγάλο Άλμα» είναι η συνεπής εφαρμογή της πολίτικης που εκθέτει ο Μάο στις «Δέκα μεγάλες σχέσεις». Η αποκέντρωση της οικονομίας έγινε με τρομερά μεγάλο ρυθμό (βλ. τον προηγούμενο πινάκα). Έτσι την άνοιξη του 1958 αποκεντρώθηκε η διοίκηση της βιομηχανίας, δήθεν «για να μη μπει εμπόδιο στην τοπική πρωτοβουλία». Τους πρώτους μήνες του 1958 υπήρχαν στις λαϊκές κομμούνες κοντά 6 εκατ. μικροεπιχειρήσεις και στις πόλεις κοντά 1.5 εκατομμύρια. (4). Το πλεονέκτημα αυτών των μικροεπιχειρήσεων το έβλεπαν στην αποδοτικότητα τους σε σχέση με τις μεγάλες επιχειρήσεις. Ο δυτικογερμανός ερευνητής της Κίνας Biehl επικαλούμενος κινέζικες πηγές γράφει :
«Υπολογίζουν (σχηματικά) ως εξής : Ένα κεφάλαιο από 10 χιλιάδες γιουαν φτάνει για τον εξοπλισμό μιας θέσης εργασίας στη σύγχρονη μεγάλη βιομηχανία, κι ο άνθρωπος που δουλεύει σ’αυτή παράγει ετησία 10.000 γιουαν σε εμπόρευμα. Το ίδιο κεφάλαιο στην μικρή βιομηχανία εξοπλίζει θέσεις εργασίας για τέσσερεις εργάτες, που ετησία ο καθένας τους βγάζει 5000 γιουαν, δηλ. συνολικά 20.000 γιουαν σε εμπορευμα»(5).
Είναι φανερό πως μια τέτοια υψηλή άνοδος της παραγωγής, όπως αυτή που μας αναφέρουν για το 1958 και το πρώτο εξάμηνο του 1959, είναι δυνατή μόνο σε βάρος των εργατών και των αγροτών (6). Όταν ο Τσου Εν Λαϊ αναφέρει, πως όταν δουλεύουν οι λαϊκές μάζες «μερικές φορές ξεχνούν το φαί και τον ύπνο», αυτό βεβαία δεν μπορούμε να το εξηγήσουμε μόνο σαν «ενθουσιασμό για τη δουλια»(7). Αυτό φαίνεται και στην απόφαση της 4ης ολομέλειας της Κ.Ε., τέλη του 1958, πάνω σε μερικά ζητήματα για τις λαϊκές κομμούνες, όπου περιορίζεται ο χρόνος εργασίας για το χωρίο ακόμα και για επείγουσες εργασίες σε δώδεκα ώρες (8). Από δω βγαίνει, ότι μια παραπέρα επέκταση της εργάσιμης μέρας ήταν εντελώς συνηθισμένο φαινόμενο.
Ταυτόχρονα το 1958 υπήρχε μείωση στον ανεφοδιασμό του πληθυσμού με σημαντικά αγαθά κατανάλωσης. Ο Τσου Εν Λαϊ που προσπαθεί να ωραιοποιήσει αυτή τη χειροτέρευση του βιοτικού επίπεδου του πληθυσμού, στην έκθεση του στη μόνιμη επιτροπή της Λ.Εθνοσυνέλευσης, αναφέρει συνέχεια δέκα είδη εμπορευμάτων, που σημείωσαν έλλειψη. Μεταξύ αυτών ήταν : χοιρινό κρέας, βοδινό κρέας, κατσικίσιο κρέας, γαλακτοκομικά προϊόντα, προϊόντα ψαριών, ζάχαρη, βαμβάκι (9).
Σαν αιτία αναφέρει πως, περά από τη πτώση της παραγωγής σε μερικές περιπτώσεις, ανέβηκε γύρω στα 30% η αγοραστική δύναμη στις πόλεις εξ αιτίας της αύξησης του αριθμού των απασχολούμενων. Κι αυτό είναι ξεκάθαρο : μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα ξεφυτρώνει εντελώς απρογραμμάτιστα ένας τεράστιος αριθμός μικροεπιχειρήσεων με εντατική παράγωγη έτσι σε σχέση με τον καταβαλλόμενο μισθό δεν αντιστοιχεί ανάλογη ποσότητα εμπορευμάτων. Αυτό σημαίνει πτώση της αξίας του μισθού.
Η κατάσταση οξύνθηκε παραπέρα. Το 1958 χάρη και στις ευνοϊκές καιρικές συνθήκες έγινε μια συγκομιδή-ρεκόρ, η σημασία της όποιας υπερεκτιμήθηκε ακόμα περισσότερο με υπερυψωμένες εκτιμήσεις. Στην αρχή είπαν ότι η συγκομιδή δημητριακών ήταν 375 εκατομμύρια τόνοι, και μετά κατέβασαν τον αριθμό στα 250 εκατομμύρια. Πάνω σε αυτά τα στοιχειά στηρίζονταν το σχέδιο να παραχωθούν στα 1959 275 εκατομμύρια τόνοι. Σε πολλά τμήματα της χωράς όμως έγιναν φυσικές καταστροφές κι αυτό το σχέδιο ναυάγησε. Σ’αυτά προστέθηκε το γεγονός ότι στην αγροτική οικονομία υπήρχε μεγάλη έλλειψη σε εργατική δύναμη γιατί εξαιτίας της έλλειψης προγραμματισμού πολλές εργατικές δυνάμεις από την αγροτική οικονομία τοποθετηθήκαν στη παράγωγη χάλυβα σε μικροχυτήρια, στη μικρή βιομηχανία και στις οικοδομές. Έτσι (συμφωνάς με εκτιμήσεις) η συγκομιδή σιταριού έφτασε μόνο τα 165 εκατομμύρια τόνους (10).
Αυτές οι καταστροφικές αποτυχίες όμως δεν ήταν σύμπτωση. Ήταν αποτέλεσμα της ολοκληρωτικής περιφρόνησης των άρχων της σοσιαλιστικής καθοδήγησης της οικονομίας, που είχε εφαρμοστεί αρκετά στο πρώτο πεντάχρονο πλάνο και τώρα κάτω από την καθοδήγηση του Μάο συκοφαντείται σαν «συντηρητισμός». Έτσι οι λίγες τάσεις που υπήρχαν να οικοδομηθεί σοσιαλισμός σβήνουν και πάλι.
Τελικά το «Μεγάλο Άλμα» δεν ήταν τίποτα άλλο από μια προσπάθεια να γίνει συσσώρευση κεφαλαίου, έτσι που με μια εκστρατεία να μπορέσουν να κάνουν τη Κίνα μια σύγχρονη μεγάλη καπιταλιστική δύναμη. Κι αυτό το κεφάλαιο έβγαινε από τη συνεχή και αχαλίνωτη εκμετάλλευση των κινέζων εργατών κι αγροτών, εκμετάλλευση μέχρι τα όρια της φυσικής αντοχής τους.
Η βασική μορφή κινητοποίησης των αγροτών για το «Μεγάλο Άλμα» στην αγροτική οικονομία, ήταν οι λαϊκές κομμούνες. Με πρωτοβουλία του Μάο Τσε Τουνγκ μετατράπηκαν μέσα σε 3 μήνες (Αύγουστος – Οκτώβρης) του 1958, 740.000 αγροτικοί συνεταιρισμοί σε 26.000 λαϊκές κομμούνες, που συμπεριλάμβαναν πάνω από 120 εκατομμύρια αγροτικά νοικοκυριά.
Μια λαϊκή κομμούνα είχε κατά μέσο όρο 5000 αγροτικά νοικοκυριά, πάνω από 20.000 ανθρώπους και πάνω από 4.000 εκτάρια καλλιεργήσιμης γης (11). Οι λαϊκές κομμούνες δεν ασχολούνταν μόνο με αγροτική παράγωγη, αλλά με βιομηχανία, εμπόριο, εκπαίδευση και στρατιωτικά ζητήματα. Αυτό γιατί-σύμφωνα με τη πολιτική της «αυτοδύναμης μηχανοποίησης»-έπρεπε να εξασφαλίσουν τη προμήθεια της αγροτικής οικονομίας σε βιομηχανικά εργαλεία με την ανάπτυξη της δίκης τους βιομηχανικής παραγωγής. Από την άλλη οι βιομηχανικές επιχειρήσεις-όπως θα δούμε-έπρεπε κατά το δυνατόν να προμηθεύονται μονές τους με αγροτικά προϊόντα.
Μ’αυτόν το τρόπο η ομάδα Μάο Τσε Τουνγκ προσπάθησε πάνω στη βάση πρωτόγονων παραγωγικών δυνάμεων και μιας αποκεντρωμένης οικονομίας να δημιουργήσει πλατιά αυτάρκεις οικονομικές μονάδες, που να φροντίζουν μονές τους για τα απαραίτητα αγαθά.
Μια ιδέα πάνω στα καθήκοντα σχετικά με τη βιομηχανία που έμπαιναν στις λαϊκές κομμούνες δίνει η παρακάτω δήλωση του αναπληρωτή πρωθυπουργού Ταν Χεν-Λιν :
«Οι λαϊκές κομμούνες πρέπει όχι μόνο να δημιουργήσουν τις πιο διαφορετικές επιχειρήσεις για την επεξεργασία των γεωργικών προϊόντων, αλλά και ανάλογα με τις τοπικές πηγές να δημιουργήσουν ανθρακωρυχεία, εργοστάσια παραγωγής ρεύματος, μεταλλουργεία, χημικά εργοστάσια, πρέπει να παράγουν σίδηρο κι ατσάλι με μεθόδους που έχουν αναπτυχτεί στο τόπο, να βελτιώσουν τις αγροτικές μηχανές ….»(12).
Σε ένα άρθρο ενός καταστατικού πρότυπης λαϊκής κομμούνας αναφέρεται : «η λαϊκή κομμούνα είναι η βασική μονάδα της κοινωνίας(…..) Καθήκον της είναι η διεύθυνση όλης της αγροτικής και βιομηχανικής παραγωγής, του εμπορίου, της ανάπτυξης της κουλτούρας, της διαπαιδαγώγησης και της πολιτικής»(13).
Αυτό το πρόγραμμα των λαϊκών κομμούνων ήταν η συνέχιση της πολίτικης της αποκέντρωσης που ακλούθησε ο Μάο. Αυτό το πρόγραμμα δεν ίσχυε μόνο για τα νεοϊδρυόμενα εργοστάσια. Κάθε επιχείρηση που ανήκε πρώτα στο υπουργεί και το κρατικό συμβούλιο θα περνούσε στα χεριά των τοπικών οργάνων, με λίγες εξαιρέσεις. Στην αρχή θα περνούσε η ελαφριά βιομηχανία, μετά σιγά-σιγά και η βαριά βιομηχανία.
Έτσι οι λαϊκές κομμούνες αχών κανονικά κι ολοκληρωμένα εργοστάσια. Θα σχεδίαζαν τη παράγωγη, ανταλλαγή, κατανάλωση και συσσώρευση. Έτσι στη πράξη δεν ίσχυε πια η κρατική διεύθυνση της παραγωγής.
Μια τέτοια πολιτική είναι αντίθετη με τα διδάγματα του Μαρξισμού-Λενινισμού, σύμφωνα με τον όποιο είναι απαραίτητο το προλεταριακό κράτος να συγκεντρώσει στα χεριά του τα βασικά μέσα παραγωγής και να διευθύνει όλη την οικονομία σύμφωνα μ’ένα ενιαίο σχέδιο. Ο Μαρξ και ο Έγκελς στο «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού κόμματος» γραφούν :
«Το προλεταριάτα θα χρησιμοποιήσει τη πολιτική του κυριαρχία για να αποσπάσει σιγά-σιγά όλο το κεφάλαιο από την αστική τάξη, να συγκεντρώσει όλα τα εργαλεία παραγωγής στα χεριά του κράτους δηλαδή του προλεταριάτου που θα είναι οργανωμένο σαν κυρίαρχη ταξη(…)»(15).
Μετά τη νίκη της Οκτωβριανής Επανάστασης, ο Λένιν αγωνίστηκε δραστήρια εναντία σε κάθε προσπάθεια αποδυνάμωσης της ενιαίας διεύθυνσης της οικονομίας εκ μέρους του προλεταριακού κράτους. Έτσι στο 10ο Συνέδριο του ΚΚΡ(Μπ) κριτίκαρε την παρακάτω θέση της «εργατικής αντιπολίτευσης»,
«Η οργάνωση της διεύθυνσης της λαϊκής οικονομίας είναι δουλειά του Πανρώσικου Συνεδρίου των παραγώγων, οι οποίοι ενώθηκαν σε συνδικαλιστικές ενώσεις. Αυτοί εκλέγουν το κεντρικό όργανο, που διευθύνει όλη τη λαϊκή οικονομία».
Κι ο Λένιν συμπλήρωνε :
«Οι ιδέες που πάνω τους βασίζεται αυτή και πολλές άλλες παρόμοιες δηλώσεις είναι από τη βάση τους λαθεμένες θεωρητικά, γιατί έρχονται σε πλήρη ρήξη με τον μαρξισμό και τον κομμουνισμό καθώς και τα αποτελέσματα της πρακτικής πείρας όλων των μισοπρολεταριακών επαναστάσεων και της τωρινής προλεταριακής επανάστασης.
Πρώτο, η έννοια «παραγωγός» ταυτίζει το προλεταριάτα με τον μισοπρολετάριο και με τον παράγωγο εμπορευμάτων και έτσι εκχυδαΐζει ριζικά την βασική έννοια της ταξικής πάλης και το βασικό αίτημα του διαχωρισμού των τάξεων. Δεύτερο, σ΄αυτή τη θέση διαφαίνεται ο προσανατολισμός στις μη κομματικές μάζες και το φλερτάρισμα μ’αυτές, πράγμα που αποτελεί μια όχι λιγότερο ριζική παρέκκλιση από το μαρξισμό.
Ο Μαρξισμός διδάσκει(….) πως μόνο το πολιτικό κόμμα της εργατικής τάξης, δηλ. το κομμουνιστικό κόμμα, είναι σε θέση να ενώσει αυτή τη πρωτοπορία του προλεταριάτου κι όλων των εργαζομένων μαζών, να τη διαπαιδαγωγήσει και να την οργανώσει, το μόνο που είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις απόφευγες παραδόσεις και τα πισωγυρίσματα σε συντεχνιακούς περιορισμός ή σε συντεχνιακές προλήψεις μέσα στο προλεταριάτο, και να διευθύνει όλη τη δράση του προλεταριάτου, δηλ να το καθοδηγεί πολιτικά, και μέσω του προλεταριάτου να καθοδηγήσει και τις εργαζόμενες μάζες. Η δικτατορία του προλεταριάτου δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί διαφορετικά.
Η λαθεμένη αντίληψη για το ρόλο του κομμουνιστικού κόμματος απέναντι στο μη κομματικό προλεταριάτα κι έτσι και στη σχέση του πρώτου με τον δεύτερο παράγοντα απέναντι σ’ολη τη μάζα των εργαζομένων αποτελεί μια βασική θεωρητική παρέκκλιση από τον κομμουνισμό προς τον αναρχοσυνδικαλισμό και τον αναρχισμο»(16).
Την εμφάνιση αυτής της άναρχο-συνδικαλιστικής παρέκκλισης ο Λένιν την αποδίδει «κύρια (…) στην επίδραση του μικροαστικού στοιχείου, μες στο προλεταριάτο και στο ΚΚΡ(Μπ)»(17).
Ενώ τα το ταξικά συνειδητό προλεταριάτο υπερασπίζει την ενιαία διεύθυνση της οικονομίας από το κράτος του, οι μικροπαραγωγοί αρνούνται φυσικά αυτή την ενιαία καθοδήγηση. Ειδικά στη Κίνα το μικροαστικό στοιχειό ήταν ιδιαίτερα ισχυρό και η ομάδα του Μάο Τσε Τουνγκ ήθελε να εξασφαλίσει για τον εαυτό της αυτό το μικροαστικό στοιχειό σαν βάση για την οικοδόμηση του καπιταλισμού.
Το πόσα κοινά στοιχεία είχαν οι αντιλήψεις του Μάο με παλιές γνωστές αντιλήψεις φαίνεται πεντακάθαρα και από μια δήλωση του Μάο, που αναφέραμε πιο πάνω. Εκεί άσκουσε κριτική στη πολιτική που ακλούθησε η Σοβιετική Ένωση απέναντι στους αγρότες και κατηγορεί το προλεταριακό κράτος ότι τους «ξεζούμιζε». Ενώ αυτός στην ανταλλαγή αγροτικών και βιομηχανικών προϊόντων υπόσχεται πολιτική ισότιμης ή σχεδόν ισότιμης ανταλλαγής.
Εδώ δεν αμφισβητείται ότι κατά κανόνα στο σοσιαλισμό υπάρχει μια τέτοια ισότιμη ανταλλαγή. Πρόκειται περισσότερο για το γεγονός ότι ο Μάο, όπως και ο αναρχικός Προυνών, υπόσχεται μια κοινωνία, όπου ο νόμος της αξίας δρα «αποκλειστικά κι απεριόριστα», ενώ τίθενται έκτος ισχύος οι άλλοι νόμοι του καπιταλισμού που δεν βολεύουν καθόλου τους μικροαστούς και που τους βάζουν κάτω από το κνούτο του μεγάλου κεφαλαίου. Πάνω σε αυτό το ζήτημα ο Έγκελς στον πρόλογό του στο έργο του Μαρξ «Η αθλιότητα της φιλοσοφίας» διαπιστώνει
«Δεδομένου ότι η εργασία είναι το μετρό της αξίας του εμπορεύματος, θα πρέπει και το καλό αίσθημα του ήσυχου πολίτη να τραυματίζεται βαθιά από την κακία ενός κόσμου, που βέβαια κατ΄όνομα αναγνωρίζει αυτόν τον βασικό νομό της ισότητας, στην ουσία όμως φαίνεται να το καταπατά ανενόχλητα κάθε στιγμή. Και κατ’όνομα ο μικροαστός, που μέρα με τη μέρα πέφτει όλο και περισσότερο η αξία της δουλείας του, εξαιτίας του ανταγωνισμού με τη μεγάλη παράγωγη και τις μηχανές-ακόμα κι αν αυτή η δουλειά δεν είναι δίκη του αλλά των βοηθών και των μαθητευομένων του-κατ'όνομα ο μικροπαραγωγός θα πρέπει να επιθυμεί μια κοινωνία, όπου επιτέλους να γίνει πλήρης και χωρίς εξαιρέσεις πραγματικότητα η ανταλλαγή προϊόντων σύμφωνα με την αξία τους. Μ’άλλα λόγια : Πρέπει να επιθυμεί μια κοινωνία όπου ισχύει αποκλειστικά και απεριόριστα ένας μοναδικός νόμος της εμπορευματικής παραγωγής, αλλά έχουν πια εξαφανιστεί οι προϋποθέσεις κάτω από τις όποιες μπορούσε να ισχύει, δηλαδή έχουν εξαφανιστεί οι υπόλοιποι νόμοι της εμπορευματικής παραγωγής και παραπέρα της καπιταλιστικής παραγωγής» (18)
Ακριβώς μια τέτοια κοινωνία υπόσχεται ο Μάο στους μικροαστούς : πλήρη εγγύηση για «ανταλλαγή άσων αξιών» και ταυτόχρονα εγγύηση, ότι η μεγάλη βιομηχανία δεν θα εκτοπίσει τους μικροπαραγωγούς, οι οποίοι έχουν πλατιά αυτάρκεια «στηριγμένοι στις δίκες τους δυνάμεις» (19). Η αντίληψη του Μάο είναι εντελώς αντίθετη με το μαρξισμό.
Θεωρητικά τουλάχιστον αυτή η αντίληψη έχει ορισμένες ομοιότητες με τη ρεβιζιονιστική γιουγκοσλάβικη «αυτοδιαχείριση των παραγώγων» . Έτσι γράφει και ο Τσέχος αντικαθεστωτικός Κόστα, πρώην βοηθός του Οτα Ζικ, αναπληρωτή πρωθυπουργού της κλίκας του Ντουπτσεκ και τωρινός καθηγητής στο μάθημα της οικονομίας στη Φραγκφούρτη του Μάϊν :
«Η οργανωτική μορφή των λαϊκών κομμούνων (….) είναι πραγματικά μια προσπάθεια να επιτευχτεί ο στόχος της “αυτοδιοίκησης των παραγωγών”. Η αντιγραφειοκρατική κατεύθυνση μαζί με μια προσπάθεια αγροτικής εκβιομηχάνισης και διάδοσης βιομηχανικών μεθόδων παραγωγής στο χωρίο μπορούν να χαρακτηριστούν σαν ένας σωστός, αν και πολύ υψηλός στόχος, στα πλαίσια της πολίτικης και οικονομικής αποκέντρωσης» (20).
Εδώ χειροκρότει τα «πρώτα βήματα για μια στροφή από τις γραφειοκρατικές-αυθεντικές μεθόδους λήψης των αποφάσεων σοβιετικού τύπου» (21), εννοώντας τα λενινιστικά διδάγματα για την διεύθυνση της λαϊκής σοσιαλιστικής οικονομίας. Ο Κόστα χειροκρότει αυτόν τον «κλασικό στόχο της αυτοδιαχείρισης των παραγωγών» για τον ίδιο λόγο που Λένιν τον καταπολέμησε :
«(….) ότι απ΄αυτές τις ταλαντεύσεις δεν μπορεί να βγει τίποτα άλλο παρά η παλινόρθωση της εξουσίας και της ιδιοκτησίας των καπιταλιστών και των τσιφλικάδων, σε περίπτωση που εξασθενίσει και στο παραλιακότερο η ενότητα, η δύναμη, η επιρροή της επαναστατικής πρωτοπορίας του προλεταριάτου» (22).
Αντίθετα η ομάδα του Μάο έφτασε στο σημείο να χαρακτηρίζει σαν μετάβαση στο σοσιαλισμό και στον κομμουνισμό (!) το σχέδιο των Λαϊκών κομμούνων που στη πραγματικότητα ανέπτυξε πλέρια τις αυθόρμητες δυνάμεις του καπιταλισμού. Έτσι στη απόφαση της Κ.Ε. για τη δημιουργία των λαϊκών κομμούνων, αναφέρεται :
«Φαίνεται πως η εγκαθίδρυση του κομμουνισμού δεν είναι πια υπόθεση του μακρινού μέλλοντος. Θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τη μορφή των λαϊκών κομμούνων, για να εξακολουθήσουμε τον συγκεκριμένο δρόμο για το πέρασμα στο κομμουνισμό (23).
Η «Ζεμιν Ζιμπαο» έγραφε επίσης :
«Η δημιουργία των λαϊκών κομμούνων έχει βασικά σκοπό να επιταχύνει τη σοσιαλιστική ανοικοδόμηση, κι έτσι να προετοιμάσει δραστήρια το πέρασμα στο κομμουνισμό. Τώρα τα πράγματα δείχνουν, πως η πραγματοποίηση του κομμουνισμού δεν θα είναι πια για πολύ καιρό υπόθεση του μακρινού μέλλοντος» (24).
«Η Κινά πάει μπροστά με τρομερή ταχύτητα. Πριν λίγο καιρό οι πενηντάχρονοι αγρότες ανησυχούσαν πως δε θα ζήσουν την καταπληκτική εποχή του κομμουνισμού. Τώρα, ακόμα και οι 80χρονοι και 90χρονοι πιστεύουν με ενθουσιασμό, πως θα μπορέσουν να απολαύουν την ευτυχία του σοσιαλισμού. Μερικοί ηλικιωμένοι μάλιστα είναι πεπεισμένοι ότι ήδη ζουν στην εποχή του κομμουνισμού» (25).
Πραγματικά μερικές κομμούνες είχαν περάσει σε δωρεάν κατανομή και έκαναν τα πάντα, ως και τις κατσαρόλες, γενική ιδιοκτησία. Τελικά όμως πολύ περίεργος ήταν αυτός ο «κομμουνισμός» που ήθελε να εγκαθιδρύσει ο Μάο. Αυτός ο κομμουνισμός δεν έχει τίποτα το κοινό με την μαρξιστική-λενινιστική έννοια του κομμουνισμού. Γιατί ο κομμουνισμός προϋποθέτει έναν τέτοιο βαθμό ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, ο οποίος να εξασφαλίζει υπερεπάρκεια σε υλικά αγαθά. Αντίθετα με τη καπιταλιστική παραγωγικότητα, έγραφε ο Λένιν, «ο κομμουνισμός σημαίνει μια υψηλότερη παραγωγικότητα ανθρώπων που δουλεύουν ενωμένα, ελευθέρα και συνειδητά και που χρησιμοποιούν την πιο αναπτυγμένη τεχνική» (26). Αντίθετα ο «κομμουνισμός» του Μάο σημαίνει : υποχρεωτική ομοιότητα πάνω στη βάση χαμηλά ανεπτυγμένων παραγωγικών δυνάμεων, μιας διαλυμένης οικονομίας και χαμηλού βιοτικού επίπεδου των μαζών ενώ ταυτόχρονα συνεχίζει να υπάρχει η αστική τάξη (27).
Οι τάσεις μικροαστικής ισοπέδωσης έφτασαν τελικά σε σημείο, ώστε η Κ.Ε στην συνεδρίαση του Βουχάν το Δεκέμβρη του 1958 να αποφασίσει :
«Δεν έπρεπε να δηλώσουμε αβάσιμα ότι στις λαϊκές κομμούνες στο χωρίο δημιουργούμε αμέσως την λαϊκή ιδιοκτησία ή ακόμη ότι με αυτές μπαίνουμε αμέσως στον κομμουνισμό» (28).
Στη διάρκεια του 1959 έγινε όλο και πιο καθαρό, πως το «Μεγάλο Άλμα» θα κατέληγε σε μια οικονομική καταστροφή.
Στη συνεδρίαση της Κ.Ε. του Λουσάν τον Αύγουστο ο Πενγκ Ντε Χουαϊ έκανε αυστηρή κριτική στα πειράματα του Μάο Τσε Τουνγκ. Ο Μάο αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Από την ομιλία του στη διάσκεψη του Λουσάν που δημοσιεύτηκε στο «Μάο-Ιντερν» παραθέτουμε ένα απόσπασμα. Ταιριάζει τόσο καθαρά στη γενική εικόνα, ώστε θεωρούμε αποδειγμένη την αυθεντικότητά του.
«Το “αέρα του κομουνισμού” τον ξεσήκωσαν κύρια τα στελέχη των δυο βαθμίδων του νομού και των κομμούνων και ιδιαίτερα ένα μέρος των στελεχών των κομμούνων. Τον άφησαν να φυσήξει πάνω από τις ταξιαρχίες, από τις ομάδες παραγωγής, αυτό δεν ήταν καλό (….) σήμερα πρέπει εγώ να κάνω εκείνον που φέρνει κακό, οι δυο ομάδες δεν δημιουργήθηκαν έξω από μένα (….) Το ένα σημείο είναι η επιδίωξη για 10,7 εκατ. τόνους ατσάλι-την απόφαση τη πηρά εγώ. Αποτέλεσμα ήταν να ξεκινήσουν έναν αγώνα 90 εκατ. άνθρωποι (….) Το κέρδος δεν εξισώνει τις απώλειες.
Το δεύτερο σημείο είναι οι λαϊκές κομμούνες. Η εφεύρεση των λαϊκών κομμούνων δεν ήταν μες στις δίκες μου αρμοδιότητες, η μονή αρμοδιότητα που ανέλαβα σοβαρά, ήταν να κάνω την πρόταση (….). Όταν ήμουν στο Σαχτούν ένας δημοσιογράφος με ρώτησε : Είναι καλές οι λαϊκές κομμούνες; Εγώ παρατήρησα : “είναι καλές”, κι αυτός το έγραψε μετά στις εφημερίδες. Υπήρξε κι ένας κάποιος φλογερός μικροαστικός ζήλος. Στο μέλλον θα πρέπει να απομακρύνουμε τους δημοσιογράφους.
Με κατηγορούν για δυο λάθη, το ένα είναι τα 10,7 εκατ. τόνοι, η τήξη του χάλυβα σε μεγάλη κλίμακα. Ήσασταν σύμφωνοι σε αυτό, εδώ πρέπει να πάρετε από πάνω μου ένα μέρος των βαρών (….) την κύρια ευθύνη την φέρνω εγώ. Μετά, οι λαϊκές κομμούνες. Σε όλο το κόσμο ταχτήκαν όλοι αντίθετοι (….)
Παρακάτω η γενική γραμμή. Το τι ήταν κοινή απαίτηση και τι πραγματικό, εδώ φέρετε και εσείς ευθύνες (….)
Όσο για την επιθυμία για ταχύτητα, και ο Μαρξ δεν έκανε λίγα λάθη (….)» (29).
Αυτές οι κάπως κωμικές προσπάθειες συγγνώμης κι απολογίας του Μάο γίνονται πιο αξιοπρόσεκτες, μιας και στο μέλλον και κύρια στην πολιτιστική επανάσταση, το μεγάλο άλμα χαρακτηρίζεται μια μεγάλη νίκη «που χρωστάμε στη σοφία του μεγάλου μας προέδρου Μάο».
Και στη διάσκεψη του Λουσάν γίνεται προσπάθεια να συγκαλυφθεί προς τα έξω η ευθύνη της κομματικής ηγεσίας για τα καταστροφικά λάθη. Βέβαια στα ντοκουμέντα της συνεδρίασης της Κ.Ε. (30) και στην έκθεση που έκανε επίσης λίγες μέρες αργότερα ο Τσου Εν Λάϊ στην Λαϊκή Εθνοσυνέλευση φαίνονται μερικές σημαντικές αλλαγές, όμως κρατιούνται προσεκτικά τα παλιά συνθήματα. Λόγου χάρη το «το μαζικό κίνημα της παραγωγής χάλυβα»
Φυσικά γρήγορα φάνηκε πως αυτός ο χάλυβας που έβγαινε από τα μικροχυτήρια δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και ήταν μόνο ένα τεράστιο εξανέμασμα εργατικής δύναμης, μεταλλεύματος και κάρβουνου. Παρόλα αυτά συνεχίζεται να επευφημείται. Ξαφνικά όμως το «ατσάλι που παράγεται σύμφωνα με τις μεθόδους που επικρατούν στη χωρά» εξαφανίζεται από τα πλανά παραγωγής, όπου υπήρχε πρώτα. Γίνεται πρόταση στα τοπικά όργανα να πάρουν υπόψη την έλλειψη εργατικών δυνάμεων στην αγροτική οικονομία και να καθορίσουν την παράγωγη χάλυβα «ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες και τις τοπικές ανάγκες» (31), συγκαλυμμένο νεύμα δηλαδή για να δοθεί τέλος.
Και στις λαϊκές κομμούνες διατηρούν βέβαια το όνομα, κατά τα αλλά όμως θέλουν να ξαναγυρίσουν στις μικρότερες μονάδες. Βάσει των υπολογισμών θα ήταν πια η ταξιαρχία παραγωγής η αμέσως κατώτερη βαθμίδα μετά την λαϊκή κομμούνα, το μέγεθος της όποιας αντιστοιχεί περίπου με εκείνο ενός αγροτικού συνεταιρισμού (32). Όμως αυτή η φανερή στροφή από το πρόγραμμα των Λαϊκών κομμούνων συνοδεύεται με άμεση απόρριψη κάθε κριτικής πάνω σε αυτό.
Η συνεδρίαση του Λουσαν τέλειωσε με ένα συμβιβασμό που ρίχνει άπλετο φως στην έλλειψη άρχων που διέκρινε την κινέζικη «πάλη γραμμών». Απορρίπτεται αμέσως η κριτική του Πενγκ Ντε Χουαϊ ενάντια στο Μάο, ο Πενγκ καθαιρείται από υπουργός άμυνας. Τη θέση του παίρνει ο Λιν Πιαο. Από την άλλη ο Μάο στην διάσκεψη του Βουναν τον Δεκέμβρη του 1958 αναγκάζεται να παραχωρήσει την θέση του πρόεδρου του κράτους στον Λίου Σαο Σι και το διάστημα που ακλούθησε έχανε όλο και περισσότερο επιρροή, ενώ κέρδιζε η ομάδα του Λίου Σαο Σι, Τενγγ Σϊαο Πινγκ και Πενγκ Τσεν. Αυτή η ομάδα ήταν εκείνη, που στα χρονιά που ακλούθησαν εφάρμοσε την πολιτική της στην πράξη.


 

 

 

Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΜΕΤΑ ΤΟ «ΜΕΓΑΛO ΑΛΜΑ», 1961-1985

Η ομάδα του Λιού έκανε κριτική στην πολιτική του Μάο αλλά η κριτική αυτή δεν έγινε με βάση τον Μαρξισμό-Λενινισμό. Δεν στράφηκε ενάντια στην παλινόρθωση του καπιταλισμού, πού όλο και δυνάμωνε, αλλά ενάντια στις μικροαστικές ουτοπίες και τα μέτρα πού δεν χρησίμευαν και ζημίωναν ακόμα και την αστική τάξη.
Όπως έχουμε κιόλας αποδείξει ακόμα και πριν από το "Μεγάλο Άλμα" δεν μπορούσε να γίνεται λόγος για πλήρη εξάλειψη του καπιταλισμού. Μερικά σοσιαλιστικά μέτρα όπως ή ανάπτυξη του κρατικού τομέα στην βιομηχανία και το εμπόριο είχαν σαν αποτέλεσμα να περιοριστούν οι δυνατότητες επίδρασης των νόμων της καπιταλιστικής εξέλιξης. Στο "μεγάλο άλμα" ξεπεράστηκαν πια αυτοί οι παράγοντες πού έμπαιναν εμπόδιο στον καπιταλισμό.
Η αποκέντρωση και η ανεξέλεγκτη και απρογραμμάτιστη οικοδόμηση πολυάριθμων βιομηχανικών όλα τα τμήματα της χώρας είχαν σαν αποτέλεσμα έναν εκρηκτικό πολλαπλασιασμό της εμπορευματικής παραγωγής και την διεύρυνση της αγοράς. Γινόταν ανταλλαγή εμπορευμάτων ανάμεσα στο κράτος και τις λαϊκές κομμούνες, το κράτος και τα τοπικά όργανα, ανάμεσα στις λαϊκές κομμούνες και τις πόλεις κι ανάμεσα στις ξεχωριστές λαϊκές κομμούνες. Σε αυτά προστέθηκε και ο εκτενής κρατικός- ίδιωτικός τομέας που βέβαια σε καμιά περίπτωση δεν ελέγχονταν ολοκληρωτικά από το κράτος ή τα τοπικά όργανα.
Μια και δεν υπήρχε κεντρικό σχέδιο για την διεύθυνση της οικονομίας δημιουργήθηκε άνθιση της αναρχίας στην παραγωγή. Με την διεύρυνση του ρόλου της αγοράς έγινε δυνατό να εφαρμοστούν σε μεγαλύτερο βαθμό οι οικονομικοί νόμοι του καπιταλισμού και να διευθύνουν την παραγωγή. Αποτέλεσμα ήταν μετά την θυελλώδη άνοδο να δημιουργηθεί μια βαθιά κρίση, πού οδήγησε σε μεγάλη πτώση της παραγωγής.
Στα 1960 ό Λιού Σάο Σι δήλωνε:
"Οι σημερινές δυσκολίες στην οικονομία και στις οικονομικές υποθέσεις είναι τόσο σοβαρές, πού σύντομα η οικονομία μας θα καταρρεύσει"(1).
Σαν παράδειγμα για την πτώση της παραγωγής θα αναφέρουμε εδώ δύο παραδείγματα, πού εξαιτίας της κεντρικής σημασίας τους για την βιομηχανία και την αγροτική οικονομία θα μπορούσαν να χρησιμέψουν σαν μέτρο και για άλλους τομείς της Λαϊκής οικονομίας : ατσάλι και σιτηρά : Για ευνόητους λόγους ή κινέζικη προπαγάνδα δεν αναφέρει συγκεκριμένους αριθμούς για αυτά τα χρόνια, κι έτσι είμαστε υποχρεωμένοι α χρησιμοποιήσουμε άλλες πηγές.
Ή παραγωγή χάλυβα, πού για το 1959 είχε υπολογιστεί να φτάσει τα 12 έκατ .τόνους, έφτασε (σύμφωνα με έκτιμήσεις) το 1961 μόνο 8έκατ,τόννους(2). Αυτός ό αριθμός φαίνεται να ειναι αξιόπιστος, μιας κάι το 1971 ό Τσού Εν Λάϊ αναφέρει, πώς στα προηγούμενα χρόνια η παραγωγή χάλυβα κυμάνθηκε μεταξύ 10 κάι 18έκατ.τόννους(3).
Η παραγωγή σιτηρών πού για το 1958 παρουσιάζονταν οτι είναι 250 εκατ. τόνους ήταν (επίσης σύμφωνα με εκτιμήσεις) το 1960 και το 1961 μόνο γύρω στα 160 εκατ.τόννους, δηλ. λίγο μεγαλύτερη από ότι στην αρχή του πρώτου πεντάχρονου πλάνου (4). Κι αυτός ό αριθμός είναι αληθινός, αφού κατά τον Τσού Εν Λάϊ το 1970 "μετά εννέα χρόνια συνεχούς άνόδου"(5) ή παραγωγή σιτηρών έφτανε τα 240 έκατ. τόνους.
Είναι αντίθετη με τα γεγονότα ή προσπάθεια πού γίνεται αργότερα να απαλλαγεί ό Μάο από την ευθύνη για αυτήν την βαριά κρίση ρίχνοντας την ευθύνη στην ανάμιξη του Λιού. Αυτή ή κρίση ήταν αποτέλεσμα της απεριόριστης δράσης των οικονομικών νόμων του καπιταλισμού πού προώθησε ό ίδιος ό Μάο με το «μεγάλο άλμα» του.
Τώρα, πως αναδιοργανώθηκε ή οικονομία στα επόμενα χρόνια;
Στα 1961 και 1962 οι λαϊκές κομμούνες μίκραιναν τόσο πολύ πού σε μια κομμούνα κατά μέσο όρο δεν έμειναν περισσότεροι από 7.000 άνθρωποι .0ι ταξιαρχίες έγιναν οι βασικές παραγωγικές μονάδες του χωριού - μια μεγάλη ταξιαρχία είχε περίπου 200 αγροτικά νοικοκυριά, μια ταξιαρχία παραγωγής 30 ως 40.Στά 1961 πέρασε στις ταξιαρχίες παραγωγής ο πλήρης έλεγχος διάθεσης της εργατικής δύναμης, της γης, των αγροτικών μηχανών και των ζώων(6). Σταμάτησαν οι ανόη­τες προσπάθειες να παράγουν οι αγροτικές λαϊκές κομμούνες βιομηχανικά προϊόντα με πρωτόγονα μέσα(7). Ένας τεράστι­ος αριθμός μικροεπιχειρήσεων, πού δημιουργήθηκαν στη διάρκεια του "μεγάλου άλματος" έπαψε να λειτουργεί, μιας και παρόλες τις θεωρίες αποδείχτηκε ότι δεν ήταν αποδοτικές(8).
Αποδείχτηκε πολύ καθαρά πάνω σε ποιά ασταθή βάση έγι­νε ή κολεκτιβοποίηση της αγροτικής οικονομίας : Μάλιστα σε μερικές περιοχές διαλύθηκαν οι ταξιαρχίες παραγωγής και τα καθήκοντα παραγωγής ανατέθηκαν κατευθείαν στα αγροτι­κά νοικοκυριά. Συνολικά σημειώθηκε μια πτώση στην κολεκτιβοποίηση κάτω του επιπέδου πού είχε επιτευχθεί το 1956 κιόλας(9).
«Ως ένα σημείο αυτό ήταν ή απόδειξη για το ότι ή κολεκτιβοποίηση δεν έγινε πάνω στη βάση μιας μηχανοποιημένης βαριάς βιομηχανίας. Παρόλα αυτά ή ομάδα του Λιού έκανε τα πάν­τα ώστε κάτω από το πρόσχημα της καθυστέρησης των παραγω­γικών δυνάμεων να προωθήσει την πτώση της κολλεχτιβοποίησης, γιά να επιταχύνει μ'αυτό τον τρόπο την παλινόρθωση του καπιταλισμού στη χώρα. Έτσι το 1961 ό Λιού δήλωνε:
«Πρέπει να εισάγουμε πάλι την ελεύθερη αγορά και να μη φοβόμαστε πώς θα μας παρασύρει ό καπιταλισμός»(10).
Επίσης ό Λί Σιέν Νιέν έλεγε το 1960:
«Αν αφήσουμε τούς αγρότες να ενεργήσουν μόνοι τους, τό­τε ή πλειοψηφία θα τηχθεί υπέρ του περάσματος στις σχέσεις της οικονομίας της άγορας»(11).
Η ανάπτυξη όμως του καπιταλισμού θα επιταχύνονταν όχι μόνο στην αγροτική οικονομία αλλά και σε όλους τούς κλάδους. Έτσι ό Λιού έλεγε:
«Πρέπει να διδάσκεστε από τούς καπιταλιστές, να ανοίξετε τράπεζες με το δυτικό στυλ(…) Πρέπει να διδαχτείτε από την πείρα των καπιταλιστικών χωρών(....) Το σημερι­νό σύστημα είναι ακόμα πιο οπισθοδρομικό από το καπι­ταλιστικοί (... .)Τά έξοδα είναι πολύ ύφηλά(....)(12).
Το 1963 ό οικονομολόγος Σοου Γιεφάνγκ δημοσίευσε μια μελέ­τη με τίτλο "Το κέρδος στην σχεδιασμένη σοσιαλιστική οικονομία", όπου ζητούσε να αποκατασταθεί το κέρδος. Μεταξύ άλλων πρότεινε η αποδοτικότητα των επιχειρήσεων να υπολογί­ζεται σύμφωνα με το μέσο ποσοστό καπιταλιστικού κέρδους(13).
Ούτε αυτοί οι άνθρωποι είχαν σκοπό να οικοδομήσουν το σο­σιαλισμό. Ήθελαν να προωθήσουν την παλινόρθωση του καπιταλισμού πιο γρήγορα και πιο ανοιχτά και χωρίς να δίνουν σημασία στις δαπανηρές περιπέτειες του Μάο Τσέ Τούνγκ.
Με όλα αυτά διαπιστώνουμε ότι η αντίθεση ανάμεσα στην ο­μάδα του Μάο Τσέ Τούνγκ και τού Λιού Σάο Σι δεν ήταν μια αρχειακή, ταξική αντίθεση. Ό Λιού βέβαια μιλούσε ανοιχτά και έλεγε πώς πρέπει να διδαχτούμε από τον καπιταλισμό, πώς μέτρο επιτυχίας πρέπει να κάνουμε το κέρδος. Μα κι ο Μάο δεν είχε άλλη άποψη. Αυτή ήταν ακριβώς ή κατεύθυνση της πολιτικής του πού εκθέτει στις "Δέκα μεγάλες σχέσεις". Ακό­μα και στην περίοδο πού την εξουσία την είχε η ομάδα του Λιού, προπαγανδίζονταν το σύνθημα "όλες οι δυνάμεις στην αγροτική οικονομία"(14). Ό Λιού ακριβώς όπως κι ό Μάο δεν ήθελε να προωθήσει την δημιουργία βαριάς βιομηχανίας μια κι αυτή δεν ήταν τόσο αποδοτική .Στο μεταξύ ή κατάσταση της μηχανοποίησης της αγροτικής οικονομίας ήταν όπως και πριν παρά πολύ κακή. Σύμφωνα με εκτιμήσεις στην περίοδο μετά το "μεγάλο άλμα" υπήρχαν βασικά μόνο 100.000 τρακτέρ ενώ οι κατώτερες ανάγκες ανέρχονταν σε 1,2 μέχρι 1,5 εκατομμύρια. Μηχανική επεξεργασία γίνονταν το πολύ σε 10% της καλλιερ­γήσιμης έπιφάνειας(15). Υπήρχε μια κάποια διαφορά σε σχέ­ση με την πολιτική τού Μάο στο βαθμό πού την εποχή της κυριαρχίας της ομάδας τού Λιού αγοράστηκε βιομηχανικός ε­ξοπλισμός από το έξωτερικό(16).
Όσο για την πολιτική πού ακολουθήθηκε απέναντι στους παλιούς καπιταλιστές, εδώ δεν υπάρχει ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στον Μάο και τον Λιού. Είναι απλούστατο γελοίο όταν στην πολιτιστική επανάσταση οι μαοϊκοί κατηγορούσαν τούς αντιπάλους τού Μάο, πώς συνεργάστηκαν με την παλιά αστική τάξη. Έτσι στην σελίδα 44 της μπροσούρας του "Σχόλιο πάνω στα δύο βιβλία τού Τάο Τσού" ό Γιάο Βέν Γιάν επιρρίπτει διάφορες κατηγορίες στον Λιού, επειδή ο τελευταίος το 1949 είχε δηλώσει : Αν υπάρχει κάτι καλό στους καπιταλιστές, πρέπει να πούμε ότι είναι καλό, αν υπάρχει κάτι κακό στους εργάτες πρέπει να πούμε ότι είναι κακό". Άραγε ο εγκωμιαστής τού Μάο να ξέχασε πραγματικά, πώς και ο "Μεγάλος Τιμονιέρης" εκφράστηκε σχεδόν κατά λέξη με τον ίδιο τρόπος; Μπαίνει το ερώτημα ποιά ήταν τελικά h αντίθεση ανάμεσα στη φράξια τού Μάο και τη φράξια τού Λιού.
Από την μια ήταν σίγουρα οι προσωπικές επιδιώξεις για έ εξουσία. Από την άλλη όμως οι δύο ομάδες ακολουθουσών δια­φορετικά κοινωνικό-οικονομικά προγράμματα πού φυσικά και τα δύο αποσκοπούσαν στην εγκαθίδρυση τού καπιταλισμού. Το σχέδιο του Μάο το έχουμε κιόλας πει :είναι ένας αναρχοσυνδικαλιστικός δρόμος "αυτοδιαχείρισης των παραγωγών", πού επιδιώκει να κερδίσει τις μικροαστικές μάζες σαν κοινωνι­κή βάση για τον καπιταλισμό. Με συνεχείς μαζικές καμπάνι­ες θα κινητοποιούνταν ο λαός να υποστηρίξει τούς σκοπούς της αστικής τάξης, η "αριστερή" φρασεολογία θα αντικαθιστούσε την υλική ευημερία.
Αντίθετα η ομάδα του Λιού εκπροσωπούσε εκείνον τον τεχνοκρατικό δρόμο του καπιταλισμού, τον όποιο βαδίζει σήμερα ή Κίνα. Αυτή η ομάδα δεν ήθελε "επαναστατικές" φράσεις και "αριστερά" πειράματα: "Στις ομαλές περιόδους δεν απαιτείται πολύ δράση. Χρειάζεται μονάχα να μελετούμε τα βιβλία και να μην ενδιαφερόμαστε για την πολιτική"(17).
Στην αγροτική οικονομία θα αποτρέπονταν όσο ήταν δυνα­τό κάθε κολεκτιβοποίηση, ακόμα κι αν αυτή δεν είχε καμιά σχέση με τον σοσιαλισμό. Η αποκέντρωση της οικονομίας δεν έπρεπε να προχωρήσει πάρα πολύ, γιατί τελικά αυτό οδηγούσε στο χάος :"Έτσι στα 1963 ή κρατική επιτροπή σχεδιασμού προώθησε στο πνεύμα της "καθετοποίησης" την συνένωση επιχειρήσεων πού υπόκεινταν άμεσα στα υπουργεία, ένα μέτρο, πού συνάντησε την αντίδραση της ομάδας Μάο(18).
Ακόμα η ομάδα τού Λιού ήταν ενάντια στα "οπωσδήποτε εργοστάσια" τού Μάο(19), μια και το σχέδιο δημιουργίας οι­κονομικών μονάδων πού να είναι γενικά αυτάρκεις όχι μόνο δεν συμβιβάζεται με την οικοδόμηση τού σοσιαλισμού, αλλά εμποδίζει και την ανάπτυξη τού καπιταλισμού.
Η σοβιετική ρεβιζιονιστική προπαγάνδα πού έγινε ενάντια στην Κίνα υποστήριζε λιγότερο ή περισσότερο ανοιχτά τον δρόμο της ομάδας τού Λιού Σάο Σί. Άσκησε κριτική στην άναρχο-συνδικαλιστική πορεία τού Μάο Τσέ Τούνγκ χρησιμο­ποιώντας σε μεμονωμένα ζητήματα καθαρά μαρξιστικά-λενινιστικά επιχειρήματα. Τελικά δεν είναι δύσκολο να χρησιμοποιήσεις τέτοια επιχειρήματα ενάντια στον Μάο, και οι σο­βιετικοί ρεβιζιονιστές δεν δίστασαν να το κάνουν.
Όμως πρέπει να τονιστεί ότι και ο δρόμος πού ακολουθούσε ό Λιού είχε να κάνει το ίδιο λίγο με τον Μαρξισμό . -Λενινισμό και τον σοσιαλισμό, όσο και τού Μάο Τσέ Τούνγκ. Οι σοβιετικοί ρεβιζιονιστές και η ομάδα τού Λιού τόνιζαν πάντα την οικονομική καθυστέρηση της Κίνας, τον χαμηλό βαθμό ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων και από εδώ, άλλοτε α­νοιχτά κι άλλοτε καλυμμένα, συμπέραιναν πως είναι αδύνατη ή οικοδόμηση του σοσιαλισμού στην Κίνα. Θέλουν να καταδι­κάσουν όλες τις καθυστερημένες χώρες να περάσουν τον κα­πιταλισμό . 'Αντίθετα ο Μαρξισμός-Λενινισμός διδάσκει, ότι σε τέτοιου είδους χώρες το προλεταριάτο πρέπει σε συμμα­χία με την αγροτιά να καταλάβει την εξουσία και να την χρησιμοποιήσει για να δημιουργήσει όσο γίνεται πιο γρήγορα τις οικονομικές βάσεις για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Οι σοβιετικοί ρεβιζιονιστές όπως και οι μαοϊκοί εί­ναι ενάντια σε αυτά. Παρά τις θεωρητικές διαφορές πού έχουν στέκουν στην ίδια μεριά του οδοφράγματος και είναι εχθροί του προλεταριάτου και του σοσιαλισμού.
Εδώ πρέπει να υπογραμμιστεί, ότι ή πολιτική πού διατύ­πωσε το 1956 ό Μάο στις "Δέκα μεγάλες σχέσεις" σε πολλά σημεία έχει δεχτεί θέσεις του χρουτσωφικού ρεβιζιονισμού. Ο Μάο έκανε αυτήν την ομιλία δύο μήνες μετά το 20ο Συνέ­δριο του ΚΚΣΕ, όπου ο Χρουστσόφ πέταξε λάσπη στην πολιτι­κή του Στάλιν. Ο Μάο επικαλέστηκε ρητά τα "λάθη και τις αδυναμίες της Σοβιετικής Ένωσης", πού δήθεν τώρα "βγήκαν στο φως"(20), εννοώντας τα "λάθη" του Στάλιν που τώρα δή­θεν τα διόρθωσε ό Χρουστσόφ. Η Κίνα λοιπόν δεν θα ακολου­θήσει αυτό των "λαθεμένο δρόμο".
Ό Μάο λοιπόν ήταν εντελώς σύμφωνος με την συκοφαντική εκστρατεία του Χρουστσόφ ενάντια στον Στάλιν και των δικτατορία του προλεταριάτου και υποστήριζε τα σχέδιά του για την παλινόρθωση του καπιταλισμού στην Σοβιετική Ένωση. Απλώς στην Κίνα δεν χρειάζονταν να συντριβεί ο σοσι­αλισμός, αλλά μπορούσε να προχωρήσει κατευθείαν να παλινορθώσει τον καπιταλισμό πέρα για πέρα.

 

 

 

 

 

Η ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Το φιάσκο του "μεγάλου Άλματος" πού οδήγησε τη χώρα στο χάος είχε σαν αποτέλεσμα, η ομάδα Λιού Σάο Σί, Τένγκ Σιάο Πινγκ και Πένγκ Τσέν να αρπάξει την ηγεσία και ή ομάδα του Μάο Τσέ Τούνγκ ο όποιος βέβαια συνέχισε να παραμένει, πρόεδρος του κόμματος, να απομακρυνθεί σε μεγάλο βαθμό από την εξουσία. Στο τέλος ο Μάο αποσύρθηκε στην Σαγκάη για να προετοιμά­σει από εκεί το χτύπημά του ενάντια στην ομάδα τού Λιού.
Τον Νοέμβρη τού 1965 δημοσίευσε μέσω του Γιάο Βέν Γιουάν, ένα άρθρο πού περιείχε μια κριτική στο θεατρικό έργο «H καθαίρεση του Χάϊ Γιούϊ». Η υπόθεση αυτή αποτελεί ένα παράδειγμα για την συνήθεια που επικρατεί στην Κίνα να γίνεται πάλη για την εξουσία και να εξυφαίνονται ίντριγκες ενάντια στους δυνατούς αντιπάλους, με το να γράφονται δήθεν αθώες ιστορίες με ιστορικό υπόβαθρο. Βέβαια οι παραλληλισμοί με το παρόν, που περιέχουν την επίθεση ενάντια στον κάθε φορά αντί­παλο, είναι καμουφλαρισμένοι, όμως ο καθένας μπορεί να τούς καταλάβει.
Το ίδιο έγινε και σ'αυτή την περίπτωση. Το θεατρικό έργο «H καθαίρεση του Χάϊ Γιούϊ» περιέχει την κριτική τού υπαλλήλου Χάϊ Ριούϊ προς τον βασιλιά Χιά-Χίνγκ πού έχει «ξεζουμίσει το λαό». Ο βασιλιάς επέβαλε αδικαιολόγητα πειθαρχική ποινή στον Χάϊ Γιούϊ για την κριτική του. Καθένας ήξερε ότι ό βασιλιάς συμβόλιζε τον Μάο Τσέ Τούνγκ, ενώ 6 Χάϊ Γιούϊ ή­ταν στην πραγματικότητα ο πρώην υπουργός άμυνας Πένγκ Ντέ Χουάϊ πού καθαιρέθηκε επειδή άσκησε κριτική στο «μεγάλο Άλμα». Το άρθρο του Γιάο Βέν Γιουάν χαρακτήριζε αυτό το έρ­γο «δηλητηριώδες ζιζάνιο». Εξυμνούσε τις υπηρεσίες του βασιλιά και επέκρινε τον τιμωρημένο υπάλληλο Χαϊ Γιούϊ. Έτσι, υπεράσπιζε το Μάο και το «μεγάλο άλμα» και διαπίστωνε, ότι άδικα ό Μάο απομακρύνθηκε από την εξουσία.
Η Κεντρική επιτροπή που την έλεγχε ή φράξια του Λιού α­ντέδρασε ατάραχα : παράστησε το χαζό κι έκανε πώς τάχα δε κατάλαβε τον υπαινιγμό και πώς θεώρησε την παρότρυνση τού Γιάς Βέν Γιουάν «καλή παρότρυνση» για να ανοίξει μια ακαδημαϊκή συζήτηση για το ζήτημα της κουλτούρας. Έτσι η επίθεση του Μάο πήρε από την αρχή το προβάδισμα. Καθορίστηκε μια ομάδα από πέντε άτομα, πού θα διεύθυνε την δήθεν πολιτιστική συζήτηση-που από τότε κιόλας αποκαλέστηκε «πολιτιστική επανάσταση» : αρχηγός της ομάδας ήταν ό Πένγκ Τσέν, o τρίτος άνθρωπος της ομάδας τοy Λιού. Το Φλεβάρη ή επιτροπή παρου­σίασε ένα σχέδιο της πολιτιστικής επανάστασης, πού δεν έκανε τίποτα άλλο από το να αφήνει την όλη υπόθεση να καταλήξει σε ακαδημαϊκές φλυαρίες. Το σχέδιο αυτό εγκρίθηκε από την Κεντρική Επιτροπή.
Τρεις μήνες αργότερα, στις 16 Μάη 1966 η ΚΕ έβγαλε ένα κείμενο με εντελώς αντίθετο περιεχόμενο. Γινόταν σφοδρή επίθεση ενάντια στον Πένγκ Τσέν. Τον κατηγορούσαν ότι «μπέρδεψε» την έκθεση της ομάδας των πέντε αυθαίρετα χωρίς «την έγκριση του συντρόφου Μάο Τσέ Τούνγκ". Έτσι ή έκθεση πρότεινε μια ακαδημαϊκή συζήτηση με σκοπό να ξεστρατίσει η υπόθεση πέρα από την ουσία, «δηλαδή την καθαίρεση των δεξιών οπορτουνιστών από την Διάσκεψη του Λουσάν το 1959". Ο Πένγκ Τσέν ανατράπηκε, μετά από λίγο κι ό Λιού Σάο Σί κι ό Τένγκ Σιάο Πίνγκ. Η ομάδα του Μάο είχε εξασφαλίσει την εξουσία στο Πεκίνο. Το ερώτημα πού μπαίνει είναι, τί μεσολάβησε ανάμεσα στις δύο εντελώς αντίθετες αποφάσεις της Κ.Ε. από τον Φλεβάρη μέχρι τον Μάη του 1966.
Το κλειδί όλων αυτών των γεγονότων είναι ό στρατός που αρχηγός του ήταν ό Λίν Πιάο, ένας οπαδός του Μάο. Μεγάλα τμήματα του στρατού ήταν έτοιμα να επέμβουν για την ομάδα του Μάο Τσέ Τούνγκ(1). Αυτή ή στρατιωτική πίεση ήταν εκείνη ή όποια ανάγκασε την Κ.Ε. να βγάλει την απόφαση της 16 Μάη. Είναι φανερό ότι ήταν ή ίδια πίεση πού ματαίωσε την ολομέλεια της Κ.Ε. πού είχε καθοριστεί για τις 21 Ιούλη. Μετά, από τις 1 μέχρι τις 12 Αυγούστου, έγινε μια ολομέλεια πού είχε προετοιμάσει ή ομάδα του Μάο και ή οποία επικύρωσε την εναλλαγή στην εξουσία. Ήταν ή πρώτη ολομέλεια της Κ.Ε μετά από τέσσερα χρόνια και κατά πως φαίνεται σύμφωνα με το καταστατικό δεν ήταν καθόλου σε θέση να πάρει αποφάσεις. Αντίθετα με τα όσα γίνονταν μέχρι τότε ή ανακοίνωση δεν ανέφερε τα ονόματα των μελών και των υποψηφίων πού πήραν μέρος. Ο Μάο θα πρέπει να άσκησε επιρροή στην συνεδρίαση αποκλείοντας πολλά μέλη της Κ.Ε. και μέσω της συμμετοχής πολλών κοκκινοφρουρων(2). Στην συνεδρίαση ο Λίν Πιάο δια­βεβαίωσε τον Μάο:
«Ο πρόεδρος Μάο βλέπει μακριά και σκέφτεται πράγματα πού πολλοί από εμάς δεν τα καταλαβαίνουν. Πρέπει, να ακλουθούμε με αποφασιστικότητα τις οδηγίες του προέδ­ρου Μάο, άσχετα αν τις καταλαβαίνουμε ή οχι"(3).
Όλα αυτά υπογραμμίζουν τον πραξικοπηματικό χαρακτήρα της πολιτιστικής επανάστασης. Ήταν ένα στρατιωτικό πραξικόπη­μα με το όποιο η μια αστική κλίκα διαδέχτηκε την άλλη. Εδώ γίνεται φανερό πως πρέπει να εννοήσει κανείς τα λόγια του Μάο «όλη ή δύναμη βγαίνει από τα όπλα» : Δεν εννοεί ότι ή καταπιεζόμενη τάξη μπορεί να πάρει την εξουσία μόνο με την δύναμη των όπλων, αλλά εννοεί την μακιαβελική ηθική του, πού καθόριζε συνέχεια τον χαρακτήρα της πάλης γραμμών στην Κίνα. Αυτή κρίνεται σύμφωνα με τις ίδιες νομοτέλειες πού ισχύουν στην ζούγκλα.
Η ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΚΑΙ ΤΟΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ,
Αφού ή φράξια του Μάο κατέλαβε την εξουσία στην Κίνα, έβαλε καθήκον της να αρπάξει και να σταθεροποιήσει την εξουσία της σε όλη την χώρα. Οι οπαδοί της ομάδας του Λιού έλεγχαν κύρια τον κρατικό μηχανισμό. Αυτό έπρεπε να αλλάξει. Έτσι ό Μάο δημιούργησε ένα μαθητικό και φοιτητικό κίνη­μα με έντονα αναρχικά χαρακτηριστικά!
Είναι πιθανό ή επιρροή του Λίν Πιάο στο στρατό να μη ή­ταν αρκετή για να εξασφαλιστεί ή εξουσία σ’όλη τη χώρα. Κι ό Μάο όμως, σύμφωνα με την όλη φύση του, ήθελε να συνδέσει το στρατιωτικό πραξικόπημά του μ'ένα πλατύ μικροαστικό μαζικό κίνημα. Το κίνημα της Κόκκινης φρουράς στράφηκε ενάντια στον κομματικό και κρατικό μηχανισμό. Αν και το Κ.Κ. Κίνας δεν ήταν ποτέ ένα πραγματικά μπολσεβίκικο κόμμα και παρόλο πού κι αυτόν τον καιρό ακόμα συνένωνε μια σειρά α­πό διαφορετικές αστικές φράξιες, προσπαθούσε να δίνει προς τα έξω την εντύπωση ενός μαρξιστικού-λενινιστικού κόμματος. Τώρα όμως σταμάτησαν κι αυτά. Ο Μάο αρνήθηκε ανοιχτά τον ηγετικό ρόλο του κόμματος.
«Η γραμμή τού προέδρου Μάο είναι ν'αφήσουμε τις μά­ζες να διαπαιδαγωγηθούν και ν'απελευθερωθούν μόνες τους. Στην γραμμή αυτή ή "τόλμη" μπαίνει πάνω από όλα, να είσαι τολμηρός, να εμπιστεύεσαι τις μάζες, να. επαφίεσαι σ'αυτές και να τολμάς να τις κινητοποιείς ανεπι­φύλακτα. Είναι η εφαρμογή και ή παραπέρα εξέλιξη της γραμμές του κόμματος προς τις μάζες στην μεγάλη πολι­τιστική επανάσταση»
«Η αστική γραμμή είναι ενάντια στην γραμμή των μαζών είναι, ενάντια στο να αφήσουμε τις μάζες να διαπαιδαγω­γηθούν και να απελευθερωθούν μόνες τους(….)» (4).
«Αυτή η Μεγάλη Δημοκρατία είναι μια νέα μορφή, στην ό­ποια οι ιδέες Μάο Τσέ Τούνγκ μπαίνουν μες στο πετσί των πλατειών μαζών είναι μια νέα μορφή αυτοδιαπαιδαγώγησης των μαζών. Είναι μια νέα συμβολή του προέδρου Μάο στην μαρξιστική-λενινιστική θεωρία για την προλεταρι­ακή επανάσταση και την δικτατορία του προλεταριάτου» (5).
Τώρα, η άρνηση του ηγετικού ρόλου του κομμουνιστικού κόμματος και η αντικατάστασή της από το αυθόρμητο κίνημα των μαζών και ιδιαίτερα των διανοουμένων, τί σχέση έχουν όλα αυτά με τον Μαρξισμό-Λενινισμό και την δικτατορία του προλεταριάτου, αυτό μένει μυστικό των οπαδών της "πολιτιστι­κής Επανάστασης". Με τις «επαναστατικές μάζες» που διαπαιδαγωγούνται και απελευθερώνονται από μόνες τους δεν εννοούνται παρά μόνο οι μαθητές και οι φοιτητές των Κόκκινων Φρουρών. Η «Μεγάλη Δημοκρατία» ήταν μια δημοκρατία γι'αυ­τές τις κόκκινες φρουρές. Σήμαινε ότι αυτοί όχι μόνο μπορούσαν να κάνουν φασαρίες στο δρόμο όποτε τούς έκανε κέφι αλλά κι ότι μπορούσαν να μπουν στις φάμπρικες για να "επαναστατικοποιήσουν" τούς εργάτες.
Όταν οι εργάτες αντιστάθηκαν αποφασιστικά (6) ή μαοϊκή ηγεσία αναγκάστηκε να υποχωρήσει:
«Είναι απαραίτητο οι Κόκκινες Φρουρές, οι επαναστάτες δάσκαλοι, μαθητές και φοιτητές των ανωτέρων και των μεσαίων σχολείων να πάνε στις φάμπρικες και στο χωριό, για να ανταλλάξουν την επαναστατική πείρα και να αναμιχτούν στις προετοιμασίες που γίνονται εκεί. Οι εργάτες ,οι φτωχοί αγρότες και τα κατώτερα στρώματα των με­σαίων αγροτών είναι πλέρια σε θέση να προωθήσουν το επαναστατικό κίνημα μέσα από τις ενώσεις τους"(7). Στο ίδιο όμως μοτίβο ο Μάο προπαγάνδιζε και τον ηγετικό ρόλο των διανοούμενων:
"Σύντομα πρέπει να κανονιστούν μερικά προβλήματα. Λόγου χάρη οι εργάτες, οι αγρότες και οι φαντάροι δεν θα πρέπει να ανακατεύονται στην Πολιτιστική Επανάσταση. Αφήστε τούς φοιτητές να βγουν στο δρόμο»(8)
Όλο το κίνημα συνέχισε να παρουσιάζεται σαν πολιτιστική επανάσταση. Ο στενά εθνικιστικός και σοβινι­στικός χαραχτήρας αυτού του κινήματος φάνηκε και στον πολιτιστικό τομέα : έτσι καταδικάστηκε όλη παγκόσμια προο­δευτική κουλτούρα, πού όπως είναι φυσικό στο μεγαλύτερο μέρος της δημιουργήθηκε μέσα σε εκμεταλλευτικές κοινωνίες. Τα έργα του Σαίξπηρ, του Μπετόβεν, του Δάντη κλπ, χαρακτηρίστηκαν αστικό δηλητήριο και εξαφανίστηκαν από την κινέζικη πολιτιστική ζωή.
Όμως για τον Μάο η «κριτική στην κουλτούρα» ήταν α­πλώς ένα δευτερεύον μέτωπο. Ο ουσιαστικός στόχος ήταν ή συντριβή του παλιού κομματικού και κρατικού μηχανισμού. Κι εδώ χρειάστηκε ή υποστήριξη του στρατού. Γι'αυτό τό'67 δήλωνε:
«Στη σημερινή κατάσταση της εξαιρετικά οξυμένης πάλης των δύο γραμμών δεν μπορεί ό στρατός να μείνει αμέτοχος .Είναι φανερό ότι πρέπει να πάρει θέση και να υποστηρίξει τούς αριστερούς»(9).
Ο ΣΤΡΑΤΟΣ ΔΙΑΛΥΕΙ ΤΟ ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΚΑΙ ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ
Όταν πια συντρίφτηκε ο παλιός μηχανισμός ο Μάο δε χρειάζονταν πια τις Κόκκινες Φρουρές. Πέρα απ'αυτό ήταν κίνδυνος για αυτόν μια και ξεφύτρωναν όλο και πιο πολύ ακραία αναρχικά συνθήματα πού αρνιόταν κάθε αυθεντία και ήθελαν να την ρίξουν, άρα και τον ίδιο το Μάο. Στο μεταξύ οι ταραχές είχαν προκαλέσει χάος σ'όλη τη χώρα και ή οικονομία έπαθε μεγάλες ζημιές. Όλο και πιο συχνά ή προπαγάνδα από το Πεκίνο έλεγε πώς οι «νεαροί επαναστάτες» δεν έχουν να επιδείξουν μόνο «υπηρεσίες», αλλά κι ότι «έκαναν λάθη».
Τον Φλεβάρη του 1967 ο Μάο βγάζει νέα εντολής:
“O στρατός προχωρεί, η παραγωγή αυξάνει. Εντείνετε την πειθαρχία για να συνεχίσει να νικάει η επανάσταση"
Μετά λίγο καιρό στρατιωτικές επιτροπές έλεγχου παίρνουν στα χέρια τους όλες τις σημαντικές επιχειρήσεις, τις συ­γκοινωνιακές εγκαταστάσεις και τις αρχές όπου εισάγουν μέτρα πειθαρχίας ενάντια στις κόκκινες φρουρές (10). Ταυτόχρονα αρχίζει μια μαζική καμπάνια για την προπαγάνδισα του στρατού και του αρχηγού του, του Λίν Πιάο, πού έχει πια γί­νει ημίθεος.
0i Κόκκινες Φρουρές αντέδρασαν με αγανάχτηση στα καταπιεστικά μέτρα πού επέβαλε ο στρατός, θεώρησαν τούς εαυτούς τους “αντάρτες του προέδρου Μάο" και τον ίδιο τον Μάο σαν τον πιο "μεγάλο αντάρτη". O Μάο που με τα λόγια του "Η εξέγερση είναι δικαιολογημένη" είχε οδηγήσει τα πράγματα ως εκεί, τούς έδωσε να καταλάβουν μια και καλή, πώς κάποτε πρέπει να μπει ένα τέλος στις εξεγέρσεις. Το 1968 έστειλε στο πανεπιστήμιο του Πεκίνου μονάδες του στρατού ενόψει αιματηρών σφαγών ανάμεσα σε αντίπαλες ομάδες Κοκκινοφρουρών. Όταν οι Κόκκινες φρουρές θεώρησαν αυτό το βήμα σαν κατα­πιεστικό μέτρο από ένα "μαύρο αντεπαναστατικό χέρι" ό Μάο κάλεσε τούς αρχηγούς των Κοκκινοφρουρών του Πεκίνου, άφη­σε να φάνει ότι ο ίδιος είναι το "μαύρο χέρι" και απείλησε ότι θα συνεχιστεί η δράση του στρατού ενάντια στις κόκκινες Φρουρές (11).
Σε μεμονωμένες περιοχές η εξουσία πέρασε σε "επαναστατικές επιτροπές", στις όποιες μεγάλο ρόλο έπαιζαν οι στρα­τιωτικοί. Από την άλλη οι μαθητές και οι φοιτητές στάλθηκαν μαζικά στο χωριό "για διαπαιδαγώγηση". Με αυτόν τον τρό­πο ή μαοϊκή ηγεσία θέλησε να απαλλαγεί από την μια μεριά από αυτήν την ενόχληση κι απ'τήν άλλη να λύσει το πρόβλημα της ανεργίας στις πόλεις.



ΟΙ ΕΡΓΑΤΕΣ ΑΝΤΙΣΤΕΚΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ.

Τα μέτρα για την καταπίεση των Κόκκινων Φρουρών αιτιολογήθηκαν με τον "ηγετικό ρόλο της εργατικής τάξης". Αυτό όμως είναι καθαρή κοροϊδία. Γιατί σαν κόκκινο νήμα διαπερ­νάει όλη αυτή την "Μεγάλη Προλεταριακή Πολιτιστική Επανάσταση" το γεγονός ότι τσαλαπατήθηκαν και τα πιο στοιχειώ­δη υλικά συμφέροντας εργατικής τάξης. Στην πραγματικότητα η επίθεση των "αριστερών", ενάντια στον "οικονομισμό και τον εγωισμό" ήταν επίθεση ενάντια στον αγώνα των εργατών να υπερασπίσουν και να καλυτερέψουν το βιοτικό τους επίπεδο. Το 1967 παρουσιάστηκε μία θύελλα απεργιών, όπου πήραν μέρος εκατομμύρια εργάτες :Στα βόρειο-ανατολικά, στην Σαγκάη, στο Νανκίνκ, το Βουχάν, την Καντόνα και σε άλλες βιομηχανικές πόλεις (12).
Παρόλα αυτά οι οπαδοί της πολιτιστικής επανάστασης είχαν την αντίληψη ότι κάνουν ένα κίνημα για την "αναμόρφωση της ψυχής' όπως έλεγαν. Μα πως μπορούσαν οι "καθυστερημένοι εργάτες" να σκέφτονται τόσο πεζά πράγματα όπως ή βελτίωση των υλικών συνθηκών της ζωής τους!
Έτσι μια "Έκκληση στους κατοίκους της Σαγκάης" λέει:
«Όταν αφήνετε να σας ξεσηκώνουν και να παρατάτε το πόστο σας, ποιανού τα συμφέροντα εξυπηρετείτε ?». «Σήμερα ή διάδοση της οικονομίστικης νοοτροπίας αποτελεί ένα πρόβλημα, στο όποιο πρέπει να δοθεί πολύ μεγάλη προσοχή. Είναι μια αντεπίθεση της αστικής αντιδραστικής γραμμής(...)»
«Για να αποφευχθεί ή παρέκκλιση από το βασικό προσανατολισμό της πάλης, θα πρέπει οι υποθέσεις διακανονισμού και πληρωμής των μισθών και ή υπόθεση της υλικής ευημερίας να αντιμετωπιστούν σε μια μετέπειτα φάση του κινήματος» (13).
Οι σοβιετικές ρεβιζιονιστικές πηγές παρουσιάζουν το κίνημα των εργατών έτσι, λες και οι εργάτες βγήκαν στους δρόμους για να υπερασπίσουν την ομάδα του Λιού, ή τις κομματικές οργανώσεις που έλεγχε. Αν και αυτό δεν έγινε κατά κανόνα, παρόλα αυτά δεν μπορούμε να αποκλείσουμε, τμήματα των εργατών να θεώρησαν ότι τα συμφέροντα τους τα εκπροσωπούσε ή ομάδα του Λιού, μια και έβλεπαν την αναρχική τρομοκρατία των Κόκκινων Φρουρών. Το κινέζικο προλεταριάτο που του έλειπε το πραγματικό κόμμα της πρωτοπορίας βρέθηκε τελικά σε μια εξαιρετικά δύσκολη πολιτική κατάσταση. Όπως και νάχει οι ενέργειες των εργατών ήταν μια δίκαιη πάλη για την υπεράσπιση των στοιχειωδών δικαιωμάτων τους και του βιοτικού τους επιπέδου.
Πρέπει να τονιστεί ότι τα "καμουφλαρισμένα ψευτο-επαναστατικά συνθήματα και τα μέτρα για την «διακοπή των πριμ» ή μείωση του μισθού του ειδικευμένου εργάτη κλπ δεν ήταν τίποτ'άλλο παρά μια επίθεση ενάντια στο βιοτικό επίπεδο των εργατών. Γενικά ή κριτική των Κινέζων "αριστερών" στον "οικονομισμό" είναι μια πολύ περίεργη υπόθεση:
"Ό Τάο Τσου λέει ότι το "ιδανικό του κομμουνισμού" σημαίνει άνετες κατοικίες. Αυτό σημαίνει ότι "το κάθε σπίτι θάχει ηλεκτρικό φως κι ο καθένας θάχει τη δυνατότητα να ντύνεται όμορφα και νάχει αυτοκίνητο.··… «Με λίγα λόγια αυτό σημαίνει "καλό φαΐ, καλά ρούχα και καλές συνθήκες κατοικίας, και γενικά απολαυστική ζωή. Είναι πρόθυμος να πουλήσει την ψυχή του σε οποίον του χαρίσει "καλό φαΐ και καλές συνθήκες κατοικίας" και του αποδίδει και απλούστατα τον τίτλο του "κομμουνιστή". Αυτό πραγματικά είναι ή φιλοσοφία ενός προδότη χειρίστου είδους! "Κομμουνισμός" στην όψη, αλλά ακραίος ατομικισμός, δηλ. καπιταλισμός, στην ουσία-αυτός είναι ό ορισμός για το "ιδανικό του κομμουνισμού" του Τάο Τσού. Δεν μπορούμε από δω να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι ή ζωή της αστικής τάξης στις ΕΠΑ ανταποκρίνεται ακριβώς στο "ιδανικό του κομμουνισμού";(14).
Φυσικά είναι ρεβιζιονισμός να ταυτίζεις απλούστατα το κομμουνισμό με την υλική ευημερία, όπως έκανε ό Χρουστσόφ. Αν όμως απ'τήν άλλη μεριά γίνει αυτό πού γίνεται εδώ, όπου καταδικάζεται γενικά ή επιδίωξη για υλική ευημερία σαν "ατομικισμός" και μάλιστα σαν "καπιταλισμός", τότε κάθε κανονικός άνθρωπος θα πει, ας κρατήσουν για τον εαυτό τους τον "κομμουνισμό" τους.
Όταν λοιπόν ό Μάο μιλάει ξαφνικά πάλι για την "Υπεροχή της εργατικής τάξης" χτυπώντας ταυτόχρονα τις Κόκκινες Φρουρές και στρατιωτικοποιώντας όλο και περισσότερο την παραγωγή, θα πρέπει να αντιπαραθέσουμε σε αυτόν τα ακόλουθα λόγια του ΛΕΝΙΝ:
«Ή υπεροχή είναι εύνοια, αλλά χωρίς κατανάλωση δεν είναι τίποτα. Αν κάποιος θέλει να με πείσει ότι παίρνω ένα όγδοο από μισό κιλό ψωμί, ευχαριστώ πολύ για μια τέτοια εύνοια. Η εύνοια πού οφείλεται στην υπεροχή είναι εύνοια και στην κατανάλωση. Διαφορετικά ή υπεροχή είναι ένα ωραίο όνειρο, στάχτη στα μάτια. Εμείς όμως είμαστε υλιστές. Και οι εργάτες είναι υλιστές. Όταν μιλάς για υπεροχή, πρέπει να δίνεις και ψωμί και ρούχα και κρέας» (15).
ΤΟ 9ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ
Ουσιαστικά το παλιό κόμμα είχε συντριβεί. Μια δήλωση του τότε αναπληρωτή πρωθυπουργού Σιέν Φού Χίχ στα 1967 αφήνει να εννοηθεί πως ξεκινούσε ή οικοδόμηση του νέου κομματικού μηχανισμού. Έλεγε ότι έπρεπε να μπει «στο κόμμα νέο αίμα», δηλαδή «άνθρωποι που κράτησαν σωστή στάση τα τελευταία δύο χρόνια»-δηλαδή άνθρωποι πού βόλευαν στην ομάδα του Μάο. Η αρμοδιότητα της εισόδου τέτοιων ανθρώπων δε θα αφήνονταν αποκλειστικά στις κομματικές οργανώ­σεις. Πέρα από αυτές η επαναστατική επιτροπή πρέπει να ακούσει (....) την φωνή των μαζών"(16),
Στην υπόδειξη αυτή για το "άκουσμα" της φωνής των μαζών δε δόθηκε και πολύ μεγάλη σημασία. Περισσότερη σημασία έχει το γεγονός ότι από τη δήλωση αυτή του Φού-Χίχ μπορεί να υποθέσει κανείς ποιός είχε την αποφασιστική επιρροή στην οικοδόμηση του νέου κομματικού μηχανισμού : οι επαναστατικές επιτροπές, εκείνα τα τοπικά όργανα της εξουσίας, στα όποια είχε μεγάλη επιρροή ό στρατός.
Τον Οκτώβρη του 1968 έγινε η 12η πλατιά ολομέλεια της Κ.Ε. για την προετοιμασία του 9ου συνεδρίου. Η 11η ολομέλεια είχε γίνει τον Αύγουστο του 1966. Στο μεσοδιάστημα δεν είχε συνέλθει ή Κ.Ε. Όπως και ή 11η έτσι και αυτή ή ολομέλεια δεν ανταποκρίνονταν στην εκλεγμένη σύνθεση. Από τη μια μεριά είχαν απομακρυνθεί πολλοί αντίπαλοι του Μάο κι απ'τήν άλλη αυτοί πού πήραν μέρος συμπληρώθηκαν αυθαίρετα από ανθρώπους του Μάο απ'όλες τις δυνατές ομάδες της πολιτιστικής επανάστασης. Γι'αυτό και ό χαρακτηρισμός "πλατιά ολομέλεια".
Παρόμοια αντιδημοκρατικά και ενάντια στο καταστατικό θα πρέπει να εκλέχτηκαν και οι αντιπρόσωποι για το 9ο Συνέδριο. Τί 1967 ό Σιέ Φού Χίχ εκφράστηκε πολύ αινιγματικά για τον τρόπο διενέργειας των εκλογών :
«Η εκλογή των αντιπροσώπων πρώτα σε κεντρικό επίπεδο, μετά σε επίπεδο επαρχιών και τελικά σε επίπεδο νομών θα δώσει στο κόμμα μια Κ.Ε. πού θα κατέχει το πρόγραμμα της διδασκαλίας του Μάο Τσέ Τούνγκ και της επαναστατικής γραμμής του, πού θα εξασφαλίσουν την ποιότητα του κόμματος» (17).
Τελικά ή ανακοίνωση του συνεδρίου έλεγε ότι οι αντιπρόσωποι εκλέχτηκαν "ομόφωνα" και μάλιστα «από τις κομματικές οργανώσεις των διάφορων βαθμίδων με αρκετά δημοκρατικές διαδικασίες» (18).
Αυτό δείχνει φανερά ότι δε μπορεί να γίνεται λόγος για εκλογή αντιπροσώπων. Η "εκλογή" πρώτα σε κεντρικό επίπεδο σημαίνει μονάχα ;oτι το κέντρο από το Πεκίνο καθόρισε τους αντιπροσώπους και μετά οι κατώτερες βαθμίδες είχαν τη δυνατότητα να συμφωνήσουν με "δημοκρατικές διαδικασίες".
Παρόλα αυτά στις διαπραγματεύσεις με τα τοπικά όργανα θα πρέπει να δημιουργήθηκαν δυσκολίες, γιατί ή ημερομηνία του συνεδρίου αναβάλλονταν συνέχεια. Πάντως δεν είναι περίεργο πού μ'αύτόν τον τρόπο διενέργειας των εκλογών τα 110 από τα 279 μέλη και υποψηφίους του συνεδρίου θα πρέπει να ήταν επαγγελματίες στρατιώτες (έδω συμπεριλαμβάνονται οι στρατιωτικοί πού είχαν ταυτόχρονα και πολιτικές λειτουργίες) (19) ·
Ουσιαστικά το συνέδριο αυτό γέννησε ένα καινούργιο κόμμα. Όπως και το παλιό έτσι κι αυτό, δεν ήταν καθόλου κόμμα της εργατικής τάξης. Ενώ όμως το καταστατικό πού δέχτηκε το 8ο συνέδριο σε πολλά σημεία είχε την όψη ενός λενινιστικού κομματικού καταστατικού, σ'αυτό έπεσε και ή τελευταία μάσκα. Μετά τις επευφημίες προς το Μάο - πού στο μεταξύ έγιναν πια συνήθεια - πως τάχα ανέβασε τον μαρξισμό λενινισμό σ'ένα εντελώς νέο στάδιο, καθορίζεται διάδοχός του ό Λίν Πιάο - τα στρατεύματα του όποιου ανέβασαν με πραξικόπημα τον Μάο στην εξουσία. Ο Λίν Πιάο είναι "ό στενότερος συναγωνιστής του συντρόφου Μάο Τσέ Τούνγκ κι ό διάδοχος του» (20). Δεν φτάνει όμως πού καθορίζονται στο καταστατικό ό πρόεδρος και ό διάδοχός του κι έτσι πραχτικά πια αυτοί δε μπορούν να εκλεγούν - ταυτόχρονα διαγράφονται τα δικαιώματα των μελών, όπως αναφέραμε πιο πάνω.
Επίσης καταργήθηκε ο χρόνος υποψηφιότητας και οι ελεγκτικές επιτροπές. Στοιχεία για το κάθε πότε συνεδριάζει ή Κ.Ε. δεν υπάρχουν. Το άρθρο 9 όμως λέει·:
"Κάτω απ'τήν καθοδήγηση του προέδρου, του αναπληρωτή προέδρου και της μόνιμης επιτροπής του Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής δημιουργούνται ορισμέ να απαραίτητα, άπλα και χρήσιμα όργανα, πού θα διεκπεραιώνουν με συγκεντρωτικό τρόπο την τρέχουσα δαυλιά του κόμματος, της κυβέρνησης και του στρατού"(21).
Μ'αυτό θα εννοείται το διαβόητο Γενικό Γραφείο, εκείνη ή διαβόητη επιτροπή, ή όποια κάτω απ'τήν άμεση καθοδήγηση του Μάο θα αποφάσιζε από δω και πέρα για όλα τα ζητήματα της εξουσίας στην Κίνα και θα εξύφαινε όλες τις ίντριγκες.
Στον έκθεσή του στο 9ο Συνέδριο ό Λίν Πιάο απείλησε ανοιχτά «Όποιος βγει ενάντια στον πρόεδρο Μάο και τις ιδέες Μάο Τσέ Τούνγκ οποτεδήποτε και σε οποιεσδήποτε συνθήκες, θα καταδικαστεί από όλο το κόμμα κι από όλο το λαό.» (22) Έτσι πραχτικά απαγορεύτηκε κάθε κριτική στο Μάο. Στο μέλλον αυτό πήρε γελοία μορφή : έτσι ό Γιάο Βέν Γιουάν χαρακτήρισε σαν "απροκάλυπτη εξύβριση(....) του μεγάλου μας ηγέτη" τα λόγια oτι "ακόμα και ό ήλιος έχει (…)μαύρες κηλίδες". Έτσι αποκαλύφτηκε και φανερώθηκε το "κακόβουλο τέ­ρας" πού είχε πει αυτά τα λόγια.
Η προσωπολατρία προς τον Μάο, πού είχε πια κατοχυρωθεί και στο καταστατικό, πήρε τεράστιες διαστάσεις. Κάθε λέξη του ήταν αλάθητη, ακόμα και ή πιο τετριμμένη. Ακόμα και μόνο ή χρησιμοποίηση των λέξεών του είχε αποδεικτική δύ­ναμη. Η διαστρέβλωση της ιστορίας, πού με την απόφαση της Κ.Ε. το 1949 απέδιδε στο Μάο την ύπαρξη όλου του κόμματος, βάθυνε ακόμα περισσότερο. Ο,τι έκανε ό Μάο ήταν αλάθητο, όλα όσα είπαν ή έκαναν οι αντίπαλοι του ήταν λαθεμένα και επιζήμια.
Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΥΦΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ.
Τώρα λοιπόν αναθεωρήθηκε ολοκληρωτικά και η κρίση για το "Μεγάλο Άλμα": η μεγάλη οικονομική καταστροφή μετατρά­πηκε σε μεγάλη επιτυχία. Το αν παρουσιάστηκαν δυσκολίες, αυτό οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στις επιζήμιες μανούβ­ρες των έχθρων του Μάο :
«Στην 8η συνεδρίαση της ολομέλειας της 8ης Κ.Ε. κατά τον Αύγουστο του 1959 ό Πένγκ Ντε Χουάϊ περιφρόνησε το σχέδιο, επιτέθηκε κακόβουλα και από δεξιά ενάντια στη γενική γραμμή του κόμματος και λες και τον έπιασε αμoκ επιτέθηκε ενάντια στο Μεγάλο Άλμα, τις Λαϊκές κομμούνες και το μαζικό επαναστατικό κίνημα» (23).
Ταυτόχρονα ξανάρχισε πάλι να μπαίνει σε εφαρμογή το κοινωνικό-οικονομικό σχέδιο της ομάδας Μάο. Ασκήθηκε κριτική στη συνένωση των επιχειρήσεων του κάθε κλάδου που ελέγχο­νταν άμεσα από τα υπουργεία και στη θέση τους θα δημιουργούνταν μικροεπιχειρήσεις πού θα παρήγαν διάφορα εμπορεύματα (24).
Σε σχέση μ'αυτό προπαγανδίστηκαν σε όλη τη χώρα τα πρότυπα του Τατσάϊ (μιας αγροτικής λαϊκής κομμούνας) και του Τατσίνγκ (μιας πετρελαιοπηγής σαν πρότυπη επιχείρηση για την βιομηχανία). Επαινούσαν το Τατσάϊ πού δεν αγόραζε αγροτι­κά μηχανήματα από το κράτος, αλλά τα παρήγε και τα διόρθω­νε μόνο του. Άρχισαν να κυκλοφορούν τα σλόγκαν "να μη ζητάμε τρία" και "τρία πολλά", πράγμα πού σήμαινε να μην ζητούνται από το κράτος χρήματα, υλικά και σιτηρά, και να δίνον­ται στο κράτος όσο το δυνατόν περισσότερα σιτηρά, κι έτσι να μένουν λιγότερα στις ταξιαρχίες για την διατροφή και την διανομή (25).
'Ακόμα κι απo τις ίδιες τις κινέζικες προπαγανδιστικές μπροσούρες φαίνεται με ποιές στερήσεις αναγκάστηκε ό κινέζικος λαός να πληρώσει αυτή την πολιτική της "μηχανοποίη­σης με τα χέρια μας". Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία οι αγρότες του Τατσάϊ, πού έχει 430 κατοίκους, έπρεπε μέσα σε 10 χρόνια να δουλέψουν συνολικά 250 χιλιάδες εργάσιμες ήμερες και πραχτικά να οργώσουν τα χωράφια και να φτιάχνουν ανα­χώματα με γυμνά χέρια. Έτσι αναλογούσαν περίπου 80 μέχρι 100 μέρες εργασίας περισσότερο από την κανονική αγροτική απασχόληση στον καθένα το χρόνο ! (26)
Η πετρελαιοπηγή του Τατσίνγκ θα ήταν το πρότυπο της μετατροπής και των βιομηχανικών επιχειρήσεων σε λαϊκές κομμούνες με μισοφυσικά νοικοκυριά. Στην μπροσούρα "Τατσίγνκ - μια κόκκινη σημαία στο βιομηχανικό μέτωπο της Κίνας" για τούς εργάτες του Τατσίγκ λέγονταν τα έξης :
«(....) συνέτριψαν το σόφισμα του αποστάτη, κρυφού συμβιβαστή και προδότη Λιού Σάο Σί, ότι η απασχόληση των εργατών του Τατσίγκ με την γεωργία κι άλλες δευτερεύουσες εργασίες "αντιβαίνει στο κοινωνικό καταμερισμό της εργασίας" » (27).
Μετά περιγράφεται ή αγροτική παραγωγή. Ένας άντρας και τέσσερις κοπέλες εξοπλισμένοι με φτυάρια ξεκινούσαν να κάνουν την έρημο καλλιεργήσιμη. Αργότερα δανείστηκαν ένα ξύλινο αλέτρι. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι εκείνο πού τούς έσπρωχ­νε να κάνουν κάτι τέτοιο ήταν να φροντίσουν μόνοι τους για τα μέσα διατροφής εξαιτίας της κακής κατάστασης στη διατροφή και δεν ήταν ή έκκληση του Μάο για "εμπιστοσύνη στις δυνάμεις μας".
Όταν λοιπόν οι εργάτες αναγκάστηκαν να ασχολούνται με την αγροτική παραγωγή, αυτό το είπαν "κατάργηση των αντιθέσεων ανάμεσα στην πόλη και το χωριό". Δεν χρειάζεται να τονιστεί ιδιαίτερα ότι αυτή η κατάργηση της αντίθεσης ανά­μεσα στην πόλη και το χωρίο δεν έχει τίποτα κοινό με τον Μαρξισμό-Λενινισμό. Αυτή ή διαφορά μπορεί να εκλείψει στο σοσιαλισμό αν ή μηχανοποίηση της αγροτικής οικονομίας, απόχτα συνεχώς όλο και πιο υψηλή τεχνική βάση και πάνω σ'αυ­τή τη βάση η συλλογική ιδιοκτησία μετατρέπεται σιγά-σιγά σε ενιαία κομμουνιστική ιδιοκτησία του λάου (κι όχι με το να πάει ό βιομηχανικός εργάτης στο χωράφι με ένα ξύλινο α­λέτρι ).






ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΜETA ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Το καθεστώς πού γεννήθηκε απ'τήν Πολιτιστική επανάσταση δεν ήταν καθόλου σταθερό. Ο αγώνας για την εξουσία μέσα στην ηγεσία συνεχίζονταν. Θύμα της έπεσε ακόμα κι ό «πιο στενός συναγωνιστής του σοφού προέδρου ,που κράτησε πάντα ψηλά τη μεγάλη κόκκινη σημαία των ιδεών Μάο Τσέ Τούνγκ», ό Λίν Πιάο. Δεν θα κερδίσουμε και τόσα πολλά αν εξετάσουμε ποιά είναι ή πιο αληθινή από τις διάφορες απόψεις για αυτή την υπόθεση. Πάντως τα επιχειρήματα πού παρουσίασε ή καμπάνια που έγινε ενάντια στον Λίν Πιάο και τον Κομφούκιο δεν συ­νέβαλαν ούτε στο ελάχιστο στο να διευκρινιστεί ή πραγματική κατάσταση των πραγμάτων. Γεγονός είναι ότι ό Λίν Πιάο ήταν πάντα οπαδός του Μάο. Αν παρόλα αυτά μια πλατιά καμπάνια προ­σπαθεί να αποδείξει ότι από πάντοτε ήταν αντίθετος στον Μάο Τσέ Τούνγκ, αυτό είναι απλούστατα γελοίο και φωτίζει χαρακτηριστικά το τί συνηθιζόταν να γίνεται στην κινέζικη "πάλη γραμμών".
Εκείνο όμως που προκαλεί αηδία είναι ό περιφρονητικός προς τις μάζες και κυνικός τρόπος, με τον όποιο αναγκαζόταν ό κινέζικος λαός να γιορτάζει με πολύμηνες "μαζικές καμπάνιες" την χωρίς αρχές εξόντωση των πολιτικών αντιπάλων. Σε μαζικές συγκεντρώσεις πού γινόταν κάθε βδομάδα οι εργαζόμενοι έπρεπε να καταδικάζουν το κακό τέρας πού ανα­καλύπτονταν κάθε φορά και να ορκίζονται αιώνια πίστη στον μεγάλο πρόεδρο. Δημιουργούνταν ομάδες μελέτης για την έρευ­να του "ιδεολογικού υπόβαθρου" και για "θεωρητική εμβάθυνση" και ό τύπος έγραφε συνέχεια ίδιες ανακοινώσεις του είδους «και οι μάζες κραύγασαν ενθουσιασμένες: πραγματι­κά ό Λίν Πιάο κι ό Κομφούκιος είναι μεγάλοι εγκληματίες!»
Το να παρουσιάζεις αυτές τις καμπάνιες «άμεση δημοκρατία» και «άμεση άσκηση της εξουσίας από το λαό" είναι, πραγματικά το αποκορύφωμα του κυνισμού. Γιατί ό λαός δεν έμαθε ποτέ τί κρύβεται από όλα αυτά.
Η αστάθεια του καθεστώτος οφείλονταν κύρια όχι στην ανταγωνισμό μέσα στην ηγεσία αλλά στο γεγονός ότι το σχέδι­ο του Μάο συναντούσε όλο και μεγαλύτερη αντίσταση. Όσο η ανάπτυξη του καπιταλισμού ήταν ακόμα ασθενής η αστική τάξη θα δέχονταν πέρα για πέρα το σχέδιο "πολλές απόκεντρες μικροεπιχειρήσεις δίνουν με το ίδιο κεφάλαιο περισσότερα κέρδη από ότι μια ανάλογη μεγάλη επιχείρηση». Όταν όμως δυναμώσει η αστική τάξη και θελήσει να φτιάξει μια σύγχρονη ιμπεριαλιστική μεγάλη δύναμη, τότε πια δεν μπορεί να ανεχτεί αυτό το σχέδιο. Έτσι κέρδισε επιρροή η αντίθετη φράξια του Τένγκ Χσιάο Πινγκ κι ό Μάο αναγκάστηκε να αποκαταστήσει πολλούς πού έχασαν τα πόστα τους στην πολιτιστική επανάσταση.
Σ'αυτά πρέπει να προστεθεί και το ακόλουθο γεγονός: Το σχέδιο του Μάο έχει στόχο να κερδίσει αγρότες σαν κοινωνική βάση για τον καπιταλισμό. Από την άλλη, μια οικονομική πολιτική που ωθεί τους αγρότες να δίνουν στο κράτος όσο το δυνα­τό περισσότερα αλλά να μη ζητούν τίποτα προκαλεί αναγκαστικά συνεχή δυσφορία. Από την άλλη πλευρά η αντίθετη φράξια υποσχέθηκε στους αγρότες εκσυγχρονισμό της αγροτικής οικο­νομίας με την ενίσχυση του εξωτερικού εμπορίου και το άνοιγμα της κινέζικης αγοράς στους δυτικούς ιμπεριαλιστές. Επίσης ή στείρα ατμόσφαιρα που δημιούργησε στην χώρα ή ομάδα τού Μάο, που καταδίκαζε σαν αστική κάθε εκδήλωση της ζωής του λάου και περιόριζε αφόρητα την πολιτιστική ζωή, κίνησε την φράξια του Τέντκ να υποσχεθεί άστικο-δημοκρατικές ελευθερίες. Η καμπάνια ενάντια στον Τένγκ Χσιάο Πινγκ ήταν η τελευταία αμφίβολη προσπάθεια της ομάδας Μάο να ξαναρπάξει και πάλι το τιμόνι. Οι "αριστεροί" που έκαναν αυτήν την κα­μπάνια, την έταξαν από μόνοι τους στην παράδοση της πάλης γραμμών στην Κίνα. Έτσι λόγου χάρη σε συνάρτηση με την κρι­τική ενάντια στον Τένγκ γίνεται και πάλι ή υπενθύμιση ότι το 1959 ο Πένγκ Ντέ Χουάι «στράφηκε ενάντια στη γενική γραμμή του κόμματος και προσπάθησε να αρνηθεί το μεγάλο άλμα προς τα εμπρός και τις Λαϊκές κομμούνες» (1).
Οι «αριστεροί» χαρακτήρισαν ως εξής το πρόγραμμα του Τέν­γκ : «H μόνη πιθανότητα λοιπόν (να πραγματοποιηθούν οι τέσ­σερις εκσυγχρονισμοί ,σημ. της συντ.) ήταν “να μπάσουμε τεχνολογία και εγκαταστάσεις από το εξωτερικό", για να "επιταχύνουμε την τεχνική αναμόρφωση της βιομηχανίας και να αυξήσουμε την παραγωγικότητα». Αυτόν τον σκοπό εξυπηρετεί και ή “μεγαλόπνευστη πολιτική" πού διατύπωσε και σύμφωνα με την οποία η Κίνα έπρεπε να κλείσει "μακροπρόθεσμες συμφωνί­ες με το εξωτερικό". Σαν "πληρωμή" για τον εφοδιασμό της Κίνας με "τις πιο σύγχρονες και υψηλής ποιότητας εγκαταστάσεις" οι ξένοι καπιταλιστές θα έπαιρναν ορυκτά προϊ­όντα"(2) .
Το πρόγραμμα αυτό πού σήμερα εφαρμόζεται στην Κίνα το χτυπούσαν οι "αριστεροί" σαν πρόγραμμα ξεπουλήματος της Κίνας στον ιμπεριαλισμό. Φυσικά δεν είχαν άδικο γιατί ό­ταν μια χώρα φτωχή απαιτεί την "βοήθεια" των ιμπεριαλι­στών , πέφτει απόφευγα στην εξάρτηση τους. Ξέχασαν όμως, πώς αυτά ήταν τα λογικά αποτελέσματα της πολιτικής του Μάο να μην κάνει σοσιαλιστική εκβιομηχάνιση και να μην δημιουργήσει ντόπια βαριά βιομηχανία. Από ένα ορισμένο σημείο και μετά ή πολιτική αυτή θα οδηγούσε αναγκαστικά στο άνοιγμα της Κίνας στους ιμπεριαλιστές. Το 1925 κιό­λας ό Στάλιν τόνιζε ότι ή έλλειψη σοσιαλιστικής εκβιομηχάνισης θα οδηγούσε στο ξεπούλημα της σοβιετικής "Ένωσης στους ιμπεριαλιστές:
«Στο σχέδιο του Στάλιν για τη σοσιαλιστική εκβιομηχάνισα, ό ζηνοβιεφικός Σοκόλνικοφ αντέταξε το αστι­κό σχέδιο, πού είχε πέραση ανάμεσα στους καρχαρίες του ιμπεριαλισμού. Σύμφωνα με το σχέδιο αυτό, η ΕΣΣΔ έπρεπε να μείνει αγροτική χώρα, πού να παράγει βασικά πρώτες ύλες και αγροτικά προϊόντα, να τα εξάγει στο εξωτερικό και να εισάγει σε αντάλλαγμα μηχανές, που δεν παράγει ούτε πρέπει να παράγει. Μέσα στις συνθήκες του 1925 το σχέδιο αυτό παρουσιάζονταν σαν σχέδιο οικονομικής υποδούλωσης της ΕΣΣΔ από τις οικονομικά εξελιγμένες χώρες του εξωτερικού, σαν σχέ­διο κατοχύρωσης της βιομηχανικής καθυστέρησης της ΕΣΣΔ, πού σύμφυρε στους ιμπεριαλιστές καρχαρίες των κεφαλαιοκρατικών χωρων»(3).
Οι οπαδοί του Μάο χαρακτήρισαν ως έξης το πρόγραμμα του Τένγκ Χσίαο Πίνγκ :
«Από τότε πού ό Τένγκ Χσίαο Πινγκ ξανάρχισε να δουλεύει, χωρίς να το ξέρει και να το έχει εγκρίνει ό πρόεδρος Μάο πού καθοδηγούσε την Κεντρική 'Επιτρο­πή του Κόμματος, επανέφερε στην οικονομική διοίκηση των επιχειρήσεων το σύστημα του "άμεσου και αποκλειστικού ελέγχου των επιχειρήσεων από τα αρμόδια υπουργεία”. Αυτό σήμαινε ότι μερικοί ιθύνοντες στα αρμόδια κεντρικά υπουργεία μπορούσαν να δίνουν κατευθείαν διαταγές στις επιχειρήσεις σε όλα τα τμήματα της χώρας και να καθορίζουν τη λειτουργία τους.
Έτσι οι επιχειρήσεις του κάθε κλάδου συνοψίστηκαν σε ένα δικό τους σύστημα και μέσα σε αυτό οι άνθρωποι αυτοί ενεργούσαν κατά πως έκριναν. Αυτός ήταν ο δρόμος της εξάλειψης της διεύθυνσης της Κεντρικής Επιτροπής και των τοπικών κομματικών επιτροπών στο τομέα της βιομηχανίας(….)» (4).
Επρόκειτο λοιπόν για το παλιό σχέδιο της "καθετοποίησης" της οικονομίας, πού εφάρμοσε το 1963 ή ομάδα του Λιού παρά την αντίδραση του Μάο και πού αναθεωρήθηκε πάλι κατά την πολιτιστική επανάσταση. Δεν μπορεί να αρνηθεί κανείς ότι το σχέδιο αυτό απέβλεπε στην "καπιταλιστική συγκέντρω­ση της παραγωγής και σ'ένα προτσές δημιουργίας μονοπωλίων”, όπως είχαν γράψει οι οπαδοί του Μάο (5).'Εξάλλου σ'αυτό αποβλέπει πάντα η ανάπτυξη της καπιταλιστικής παραγωγής. Απέναντι στην πολιτική του Τένγκ οι "αριστεροί" αντέτασσαν το αναρχο-συνδικαλιστικό σχέδιο του Μάο. Δημοσίευαν κι έ­να απόσπασμα από τις "Δέκα μεγάλες σχέσεις" σύμφωνα με το όποιο είναι απαραίτητο να "επιτραπεί στα τοπικά όργανα να δραστηριοποιηθούν πιο πολύ κάτω απ'τήν ενιαία καθοδήγηση της Κεντρικής Επιτροπής" και συνέχιζαν:
«Με το πρόσχημα της "συγκεντρωτικής και ενιαίας διεύ­θυνσης" (ό Τένγκ) ήθελε να "παραδώσει στην ανώτερη ε­ξουσία" αυτό πού αποκαλούσε "επιχειρήσεις κλειδιά, που εξυπηρετούν όλη τη χώρα και θα επέτρεπαν οργανωμένη παράταξη σε κρατική κλίμακα". Αν είχε ακολουθηθεί αυ­τή ή πολιτική θα "παραδίνονταν" οι περισσότερες μεγά­λες επιχειρήσεις καθώς και οι μεσαίες και μικρές πού συνεργάζονται μαζί τους. Αναπόφευκτα αυτό θα οδηγούσε σε κατάπνιξη κάθε τοπικής πρωτοβουλίας και κάθε πρωτοβουλίας των λαϊκών μαζών καθώς επίσης και σε υπονόμευση της σοσιαλιστικής οικοδόμησης σα σύνολο. Ήταν φανερό τί ήθελε να πετύχει ό Τένγκ : Να σαμποτάρει με κάθε τρόπο την πορεία πού χάραξε ό πρόεδρος Μάο, να αναθεω­ρήσει την σωστή κρίση για την πολιτιστική επανάσταση, να επιβάλει πάλι την ρεβιζιονιστική γραμμή και να βα­δίσει πάλι στον δρόμο των ιμπεριαλιστικών τραστ, δρόμο πού οδηγεί στο βούρκο(…..)
'Επειδή ό "άμεσος και αποκλειστικός έλεγχος των επιχειρήσεων από τα αρμόδια υπουργεία" δεν παίρνει υπόψη την ισορροπία ανάμεσα στους κλάδους της λαϊκής οικονο­μίας, καταστρέφει συνεχώς την ορθολογική κατανομή των κλάδων μέσα στη λαϊκή οικονομία (....)"(6).
Θα ήταν ενδιαφέρον να μάθουμε κι εμείς το μυστικό, το πως ό τοπικός έλεγχος της οικονομίας οδηγεί σε "ισορροπία ανάμεσα στους κλάδους της Λαϊκής οικονομίας" και σε "ορθολογική κατανομή των κλάδων μέσα στην λαϊκή οικονομία". Εξάλλου οι δηλώσεις αυτές δεν είναι τίποτα άλλο παρά οι κραυγές ανθρώπων πού υποστηρίζουν τον καπιταλισμό αλλά θέλουν να σταματήσουν την νομοτελειακή εξέλιξή του σε ιμπεριαλισμό. Αν και δικαιολογημένα χτυπούν την πολιτική του Τένγκ Σιάο Πινγκ σαν μεγαλοκαπιταλιστική παρόλα αυτά δεν το κάνουν απ'τήν άποψη του προλεταριάτου και του σοσιαλισμού. Υποστη­ρίζουν τα συμφέροντα των μικροπαραγωγών των μικρομεσαίων επιχειρήσεων ενάντια στα μεγάλα; μονοπωλιακά κονσέρν.
Βέβαια λίγο πριν το θάνατο του Μάο οι "τέσσερις" κατάφεραν να επιβληθούν πάλι, γιατί όσο ζούσε ό Μάο κι επειδή είχε την εξουσία, η ομάδα Τένγκ Χσιάο Πινγκ δεν τολμούσε να κάνει πραξικόπημα. Αμέσως μετά όμως τον θάνατό του ό Τένγκ άρπαξε την εξουσία με την βοήθεια του αρχηγού της μυστικής υπηρεσίας, του Χούα Κουο Φένγκ.
Δεν θα εξετάσουμε πια ξεχωριστά την πολιτική της κλίκας του Χούα και εκείνης του Τένγκ. Στο έργο του «Ιμπεριαλισ­μός και Επανάσταση» ο σύντροφος Εμβέρ Χότζα αναλύει λεπ­τομερειακά τις μέθοδες με τις οποίες θέλει η σημερινή ηγεσία στην Κίνα να μετατρέψει τη χώρα σε μια ιμπεριαλιστική υπερδύναμη.
Ουσιαστικά πρόκειται για εκείνον τον τεχνοκρατικό δρόμο πού προσπάθησε να ακολουθήσει και πριν την πολιτιστική επανάσταση η ομάδα των Λιού-Τένγκ. Όμως συνεχίζουν να εφαρμόζονται και ιδέες πού εξέθεσε ό Μάο Τσέ Τούνγκ. Έτσι λογουχάρη ή "Επιθεώρηση του Πεκίνου" ν.14/79 προπαγανδί­ζει το σύνθημα " οι φάμπρικες προωθούν την αγροτική οικονομία" και το πρότυπο του Τατσίνγκ. Τον τελευταίο καιρό ή κινέζικη ηγεσία, πού προσπαθεί ακόμα να βρει τις πιο κατάλληλες μέθοδες για την προώθηση του καπιταλισμού και του ι­μπεριαλισμού, έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον και για το "μοντέλο αυτοδιαχείρισης" των γιουγκοσλάβων ρεβιζιονιστών.
Από τότε που στην εξουσία ανέβηκε ή κλίκα Τένγκ-Χούα, οι κινέζοι ρεβιζιονιστές βγάζουν όλο και πιο πολύ την μάσκα, ό πραγματικός χαραχτήρας του καθεστώτος τους γίνεται ολοένα και πιο φανερός. Πρόσφατα αναγκάστηκαν να παραδε­χτούν ανοιχτά ότι και στην Κίνα υπάρχει ανεργία, και ιδι­αίτερα ανάμεσα στη νεολαία, κι ότι τα έξοδα διαβίωσης αυ­ξάνουν διαρκώς. Όμως ό καπιταλισμός μ'όλα τα κακά πού προκαλεί ή κυριαρχία του δεν παρουσιάστηκε τα τελευταία χρόνια. Η οικοδόμηση του σοσιαλισμού δε μπορούσε να χτιστεί με μερικά μεμονωμένα σοσιαλιστικά μέτρα, στην Κίνα δεν υ­πήρξε ποτέ δικτατορία του προλεταριάτου.
Αν και ό Μάο Τσέ Τούνγκ κατάφερε να καμουφλάρεται κα­λύτερα πίσω από "επαναστατικές" φράσεις, δεν ήταν παρά ένας εχθρός της εργατικής τάξης και του σοσιαλισμού. Η πάλη γραμμών μες στο Κ.Κ.Κίνας ήταν πάλη ανάμεσα στις διά­φορες φράξιες της αστικής τάξης. Οι συγκρούσεις τους γίνο­νταν εξαιτίας διαφορετικών απόψεων για τις διάφορες μέθο­δες πού θα έπρεπε να εφαρμοστούν για την οικοδόμηση του καπιταλισμού. Καμιά απ'αυτές τις φράξιες δεν εκπροσωπού­σε τα ταξικά συμφέροντα του προλεταριάτου.
Η παραπέρα εξέλιξη του καπιταλισμού στην Κίνα θα οξύ­νει αναπόφευκτα τις ταξικές αντιθέσεις. Το κινέζικο προλε­ταριάτο δεν έχει άλλο δρόμο να διαλέξει, παρά μόνο να πά­ρει την εξουσία με την επαναστατική ταξική πάλη και να εγκαθιδρύσει την δικτατορία του.
 
 
 
 
 
 
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
Όπου δεν αναφέρεται, οι παραπομπές γίνονται στις γερμανικές εκδόσεις. Για την διευκόλυνση του αναγνώστη, ορισμέ­νες παραπομπές-όσες ήταν δυνατό-γίνονται στις ελληνικές εκδόσεις.
Η "ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ"
1. Ιστορία του Κόμματος 'Εργασίας 'Αλβανίας, Τίρανα 1971, Σ.238
2. Γκεόργκι Δημητρώφ/Εκλεκτά "Έργα σε τρεις τόμους, έκδοση Ντίτς, Βερολίνο 1958, τόμος 3, σελ 598 : Το 5o συνέδριο του Βουλγάρικου 'Εργατικού Κόμματος.
3. Γκεόργκι Δημητρώφ ?στο ίδιο, σελ .596 κ ,έ .
4. Μάο Τσε Τούνγκ, Εκλεκτά Έργα, Πεκίνο 1968,τ.2,σελ,521 και 418
5. Μάο Τσε Τούνγκ, τ.3, σελ.126 (ελλην.εκδ).
6. Μάο Τσε Τούνγκ, τ.4, σελ.335 (ελλην.εκδ).
7. Μάο Τσε Τούνγκ, τ.3, σελ.126 (ελλην. εκδ)
8. Μάo Τσε Τούνγκ, Εκλογή Έργων, τ.4, σελ.439 (ελλην. εκδ)
9. Μάο Τσε Τούνγκ, τ.4, σελ. 333 (ελλην.εκδ.)
10. Στο ίδιο, σελ 29.
11. Μάο Τσε Τούνγκ, Εκλογή Έργων, τ.4, σ.437 (ελλην.εκδ).
12. 30 χρόνια-ιστορία του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας, από τον Χιου-Τσιάου-Μού, έκδοση Ντίτς, Βερολίνο 1954, σ.9
13. στο ίδιο,σ.92.
14. Μάο Τσε Τούνγκ, τ.5, σελ.130 κ.ε. (ελλην.εκδ)
15. Μάο Τσε Τούνγκ, τέσσερα Φιλοσοφικά Δοκίμια, Πεκίνο, 1968 σελ.92, (πρβλ.ελλην.εκδ.σ.104)
16. στο ίδιο, σ.125 κ.ε.
17. Επιθεώρηση του Πεκίνου Νο.27,1978, σ.12.1
18. στο ίδιο ,σ.11.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ Κ.Κ. ΚΙΝΑΣ ΠΡΙΝ ΤΟ 1949.
ΤΟ ΜΠΟΛΣΕΒΙΚΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΥ
1. Χου-Τσιάου-Μού, βλ.άν,σ.14 κ.ε.
2. Στάλιν, Άπαντα ,τ. 8, Για τις προοπτικές της επανάστασης στην Κίνα, ιδίως σ.404 κ.ε. (ελλην.εκδ.)
3. Χού Τσιάου Μού, βλ.αν, σελ 21.·
4. Στοιχεία στο Βγιατσκίγ, «Η Πολιτιστική Επανάσταση» κι η εργατική τάξη στην Κίνα, στο «Η Μόσχα ενάντια στο Μάο», έκδ.Ντρόστε, Ντίσελντορφ 1971, σ,80
5. Στάλιν, Άπαντα. 8,(ελλην.έκδ,σ. 406 κ.ε)
6. Στοιχεία στον Εντγαρ Σνόου, Το κόκκινο άστρο πάνω απ' την Κίνα, έκδοση βιβλίων τσέπης Φίσερ,1974,σ.427
7. Έρνστ Τέλμαν, ομιλίες κι 'Εκθέσεις 1930-1933, Κολωνία 1975,τ.1,σ.220.
8. Μάο Τσε Τούνγκ ,τ.1, σ.32.
9. Μάο Τσε Τούνγκ, τ.3, σ.144 (ελλην. εκδ).
10. Βγιατσκίγ, βλέπε σημείωση 4
11. Μάο Τσέ Τούνγκ, τ.4, σ.76,(ελλ.έκδ_)
12. στο ίδιο
13. Για το ζήτημα Στάλιν, στο «Ή Πολιτική για τη γενική γραμμή του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος»
14. Μάο Τσε Τούνγκ, τ. 4, σελ.342(ελλην.έκδ) 15·
15. Μάο Τσέ Τούνγκ, τ.1, σελ.180(ελλ.έκδ)
16. Μάο Τσέ Τούνγκ, εκλογή έργων,τ.4,σελ.209(έλλ.εκδ)
17. Στάλιν,Απαντα,τ.10,σ.22.(ελλ.εκδ,)
18. Στο ίδιο
19. Το 8ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας, υλικά, τ.1, Πεκίνο 1956,σ. 189.
20. Καταστατικό του κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας, Πεκίνο 1969,σ.25 κ.ε.
Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΣΤΑ 1949-1957
1. Στοιχεία από την Επιθεώρηση του Πεκίνου 49/1977, σ.8
2. Στοιχεία από το «Η Λ.Δ .Κίνας», Άνατ.Βερολίνο 1972, Μετάφραση από τα ρωσικά, σ.74,καί σ.83 κ.ε. Σύμφωνα με αυτά αμέσως μετά τη δημιουργία του ό κρατικός τομέας προμήθευε 48% σε προϊόντα κατασκευής μηχανών, 49% της παραγωγής νημάτων βάμβακα, 58% σε ηλεκτρική ενέργεια, 68% της παραγωγής άνθρακα και τσιμέντου, 92% χυτοσιδήρου και 97% της παραγωγής χάλυβα της χώρας.
Ό ιδιωτικός-καπιταλιστικός τομέας της εθνικής αστικής τάξης, που δεν απαλλοτριώθηκε, το 1949 απασχολούσε το 18% όλων των εργαζομένων στην βιομηχανία και την βιοτεχνία (1.815.000 ανθρώπους) και προμήθευε το 28% της παραγωγής άνθρακα, το 36% της ηλεκτρικής ενέργειας, 47% των νημάτων βάμβακα ,το 50% της κατασκευής μηχανών, το 59% της παραγωγής σόδας, το 79% του αλευριού, το 80% των τσιγάρων και 81% των σπίρτων. Έτσι ό ιδιωτικός-καπιταλιστικός τομέας έπαιζε βέβαια ένα κάποιο ρόλο στην βιομηχανική παραγωγή. Μάλιστα μέχρι το 1953 ή ακαθόριστη παραγωγή του αυξήθηκε στο 93%. Σε αυτόν τον τομέα απασχολούνταν 2.231.000 εργάτες κι υπάλληλοι. Όμως τα μεγαλύτερα και καλύτερα εξοπλισμένα εργοστάσια κι επιχειρήσεις ανήκαν στον κρατικό τομέα. 88% των ιδιωτικών-καπιταλιστικών επιχειρήσεων ήταν μικροεπιχειρήσεις οι όποιες απασχολούσαν λιγότερο από 10 άτομα. Στην πλειοψηφία τους παρήγαγαν μέσα κατανάλωσης, η συμμετοχή τους στην παραγωγή μέσων παραγωγής έφτανε μόνο το 25%.
3. 'Επιθεώρηση του Πεκίνου 49/1977, σ.8
4. Επιθεώρηση του Πεκίνου 52/1977, σ. 10 κ.ε.
5. Στο ίδιο, σ.12.
6. Στάλιν, Άπαντα, τ. 7, σ. 401-402,(έλλ.έκδ.)
7. 'Επιθεώρηση του Πεκίνου 52/1977,σ.11.
8. Στο ίδιο
9. Ο Τσού Εν Λάϊ στο 8ο συνέδριο του Κ.Κ.Κίνας λέει: «Από τούς πάνω από 10.000 καπιταλιστές κι ανώτατους υπαλλήλους στις μικρές κρατικές-ιδιωτικές επιχειρήσεις το μεγαλύτερο μέρος έχει κάποια πείρα στην τεχνική της παραγωγής η την διεύθυνση των επιχειρήσεων και την διοικητική δουλειά . Μερικοί μάλιστα έχουν σχετικά υψηλή τεχνική παραγωγής και πολύ πείρα διεύθυνσης 'Επιχειρήσεων και διοίκησης .Πρέπει να εκμεταλλευτούμε οπωσδήποτε ολοκληρωτικά τις ικανότητές τους στον τομέα της τεχνικής παραγωγής και την χρήσιμη πείρα τους στην διεύθυνση επιχειρήσεων και τη διοίκηση» (στο: "Το 8ο Συνέδριο του Κ.Κ.Κίνας” Υλικά, τ.1, σ.298).
Αυτό δείχνει, oτι δεν ήταν καθόλου ασήμαντος ο αριθμός των καπιταλίστων που πήραν διευθυντικές θέσεις στην κινέζικη οικονομία,
10. 'Επιθεώρηση του Πεκίνου, 1/1977,σ.16.κέ.
11. Γίρι Κόστα, Γιάν Mάγιερ : «Λαϊκή δημοκρατία Κίνας», Φρανκφούρτη 1976,σ.129.
Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ.
1. Στάλιν, Οικονομικά Προβλήματα του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, σ.35.(έλλ.έκδ.)
2. Γίρι Κόστα, Γιάν Μάγιερ : "Λαϊκή Δημοκρατία Κίνας"σ.32
3. 'Επιθεώρηση του Πεκίνου, 1/1977,σ.11.
4. Το 8ο Συνέδριο του Κ.Κ.Κίνας, υλικά, τ.1, σ,218.
5. Τα πρώτα 24 χρόνε της νέας Κ ίνας , Πεκίνο, 1975 , σ.32.
6. Στο ίδιο σ.16.
Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ 0IK0N0MIA(1949-195f)
1. Πολιτική Οικονομία (Μαθήματα), Βερολίνο 1971 , τ. 2 , σελ 671
2. Ακριβέστερα πρόκειται για τον «ασιατικό τρόπο παραγωγής»· που σε ορισμένα σημεία διαφοροποιείται από την Ευρωπαϊκή μορφή της φεουδαρχίας. Κύρια υπάρχει μια ιδιαίτερη μορφή εξάρτησης του γεωργού από το κράτος, πού στηρίζεται στο γεγονός ότι το κράτος ελέγχει τις σημαντικές εγκαταστάσεις υδροδότησης για την καλλιέργεια του ρυζιού. 'Επειδή αυτή ή εξάρτηση δεν συνδέεται ουσιαστικά με την ατομική ιδιοκτησία πάνω στη γη, δημιουργήθηκε το φαινόμενο, η εκμετάλλευση να γίνεται με την κοινοτική μορφή ιδιοχρησίας πάνω στη γη
3. Απόσπασμα από Κόστα/Μάγιερ : "Λαϊκή Δημοκρατία Κίνας" σ.20
4. Το 8ο Συνέδριο..., στο παραπάνω,σ.25 κ.έ.
5. Λένιν, Άπαντα, τ .32, σ.219
6. στο ιδιο,σ.481.
7. Στάλιν, Για τη δεξιά παρέκκλιση στο ΚΚΣΕ(μπ), Άπαντα, τ.12,σ.59 (ελ. εκδ)
8. στο ίδιο
9. 'Επιθεώρηση του Πεκίνου 1/1977, σ.15κ.έ.
10. 'Ιστορία του ΚΚΣΕ(μπ)-Σύντομη επιτομή, σ. 319, 322 (ελλ. εκδ)
11. Το 8ο Συνέδριο....., στο παραπάνω, σ.26
12. στο ίδιο, βλ. ακόμα; ' Η Λ.Δ.Κίνας, βλ. αν. σ.26.
13. Κόστα/Μάγιερ, «Λαϊκή Δημοκρατία Κίνας» ,σ.37 -- Το 8ο Συνέδριο...., βλ.αν., σ.26.
14. Σύντομη 'Επιτομή της Οικονομίας της Κίνας, Πεκίνο 1974 σελ.13.
15. Κόστα/Μάγιερ,ή Λ.Δ.Κ., σ.43
16. Μάο Τσε Τουνγκ, Άπαντα, τ. 5, σ. 229(έλλ.έκδ)
17. Κόστα/Μάγιερ, ή Λ.Δ.Κ., σ. 43.
18. Το 8ο συνέδριο ,..., βλ.αν, σ. 29
19. Σε μια λαϊκή Κομμούνα, Πεκίνο 1975, σ.112 κ.ε.
20. Σύντομη επιτομή της οικονομίας της Κίνας, βλ.αν, σ.12.
21. πρβλ και : H Λ.Δ.Κίνας, βλ.αν, σ.92.
22. πρβλ. Μάξ Μπίιλ: «Η κινέζικη λαϊκή κομμούνα στο “μεγάλο άλμα” και μετά από αυτό", Αμβούργο,
1965,σ. 16.
23. 'Επιθεώρηση του Πεκίνου 52/1977, σ. 8 κέ
24. Στάλιν, Οικονομικά προβλήματα..., βλ.αν, (ελλ.εκδ.)
25. Τσάν Τσούνγκ Τσιάο, Για την ολοκληρωτική δικτατορία πάνω στην αστική τάξη, Πεκίνο 1975,σ·5.
26. στο ίδιο, σ. 7.
Ο ΜΑΟ ΤΣΕ ΤΟΥΝΓΚ ΚΑΙ Ο ΚΙΝΕΖΙΚΟΣ «ΣΟΣΙΛΑΙΣΜΟΣ»

1. «Η λάμψη της πολιτιστικές επανάστασης είναι άσβηστη» ανατύπωση στο : "Κάτω ή συμμορία του Τένγκ
Xσιάο Πινγκ" , Ντόρτμουντ 1976,σ.24.
2. Λένιν, Κράτος κι επανάσταση, σ.483
3. στο ίδιο, σ. 484 (ελλ.εκδ)
4. στο ίδιο, σ.482 (ελλ.εκδ)
5. αναφέρεται στο : Βγιάτσιγι “H Πολιτιστική επανάσταση” και ή εργατική τάξη στην Κίνα, στο : η Μόσχα
ενάντια στόν Μάο, β. αν, σ. 87.
6. Τατσίνγκ-μια κόκκινη σημαία στο βιομηχανικό μέτωπο της Κίνας, Πεκίνο 1972, σ. 64.
7. Στάλιν, Οικονομικά προβλήματα, βλ.αν, σ. 17(έλλ.έκδ)
8. στο ίδιο, σ. 17-18 (ελλ. εκδ)
9. στο ίδιο, σ. 20-21 (ελλ. εκδ)
10. 10· στό ίδιο,σ.7θ κ.ε.(ελλ.εκδ) -
13. 11. πρβλ.εδώ = 'Επιθεώρηση του Πεκίνου 14/1979,σ.14 κε.= να εφαρμόζουμε ορθά το νόμο της αξίας , άλλες εκθέσεις πάνω στο θέμα σε γερμανική μετάφραση στο : Κομμουνισμός και ταξική πάλη",5/79,σ.28 : Ή χρησιμοποίηση του νόμου της άξιας στην υπηρεσία του σοσιαλισμού,σ.31 : νά τασσόμαστε αποφασιστικά και συνειδητά για τo σοσιαλιστικό κέρδος,σ.37:ό νόμος της αξίας παίζει ρόλο ρυθμιστή στην κατανομή της συνολικής κοινωνικής εργασίας και της παραγωγής στον σοσιαλισμό.
ΟΙ ΛΑΪΚΕΣ Κ0ΜΜ0ΥΝΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΑΛΜΑ ΠΡΟΣ ΤΑ ΕΜΠΡ0Σ(1958-1960).
1. Τα πρώτα 25 χρόνια της νέας Κίνας,βλ.άν,σ.31 κέ.
2. Σύντομη επιτομή της οικονομίας της Κίνας, βλ. αν, σ .22
3. Κόστα/Μάγιερ, Λαϊκή Δημοκρατία Κίνας,βλ.άν.σ.126 κ.ε
4. στο ίδιο
5. Μπίιλ: Κινέζικη λαϊκή κομμούνα στο "μεγάλο άλμα" και μετά απ'αυτό. βλ.άν,σ.199, επικαλείται τον Χσιέ σί,Πεκί νο,1958,Ν° 3.
6. Στοιχεία υπάρχουν στα υλικά της 6ης ολομέλειας της 8ης Κεντρικής 'Επιτροπής του Κ.Κ.Κίνας, Πεκίνο 1959, σ.5 :
Σύμφωνα με εκτιμήσεις ή συνολική αξία της βιομηχα­νικής και γεωργικής παραγωγής του 1958 έναντι του '57 ανεβαίνει 70%, ένω ή άνοδος της παραγωγής το 1957 σε σχέση με το 1952 έφτασε μόνο το 68%. Αναφέρονται μεμονωμένα οι εξής αριθμοί :
Προϊόν 1957 1958
ατσάλι 5,35 εκατ. τον. 11 έκατ.τόν
άνθρακας 130 εκατ. τον. 270 εκατ. τον.
εργαλεία 28.000 κομμάτια 90.000 κομμάτια
σιτηρά 185 εκατ. τον. 375 εκατ.τον.
βαμβάκι 1,64 εκατ. τον. 3,35 εκατ. τον.
Έδω φυσικά πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι σε αυτούς τους αριθμούς, όπως του ατσαλιού, συμπεριλαμβάνονται και άχρηστα προϊόντα, και στων σιτηρών π.χ ο αριθμός είναι απλούστατα πολύ υψηλός.
Τσού "Εν Λάϊ, 'Ομιλίες και κείμενα 194 9-1976, (Κολωνία, 1976) 1976), Σχόλιο για τις διορθώσεις των κύριων στόχων του πλάνου της Λαϊκής οικονομίας του 1959 και ή παραπέρα ανάπτυξη του κινήματος για την ανύψωση της παραγωγής και την εξοικονόμηση οικονομίας ,σ.132. Για το πρώτο εξάμηνο του 1959 σε σχέση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου χρόνου αναφέρει τα εξής ποσοστά αύξησης :
Συνολική βιομηχανική παραγωγή : 65%, σίδηρος (από την σύγχρονη παραγωγή): 160%, χάλυβας (από τη σύγχρονη παραγωγή)66%, άνθρακας πάνω από 100%.
7. Τσού Εν Λάϊ, ομιλίες και Κείμενα, βλ.αν, σ.134.
8. Υλικά της 6ης 'Ολομέλειας της 8ης Κ.Ε. , βλ.αν, σελ 39
9. Τσού Εν Λάϊ, Ομιλίες και Κείμενα, βλ.αν, σελ 140.
10. Στοιχεία παρβ. : Τσού Εν Λάϊ, στο ίδιο, σ.140, Yλικά της 6ης Oλομέλειας της 8ης Κ.Ε, σ.5,Κοστα/Μάγιερ. H Λ.Δ. Κίνας, βλ.άν, σ. 291, Yλικά της 8ης 'Ολομέλειας της 8ης Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού κόμματος Κίνας, Πεκίνο, 1959. σ.4, σ.18 ·
11. Ή Λ.Δ.Κίνας, βλ.aν, σ,115.
12. απόσπασμα από τον Mπίιλ, ή Κινέζικη λαϊκή Κομμούνα.... βλ.αν, σ.200
13. ανατύπωση στο : Κνόλ, Κίνα-Επανάσταση συν παραγωγή, Γκίεσεν 1975, σ.111.
14. Τα υλικά της 2ης Oλομέλειας του 8ου Συνεδρίου του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας, Πεκίνο 1958, σ.62.
15. Μαρξ/Ένγκελς, Άπαντα τ.4, έκδοση Ντήτζ Βερολίνου, σ. 481.
16. Λένιν Άπαντα τ.32, σ.249 κέ.
17. στο ίδιο
18. Άπαντα Μαρξ/EΈνγκελς, τ .4, σ.562.
19. Στις Κινέζικες προπαγανδιστικές μπροσούρες υπάρχουν συνέχεια παραδείγματα σαν το παρακάτω (Σε μια λαϊκή κομμούνα,σ.62 ) : Το κρατικό πλάνο προωθεί την παραγωγή βαμβακιού όμως για την κομμούνα (πού βέβαια πρέπει να “στηρίζεται” στις δυνάμεις της) θα ήταν πιο συμφέρουσα η παραγωγή σιτη­ρών, μια και μέχρι τώρα έπρεπε να αγοράζει συνέχεια στάρι. Αυτή η αντίθεση λύνεται μετά με "ιδεολογική πειθώ" . Τέτοι­ες αντιθέσεις παρουσιάζονται συνεχώς σ'αυτές τις μπροσού­ρες και λύνονται συνέχεια με τον ίδιο τρόπο. Όμως είναι φανερό, πως αυτές οι αντιθέσεις υπάρχουν στις ρίζες της κοινωνικοοικονομικής δομής αυτών των "λαϊκών κομμούνων σαν βασικών μονάδων της κοινωνίας". Ακόμα όπως φαίνεται στις λαϊκές κομμούνες παρουσιάζονταν συνέχεια τάσεις πρωτόγονου "κομμουνισμού διανομέων". Ετσι στις προπαγανδιστικές μπροσούρες βρίσκεις αποσπάσματα όπως το επόμενο,
«Στον χειρισμό των σχέσεων ανάμεσα στη συλλογική συσσώρευση και την κατανομή στα μέλη της κομμούνας σε μας ισ­χύει η αρχή : να διευρύνουμε συνέχεια τη σοσιαλιστική κολεχτίβα. Στις σχέσεις ανάμεσα στη συσσώρευση και την κατανομή δεν πρόκειται μόνο για το πόση οικονομία και πόσα έξοδα θα γίνουν. Το ζήτημα εδώ είναι, αν πρέπει η όχι να εξασφαλιστεί στην σοσιαλιστική γεωργία πλατιά αναπαραγωγή, η αν η σοσιαλιστική κολεχτίβα πρέπει να αναπτυχτεί και να δυναμώσει κι αν πρέπει να άναπτυχτει το κομμουνιστικό στυλ της αγάπης προς το συλλογικό και το κράτος. Κριτικάρουμε τάσεις, που έχουν σα σκοπό να μοιράζουν τα πάντα και να καταβροχθίζουν" (Γκουο Φένγ λιάν, στο παράρτημα για το Χουα Κουο Φένγκ, Να κινητοποιήσουμε όλο το κόμμα...,σ.51, υπογράμ. δική μας-η σύνταξη). Τέτοιες τάσεις δημιουργούνται αναγκαστικά σε μια οικονομία πού στηρίζεται ουσιαστικά στους πλατιά ανεξάρτητους αγροτικούς συνεταιρισμούς-εδώ, δεν βοηθάει σε τίποτα η προπαγάνδα.
20. Κόστα/Μάγιερ, Λαϊκή Δημοκρατία Κίνας, βλ.αν, σ.141
21. στο ίδιο, σ.131
22. Λένιν, τ.32, σ.252
23. στο Κόστα/Μάγιερ ,βλ.αν, σ.134
24. Ρενμίν Ριμπάο της 6.8.1958, απόσπασμα από : Μπάοιερ, Κίνα από το τέλος της αυτοκρατορίας στην νέα παγκόσμια εξουσία.
25. Ρενμίν Ριμπάο της 10.9.1958, στο : Φάρλε, Σότλερ, o Δρόμος της Κίνας-Μαρξισμός ή Μαοϊσμός, Φραγκφούρτη 1969,σελ 75
26. Λένιν,τ.29,σ.417
27. Χαρακτηριστικά της ιδέας που είχε ο Μάο για τον κομμουνισμό είναι και τα λόγια του, που προπαγανδίστηκαν σ'όλη τη χώρα λίγο πριν τον θάνατό του : «Σε ΙΟΟ χρόνια η επανάσταση θα είναι αναγκαία; Και σε 1.000 χρόνια η επανάσταση θα είναι ακόμα αναγκαία; Η επανάσταση είναι πάντα αναγκαία "Ένα μέρος των ανθρώπων θα αισθάνονται πάντα καταπιεσμένοι. Οι μικραϋπάλληλοι, οι φοιτητές, οι αγρότες, οι εργάτες, και στρατιώτες δεν θέλουν να καταπιέζονται από μεγάλα ζώα. Γι’αυτό θέλουν την επανάσταση. Μετά 10.000 χρόνια άραγε οι αντιθέσεις θα φαίνονται ακόμα; Γιατί όχι; Όλο και θα υπάρχουν μερικές» (Πηγή: η Λάμψη τής πολιτιστικής επανάστασης είναι άσβηστη, βλ.αν). Φυσικά και σε 10.000 χρόνια θα υπάρχουν ακόμα αντιθέσεις, μόνο πού δεν θα είναι ταξικές αντιθέσεις, κι “ούτε μικροϋπάλληλοι” και “μεγάλα ζώα”, άσε δε τούς στρατιώτες. O Μάο αντικαθιστά την μαρξιστική-λενινιστική έννοια του κομμουνισμού με έναν ιστορικό φαταλισμό, κατά τον όποιο στην ιστορία βασικά όλα επαναλαμβάνονται και ακόμα και μετά 10.000 χρόνια η ανθρωπότητα θα έχει τα ίδια προβλήματα όπως και σήμερα
28. Υλικά της 6ης Ολομέλειας, βλ.αν, σ.26, πρβλ.και Μπίιλ, βλ.αν, σ.43.
29. Μάο ίντερν, Μόναχο,1974, σ.129 κ.ε
30. Υλικά της 8ης Ολομέλειας, βλ.αν
31. στο ίδιο, σ.15,σ. 4 κ.ε
32. στο ίδιο,σ.12 κ.ε



Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΜΕΤΑ TΟ ΜΕΓΑΛΟ ΑΛΜΑ (1961-1965)
1. από : Κόστα/Μάγιερ, βλ.αν, σ.166.
2. στο ίδιο,σ.291
3. πρβ. Ενγκαρ Σνόου, Η μακρά Επανάσταση, Στουτγάρδη 1973, σ.181
4. Κόστα/Μάγιερ,βλ.άν,σ.291
5. πρβλ Εντγκαο Σνόου, βλ.αν, σ.180
6. πρβλ. για τήν αναδιοργάνωση των λαϊκών κομμούνων : Η Λ.Δ.Κίνας, βλ.αν,σ.124,κ.έ,Κόστα/Μάγιερ, βλ.αν, σ 140, Κνόλ,βλ,αν, σ.35, Μπίιλ, βλ.αν, σελ 65 κε
7. Πρβλ Κόστα/Μάγιερ, βλ.αν, σ.175,292*
8. Πρβλ. Η Λ.Δ.Κίνας, βλ.αν, σελ.123, Κνόλ, βλ .αν, σελ 35
9. πρβλ. Ή Λ,Δ .Κίνας,βλ.άν, σ.125, Κόστα/Μάγιερ,βλ.αν, σ.187
10. στο Κόστα/Μάγιερ, Λ.Δ.Κίνας, σ.164
11. στο ίδιο, σ.185
12. στο ίδιο, σ.165
13. Κομμουνισμός και ταξική πάλη,5/1979, σ.31 κ.ε
14. πρβλ.Κόστα/Μάγιερ, βλ.αν, σ.169. Επίσης= Η Λ.Δ.Κίνας, σ. 124
15. πρβλ. Η Λ.Δ.Κίνας, σ.127
16. στο ίδιο, σ.135
17. στο Κόστα/Μάγιερ, Λ.Δ.Κίνας, σ.177
18. στο ίδιο, σελ. 174
19. στο ίδιο, σελ 175
20. Επιθεώρηση του Πεκινου, 1/1977, σελ. 10
H ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

1. πρβλ :Λέις, τα νέα ρούχα του Μάο, γαλλική αυθεντική έκδοση, Παρίσι 1971, στα γερμανικά: Μόναχο 1971, σ.63 κε. Ντόμς, Η Πολιτιστική Επανάσταση και ό Στρατός Βόννη 1967, σ.94 Αντριάν Χσία, η Κινέζικη πολιτιστική επανάσταση, Νόϊβιντ 1971, σ.231.
2. πρβλ. Χρονικό-Μάο, Μόναχο 1976, σ.197
3. στο ίδιο
4. Λίν Πιάο, Σημαντικά ντοκουμέντα της Μεγάλης Προλεταριακής Πολιτιστικής 'Επανάστασης, σ.313 κέ
5. στό ιδιο, σ.316
6. πρβλ. Φάρλε, Στέτλερ: Ο δρόμος της Κίνας, βλ.αν, σ.144, Ή ,Λ.Δ.Κίνας, σ.137
7. Επιθεώρηση του Πεκίνου ν.39/1966, σ.26
8. Τα χαρτιά του Μάο, στα γερμανικά, Μόναχο 1972,σ.57
9. στο ίδιο, σ.71, πρβλ. και Ντόμς, βλ.αν, σ.46, Χρονικό-Μάο, βλ.αν, σ.204.
10. πρβλ. Χρονικό-Μάο, σ.205
11. πρβλ. Ιντέρν-Μάο. 165-192. Χρονικό-Μάο, σ.214 κ.ε
12. Στη σελίδα 453 του έργου του "Ιμπεριαλισμός και επανάσταση" ο σύντροφος Εμβέρ Χότζα αναφέρει ότι οι αλβανοί σύντροφοι στην Κίνα είδαν «μέ τά μάτια τους τούς εργάτες των εργοστασίων να συγκρούονται με νέους". πρβλ. Η Λ.Δ Κίνας, βλ.αν, σ.138
13. Επιθεώρηση του Πεκίνου, ν.4./1967, στό: H επανάσταση του Γενάρη στήν Σαγκάη. Δυτικό Βερολίνο 1972,σ.170 κέ
14. Γιάο Βέν Γιούαν, Σχόλιο για τα δυο βιβλία του Τάο Τσού, Πεκίνο 1968, σελ 18 κε
15. Λένιν, Απαντα, τ.32, σ.11
16. απόσπασμα στο : Φάρλε-Σέλτερ, Ο δρόμος της Κίνας....βλ.αν, σ.162
17. στο ίδιο
18. Υλικά του 9ου Συνεδρίου του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας, σ.151
19. Στοιχεία στον Λέϊς, βλ.αν, σ.234
20. Υλικά του 9ου Συνεδρίου του Κ.Κ.Κίνας, σ.127
21. στο ίδιο, σ.139
22. στο ίδιο, σ.79
23. στο: Η επανάσταση του Γενάρη στή Σαγκάη,βλ.αν, σ.68
24. πρβλ. Κόστα-Μάγιερ :Λ.Δ.Κίνας,¨σ.215
25. πρβλ. Η Λ.Δ.Κίνας, σελ. 135
26. Από το : Τατσάϊ : πρότυπο για την αγροτική οικονομία στην Κίνα, Πεκίνο, 1972, σ. 2 και σ. 14
27. Τατσίνγκ, βλ.αν, σ. 18
ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
1. Στο : Κάτω η συμμορία του Τενγκ Χσιάο Πινγκ, βλ.αν, σ. 68
2. Στο ίδιο, σ. 142 κε
3. Ιστορία του ΚΚΣΕ(μπ) – σύντομη επιτομή, κεφάλαιο ΙΧ. 5
4. Στο : Κάτω η συμμορία του Τενγκ Χσιάο Πινγκ, βλ.αν, σ. 136
5. Στο ίδιο, σελ. 138
6. Στο ίδιο, σελ. 137


Παρακάτω είναι οι παραπομπές απο το  θεωρητικό οργάνο του Κομμουνιστικού Κόμματος Γερμανίας DER WEG DER PARTEI ( No 4 – 1979 )









Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου