* * *
Τα αποτελέσματα του πρώτου πεντάχρονου σχεδίου – εισήγηση στην κοινή ολομέλεια της ΚΕ και της ΚΕΕ ΤΟΥ ΚΚ(μπ) της ΕΣΣΔ στις 7 Γενάρη 1933
( ΣΤΑΛΙΝ – ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΛΕΝΙΝΙΣΜΟΥ – ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΜΠΙΤΣΗ – ΣΕΛ. 530-531 )
«Δυνατή και ισχυρή δικτατορία του προλεταριάτου, να τι μας χρειάζεται τώρα για να κάνουμε στάχτη τα τελευταία υπολείμματα των τάξεων που πεθαίνουν και για να συντρίψουμε τις λωποδυτικές μηχανορραφίες τους.
Τη θέση για την εξάλειψη των τάξεων, για τη δημιουργία της αταξικής κοινωνίας και την απονέκρωση του κράτους, μερικοί σύντροφοι την καταλαβαίνουν σα δικαίωση της τεμπελιάς και της αγαθότητας, σα δικαίωση της αντεπαναστατικής θεωρίας για το σβήσιμο της ταξικής πάλης, και για το αδυνάτισμα της κρατικής εξουσίας. Είναι περιττό να πούμε ότι τέτοιοι άνθρωποι δε μπορούν νάχουν τίποτα το κοινό με το κόμμα μας. Είναι εκφυλισμένοι η διπλοπρόσωποι άνθρωποι, που πρέπει να τους διώχνουμε έξω απ’το κόμμα. Η εξάλειψη των τάξεων δεν κατορθώνεται με το σβήσιμο της ταξικής πάλης, μα με το δυνάμωμά της. Η απονέκρωση του κράτους δε θα γίνει με το αδυνάτισμα της κρατικής εξουσίας, μα με το δυνάμωμά της στον ανώτατο βαθμό, που είναι απαραίτητο για να αποτελειώσουμε τα υπολείμματα των τάξεων που πεθαίνουν και για να οργανώσουμε την άμυνα ενάντια στην καπιταλιστική περικύκλωση, που καθόλου δεν επαλείφθηκε και που δε θα εξαλειφθεί τόσο γρήγορα.
Με την πραγματοποίηση του πεντάχρονου σχεδίου πετύχαμε να διώξουμε ολότελα τα τελευταία υπολείμματα των εχθρικών τάξεων απ'τις θέσεις τους στην παραγωγή, συντρίψαμε τους κουλάκους και προετοιμάσαμε το έδαφος για την εξάλειψη τους. Αυτό είναι το αποτέλεσμα του πεντάχρονου σχεδίου στον τομέα της πάλης ενάντια στα τελευταία τμήματα της αστικής τάξης. Αυτό όμως δε φτάνει. Το καθήκον μας είναι να διώξουμε τους πρώην αυτούς ανθρώπους απ'τις ίδιες τις επιχειρήσεις και τα ιδρύματά μας, και να τους κάνουμε τελείως ακίνδυνους.
Δε μπορούμε να πούμε, ότι οι πρώην αυτοί άνθρωποι μπορούν ν'αλλάξουν κάπως τη σημερινή κατάσταση της ΕΣΣΔ με τις σαμποταριστικές και λωποδύτικες μηχανορραφίες τους. Είναι πολύ αδύνατοι κι ανίσχυροι για ν’αντιταθούν στα μέτρα της Σοβιετικής εξουσίας. Αν όμως οι σύντροφοί μας δεν εξοπλιστούν με την επαναστατική επαγρύπνηση και δε διώξουν απ'την πραχτική τους δουλειά τη μικροαστική αγαθότητα απέναντι στην κλεψιά και τη διαρπαγή της κοινωνικής ιδιοκτησίας, οι πρώην άνθρωποι μπορούν να προξενήσουν αρκετή ζημιά.
Πρέπει νάχουμε υπόψη μας, ότι με την αύξηση της δύναμης του Σοβιετικού κράτους θα δυναμώνει η αντίσταση των τελευταίων υπολειμμάτων των τάξεων που πεθαίνουν. Κι ακριβώς γιατί πεθαίνουν και ζουν τις τελευταίες τους μέρες, θα περνάνε απ’τη μια μορφή της επίθεσης σε άλλη, σε πιο έντονες μορφές επίθεσης, κάνοντας εκκλήσεις στα καθυστερημένα στρώματα του πληθυσμού και κινητοποιώντας τα ενάντια στη Σοβιετική εξουσία. Δεν υπάρχουν χυδαιότητες και συκοφαντίες που να μην τις έχουν χρησιμοποιήσει οι πρώην αυτοί άνθρωποι ενάντια στη Σοβιετική εξουσία και που να μην έχουν προσπαθήσει να κινητοποιήσουν, γύρω απ'αυτές, τα καθυστερημένα στοιχεία. Πάνω σ'αυτό το έδαφος μπορούν να ζωντανέψουν και ν'αρχίσουν να κινούνται οι τσακισμένες ομάδες των παλιών αντεπαναστατικών κομμάτων των εσέρων, των μενσεβίκων, και των αστών εθνικιστών, του κέντρου και των ακρινών περιοχών, μπορούν να ζωντανέψουν και να αρχίσουν να κινούνται τα συντρίμμια των αντεπαναστατικών αντιπολιτευτικών τροτσκιστικών στοιχείων και των στοιχείων της δεξιάς παρέκκλισης. Αυτό φυσικά δεν είναι τρομερό. Όλα αυτά όμως πρέπει να τάχουμε υπόψη μας, αν θέλουμε να ξεμπερδέψουμε μ'αυτά τα στοιχεία γρήγορα και χωρίς ιδιαίτερες θυσίες.
Να γιατί η Επαναστατική επαγρύπνηση αποτελεί την απαραίτητη εκείνη αρετή που χρειάζεται, ιδιαίτερα σήμερα, στους μπολσεβίκους.» ( Υπογράμμιση δικιά μου )
* * *
ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟ ΧΙΙ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΚΕ ΤΟΥ ΚΚ (ΜΠ) ΤΗΣ ΕΣΣΔ – 26 ΓΕΝΑΡΗ 1934
( ΣΤΑΛΙΝ – ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΛΕΝΙΝΙΣΜΟΥ – ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΜΠΙΤΣΗ – ΣΕΛ. 623-624 )
«Ας πάρουμε λογουχάρη το ζήτημα της ανοικοδόμησης της αταξικής σοσιαλιστικής κοινωνίας. Η ΧVIIη Συνδιάσκεψη του κόμματος είπε ότι τραβούμε για τη δημιουργία της αταξικής σοσιαλιστικής κοινωνίας. Είναι αυτονόητο ότι η αταξική κοινωνία δε μπορεί να έρθει, λχ, μοναχή της. Πρέπει να την καταχτήσουμε και να την ανοικοδομήσουμε με τις προσπάθειες όλων των εργαζομένων, με το δυνάμωμα των οργάνων της δικτατορίας του προλεταριάτου, με την ανάπτυξη της ταξικής πάλης, με την κατάργηση των τάξεων, με την εξάλειψη των υπολειμμάτων των καπιταλιστικών τάξεων στις μάχες τόσο ενάντια στους εσωτερικούς, όσο και ενάντια στους εξωτερικούς εχθρούς. Μού φαίνεται ότι το ζήτημα είναι ξεκάθαρο.
Και όμως σε ποιόν δεν είναι γνωστό ότι η διακήρυξη αυτής της ξεκάθαρης και στοιχειώδικης θέσης του λενινισμού προκάλεσε όχι λίγη σύγχυση στα κεφάλια και αρρωστιάρικες διαθέσεις ανάμεσα σε μια μερίδα μελών του κόμματος; Τη θέση για την κίνησή μας προς την αταξική κοινωνία, που ρίχτηκε σα σύνθημα, την κατάλαβαν σαν αυθόρμητη πορεία. Και κάναν τον παρακάτω συλλογισμό: Μια και πρόκειται για την αταξική κοινωνία, αυτό θα πει ότι μπορούμε να εξασθενίσουμε την ταξική πάλη, μπορούμε να εξασθενίσουμε τη δικτατορία του προλεταριάτου και γενικά να ξεμπερδέψουμε με το κράτος που έτσι η αλλιώς πρέπει να απονεκρωθεί στο πιο κοντινό μέλλον. Και τους έπιανε μια ακαταλόγιστη έκσταση περιμένοντας σύντομα τη μέρα που δε θα υπάρχουν τάξεις, δηλαδή, που δε θα υπάρχει ταξική πάλη, δηλαδή που δε θα υπάρχουν φροντίδες και σκοτούρες, δηλαδή που θα μπορούν να καταθέσουν τα όπλα και να το κόψουν δίπλα, περιμένοντας τον ερχομό της αταξικής κοινωνίας. (Γέλια σ’όλη την αίθουσα).
Δε μπορεί να υπάρχει αμφιβολία ότι αυτή η σύγχυση στα κεφάλια κι αυτές οι διαθέσεις μοιάζουν όπως μοιάζουν μεταξύ τους δύο σταγόνες νερό, με τις γνωστές απόψεις των δεξιών, σύμφωνα με τις όποιες το παλιό πρέπει να περάσει βαθμιαία μόνο του στο καινούργιο και μια ωραία πρωία θα πρέπει χωρίς να το καταλάβουμε να βρεθούμε στη σοσιαλιστική κοινωνία.
Όπως βλέπετε, τα υπολείμματα της ιδεολογίας των τσακισμένων αντιλενινιστικών ομάδων είναι πέρα για πέρα ικανά να αναζωογονηθούν και δεν έχασαν καθόλου την ανθεκτικότητά τους.
Είναι αυτονόητο ότι, αν αυτή η σύγχυση στις αντιλήψεις και αυτές οι μη μπολσεβίκικες διαθέσεις καταχτούσαν την πλειοψηφία του κόμματος μας, το κόμμα θα βρισκόταν σε κατάσταση αποστράτευσης και αφοπλισμού.»
* * *
Στο ίδιο, σελ. 646
Κάτι παραπάνω. Ο μαρξισμός κατόρθωσε να κερδίσει ολοκληρωτική νίκη στο ένα έκτο του κόσμου και μάλιστα να κερδίσει αυτή τη νίκη στη χώρα εκείνη, οπού θεωρούσαν το μαρξισμό οριστικά εξοντωμένο. (Θυελλώδικα χειροκροτήματα). Δε μπορούμε να θεωρούμε τυχαίο το γεγονός ότι η χώρα όπου ο μαρξισμός κέρδισε την ολοκληρωτική νίκη, είναι τώρα η μοναδική χώρα του κόσμου, που δε γνωρίζει κρίσεις και ανεργία, τη στιγμή που σ’όλες τις υπόλοιπες χώρες, μαζί και στις χώρες του φασισμού, βασιλεύει εδώ και τέσσερα χρόνια η κρίση κι η ανεργία. Όχι, σύντροφοι, αυτό δεν είναι τυχαίο. (Παρατεταμένα χειροκροτήματα).
* * *
ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΣΣΔ - ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΤΟ VIII ΕΚΤΑΚΤΟ ΠΑΝΕΝΩΣΙΑΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΩΝ ΣΟΒΙΕΤ ΣΤΙΣ 25 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1936
( ΣΤΑΛΙΝ – ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΛΕΝΙΝΙΣΜΟΥ – ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΜΠΙΤΣΗ – ΣΕΛ. 674 )
«Αυτή ήταν η εικόνα της οικονομίας μας το 1924.
Και τι έχουμε τώρα, τω 1936;
Αν τότε βρισκόμασταν στην πρώτη περίοδο της ΝΕΠ, στην αρχή της ΝΕΠ, στην περίοδο μιας κάποιας αναζωογόνησης του καπιταλισμού, τώρα είμαστε στην τελευταία περίοδο της ΝΕΠ, στο τέλος της ΝΕΠ, στην περίοδο της πλέριας εξάλειψης του καπιταλισμού σ’όλες τις σφαίρες της λαϊκής οικονομίας.»
Στο ίδιο – σελ. 675
Έτσι η ολοκληρωτική νίκη του σοσιαλιστικού συστήματος σ'όλες τις σφαίρες της λαϊκής οικονομίας είναι σήμερα γεγονός.
Και τι σημαίνει αυτό;
Σημαίνει ότι καταργήθηκε, επαλείφθηκε η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και ότι η σοσιαλιστική ιδιοκτησία πάνω στα εργαλεία και στα μέσα παραγωγής στερεώθηκε σαν ατράνταχτη βάση της σοβιετικής μας κοινωνίας. (Παρατεταμένα χειροκροτήματα).
(υπογράμμιση δικιά μου)
Στο ίδιο – σελ. 676 - 679
«Αυτές είναι βασικά οι αλλαγές, που συντελέστηκαν στον τομέα της οικονομίας μας στην περίοδο που μεσολάβησε από το 1924 ως το 1936.
Σύμφωνα μ'αυτές τις αλλαγές στον τομέα της οικονομίας της ΕΣΣΔ άλλαξε και η ταξική διάρθρωση της κοινωνίας μας.
Όπως είναι γνωστό, σαν αποτέλεσμα του νικηφόρου τέλους του εμφυλίου πολέμου, η τάξη των τσιφλικάδων είχε πια επαλειφθεί. Κι όσο για τις άλλες εκμεταλλεύτριες τάξεις, συμμερίστηκαν την τύχη της τάξης των τσιφλικάδων. Εξαφανίστηκε η τάξη των καπιταλιστών από τον τομέα της βιομηχανίας. Εξαφανίστηκε η τάξη των κουλάκων από τον τομέα της αγροτικής οικονομίας. Εξαφανίστηκαν οι έμποροι και οι κερδοσκόποι από τον τομέα της εμπορευματικής κυκλοφορίας. Έτσι επαλείφθηκαν όλες οι εκμεταλλεύτριες τάξεις.
Έμεινε η εργατική τάξη.
Έμεινε η τάξη των αγροτών.
Έμειναν οι διανοούμενοι
Θα είναι όμως λάθος να νόμιζε κανείς, ότι οι κοινωνικές αυτές ομάδες δεν άλλαξαν καθόλου στην περίοδο αύτη, ότι παραμείναν τέτοιες, όπως ήταν λχ, στην περίοδο του καπιταλισμού.
Ας πάρουμε λχ, την εργατική τάξη της ΕΣΣΔ. Από παλιά συνήθεια την ονομάζουν συχνά προλεταριάτο. Τι είναι όμως το προλεταριάτο; Το προλεταριάτο είναι μια τάξη, που στερείται τα έργαλεία και τα μέσα παραγωγής σ'ένα σύστημα οικονομίας, όπου τα εργαλεία και τα μέσα παραγωγής ανήκουν στους καπιταλιστές και όπου η τάξη των καπιταλιστών εκμεταλλεύεται το προλεταριάτο. Το προλεταριάτο είναι μια τάξη, που την εκμεταλλεύονται οι καπιταλιστές. Σε μας όμως, όπως είναι γνωστό, η τάξη των καπιταλιστών έχει πια εξαλειφθεί, τα εργαλεία και τα μέσα παραγωγής έχουν αφαιρεθεί απ'τους καπιταλιστές και έχουν δοθεί στο Κράτος, που καθοδηγητική του δύναμη είναι η εργατική τάξη. Επομένως, δεν υπάρχει πια η τάξη των καπιταλιστών, που θα μπορούσε να εκμεταλλεύεται την εργατική τάξη. Συνεπώς, η εργατική μας τάξη, όχι μονάχα δε στερείται τα εργαλεία και τα μέσα παραγωγής, μα αντίθετα τα κατέχει από κοινού μ’όλον το λαό. Και μια που τα κατέχει κι έχει εξαλειφθεί η τάξη των καπιταλιστών, αποκλείεται κάθε δυνατότητα εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης. Μπορούμε ύστερα από αυτό να ονομάσουμε την εργατική μας τάξη προλεταριάτο; Είναι ξεκάθαρο ότι δε μπορούμε. Ο Μαρξ έλεγε: για να απελευθερωθεί το προλεταριάτο, πρέπει να συντρίψει την τάξη των καπιταλιστών, ν'αφαιρέσει από τους καπιταλιστές τα εργαλεία και τα μέσα παραγωγής και να εξαφανίσει εκείνες τις συνθήκες παραγωγής, που γεννούν το προλεταριάτο. Μήπως μπορούμε να πούμε ότι η εργατική τάξη της ΕΣΣΔ έχει πια πραγματοποιήσει αυτούς τους όρους για την απελευθέρωσή της; Και βέβαια μπορούμε και πρέπει να το πούμε. Και τί σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι το προλεταριάτο της ΕΣΣΔ μεταβλήθηκε σε μια ολότελα καινούργια τάξη, σε εργατική τάξη της ΕΣΣΔ, που εξάλειψε το καπιταλιστικό σύστημα της οικονομίας, στέριωσε τη σοσιαλιστική ιδιοκτησία πάνω στα εργαλεία και στα μέσα παραγωγής και κατευθύνει τη σοβιετική κοινωνία στο δρόμο του κομμουνισμού.
Όπως βλέπετε, η εργατική τάξη της ΕΣΣΔ είναι μια ολότελα καινούργια, απαλλαγμένη από την εκμετάλλευση εργατική τάξη, που όμοια της δε γνώρισε ακόμα η ιστορία της ανθρωπότητας.
Ας περάσουμε στο ζήτημα της αγροτιάς. Λένε συνήθως ότι η αγροτιά είναι μια τέτοια τάξη μικροπαραγωγών, που τα μέλη της είναι εξατομικευμένα, σκορπισμένα σε όλη τη χώρα, που παιδεύονται το καθένα ξεχωριστά στα μικρά τους νοικοκυριά με την καθυστερημένη τεχνική τους, που είναι δούλοι της ατομικής ιδιοκτησίας και που τους εκμεταλλεύονται ατιμώρητα οι τσιφλικάδες, οι κουλάκοι, οι έμποροι, οι κερδοσκόποι, οι τοκογλύφοι κοκ. Και πραγματικά, η αγροτιά των καπιταλιστικών χωρών, αν πάρουμε υπόψη μας τη βασική της μάζα, είναι ακριβώς τέτοια τάξη. Μήπως μπορούμε να πούμε ότι η σύγχρονη αγροτιά μας, η σοβιετική αγροτιά, μοιάζει στην πλειοψηφία της με μια τέτοια αγροτιά; Όχι, δε μπορούμε να το πούμε. Στη χώρα μας δεν υπάρχει πια τέτοια αγροτιά. Η σοβιετική μας αγροτιά είναι μια ολότελα καινούργια αγροτιά. Δεν έχουμε πια τσιφλικάδες και κουλάκους, έμπορους και τοκογλύφους, που θα μπορούσαν να εκμεταλλεύονται τους αγρότες. Συνεπώς, η αγροτιά μας, είναι μια αγροτιά που είναι απαλλαγμένη από την εκμετάλλευση. Ακόμα, η σοβιετική μας αγροτιά είναι στη συντριπτική της πλειοψηφία κολχόζνικη αγροτιά, δηλαδή στηρίζει τη δουλειά και το βιός της όχι στην ατομική δουλειά και στην καθυστερημένη τεχνική, μα στη συλλογική δουλειά και στη σύγχρονη τεχνική. Τέλος, στη βάση της οικονομίας της αγροτιάς μας δε βρίσκεται η ατομική ιδιοκτησία, μα η συλλογική ιδιοκτησία, που αναπτύχθηκε πάνω στη βάση της συλλογικής εργασίας.
Όπως βλέπετε, η σοβιετική αγροτιά είναι μια ολότελα καινούργια αγροτιά, που όμοια της δε γνώρισε ακόμα η ιστορία της ανθρωπότητας.
Ας περάσουμε, τέλος, στο ζήτημα της διανόησης, στο ζήτημα των στελεχών σε μηχανικούς και τεχνικούς, των στελεχών του εκπολιτιστικού μετώπου, των υπαλλήλων γενικά, κοκ. Κι αυτή άλλαξε πολύ στην περίοδο που πέρασε. Σήμερα δεν είναι πια εκείνη, η παλιά αρτηριοσκληρωμένη διανόηση, που προσπαθούσε να βάλει τον εαυτό της πάνω από τις τάξεις, ενώ στην πραγματικότητα εξυπηρετούσε στην πλειοψηφία της τους τσιφλικάδες και τους καπιταλιστές. Η σοβιετική μας διανόηση είναι μια τελείως καινούργια διανόηση, που συνδέεται μ'όλες τις ρίζες της με την εργατική τάξη και την αγροτιά. Άλλαξε πρώτα, η σύνθεση της διανόησης. Οι άνθρωποι που προέρχονται απ'την τάξη των ευγενών και απ'την αστική τάξη αποτελούν ένα μικρό ποσοστό της σοβιετικής μας διανόησης, τα 80-90% της σοβιετικής διανόησης προέρχονται από την εργατική τάξη, από την αγροτιά και από τ'άλλα στρώματα των εργαζομένων. Άλλαξε, τέλος, ο ίδιος ο χαραχτήρας της δράσης της διανόησης. Παλιότερα ήταν υποχρεωμένη να εξυπηρετεί τις πλούσιες τάξεις, γιατί δεν είχε άλλη διέξοδο. Τώρα είναι υποχρεωμένη να εξυπηρετεί το λαό, γιατί δεν υπάρχουν πια εκμεταλλεύτριες τάξεις. Και ακριβώς γι'αυτό, είναι σήμερα ισότιμο μέλος της σοβιετικές κοινωνίας, όπου μαζί με τους εργάτες και τους αγρότες χτίζει με κοινές προσπάθειες την καινούργια αταξική σοσιαλιστική κοινωνία.
Όπως βλέπετε, είναι μια ολότελα καινούργια, εργαζόμενη διανόηση, που όμοια της δε θα βρείτε σε καμιά χώρα της γήινης σφαίρας.
Αυτές είναι οι αλλαγές που συντελέστηκαν στην περίοδο που πέρασε, στον τομέα της ταξικής διάρθρωσης της σοβιετικής κοινωνίας.
Τί μας λένε αυτές οι αλλαγές;
Μας λένε πρώτα ότι σβήνουν τα σύνορα ανάμεσα σιήν εργατική τάξη και στην αγροτιά, όπως κι ανάμεσα σ'αυτές τις τάξεις και στη διανόηση και εξαλείφεται η παλιά ταξική αποκλειστικότητα. Αυτό σημαίνει, ότι η απόσταση ανάμεσα στις κοινωνικές αυτές ομάδες μικραίνει όλο και περισσότερο.
Μας λένε δεύτερο, ότι χάνονται, σβήνουν οι οικονομικές αντιθέσεις ανάμεσα σ'αυτές τις κοινωνικές ομάδες.
Μας λένε τέλος, ότι χάνονται και σβήνουν και οι πολιτικές αντιθέσεις που υπάρχουν ανάμεσά τους.
Έτσι έχουν τα πράγματα, σχετικά με τις αλλαγές στον τομέα της ταξικής διάρθρωσης της ΕΣΣΔ.
Στο ίδιο – σελ. 681
Η σοβιετική μας κοινωνία κατόρθωσε να πραγματοποιήσει κιόλας βασικά το σοσιαλισμό, δημιούργησε το σοσιαλιστικό καθεστώς, δηλαδή πραγματοποίησε αυτό που οι μαρξιστές το λένε αλλιώς πρώτη η κατώτερη φάση του κομμουνισμού. Ώστε στη χώρα μας πραγματοποιήθηκε πια βασικά η πρώτη φάση του κομμουνισμού, ο σοσιαλισμός. (Παρατεταμένα χειροκροτήματα). Όπως είναι γνωστό, η βασική αρχή αυτής της φάσης του κομμουνισμού είναι η διατύπωση: «από τον καθένα σύμφωνα με τις ικανότητες του, στον καθένα σύμφωνα με τη δουλειά του». Πρέπει άραγε το Σύνταγμά μας να εκφράζει αυτό το γεγονός, το γεγονός της κατάχτησης του σοσιαλισμού; Πρέπει άραγε το Σύνταγμά μας να στηρίζεται πάνω σ'αυτή την κατάχτηση; Και βέβαια πρέπει. Πρέπει, γιατί ο σοσιαλισμός για την ΕΣΣΔ είναι κάτι που έχει πια επιτευχθεί και καταχτηθεί.
Στο ίδιο – σελ. 683
«Παρακάτω. Τα αστικά Συντάγματα ξεκινούν σιωπηρά απ’την προϋπόθεση ότι η κοινωνία αποτελείται από ανταγωνιστικές τάξεις, από τάξεις που κατέχουν τα πλούτη και από τάξεις που δεν τα κατέχουν,· ότι οποιοδήποτε κόμμα κι αν έρθει στην εξουσία, η κρατική διεύθυνση της κοινωνίας (η δικτατορία) πρέπει να ανήκει στην αστική τάξη, ότι το Σύνταγμα χρειάζεται για να στεριώσει το κοινωνικό καθεστώς που αρέσει και συμφέρει στις τάξεις των πλουσίων.
Αντίθετα απ'τα αστικά Συντάγματα, το σχέδιο του νέου Συντάγματος της ΕΣΣΔ ξεκινά απ'το ότι στην κοινωνία δεν υπάρχουν πια ανταγωνιστικές τάξεις, ότι η κοινωνία αποτελείται από δύο φιλικές τάξεις, από εργάτες και αγρότες, ότι στην εξουσία βρίσκονται ακριβώς αυτές οι εργαζόμενες τάξεις, ότι η κρατική διεύθυνση της κοινωνίας (η δικτατορία) ανήκει στην εργατική τάξη, γιατί είναι η πρωτοπόρα τάξη της κοινωνίας, ότι το Σύνταγμα χρειάζεται για να κατοχυρώσει το κοινωνικό καθεστώς που αρέσει και συμφέρει ατούς εργαζόμενους.
Αυτή είναι η τρίτη ιδιομορφία του σχεδίου του νέου Συντάγματος.»
Στο ίδιο – σελ. 691
H τέταρτη ομάδα των κριτικών, χτυπώντας το σχέδιο του νέου Συντάγματος το χαρακτηρίζει σα «στροφή προς τα δεξιά», σαν «άρνηση της δικτατορίας του προλεταριάτου», σαν «εξάλειψη του μπολσεβίκικου καθεστώτος». «Οι μπολσεβίκοι έκλιναν προς τα δεξιά, αυτό είναι γεγονός», λένε σε διάφορους τόνους. Από την άποψη αυτή, ιδιαίτερο ζήλο δείχνουν μερικές πολωνικές, κι εν μέρει αμερικάνικες εφημερίδες.
Τί μπορεί να πει κανείς γι'αυτούς, τους με το συμπάθειο, κριτικούς;
Αν το πλάτεμα της βάσης της δικτατορίας της εργατικής τάξης και η μετατροπή της δικτατορίας σε πιο ευλύγιστο, συνεπώς, σε πιο ισχυρό σύστημα κρατικής καθοδήγησης της κοινωνίας ερμηνεύεται απ’αυτούς όχι σα δυνάμωμα της δικτατορίας της εργατικής τάξης, μα σαν εξασθένισή της η ακόμα και σαν άρνησή της, τότε ας μας επιτραπεί να ρωτήσουμε: ξέρουν άραγε γενικά οι κύριοι αυτοί, τί είναι δικτατορία της εργατικής τάξης;
Αν τη νομοθετική κατοχύρωση της νίκης του σοσιαλισμού, τη νομοθετική κατοχύρωση των επιτυχιών της εκβιομηχάνισης, της κολεκτιβοποίησης και του εκδημοκρατισμού την ονομάζουνε «στροφή προς τα δεξιά», τότε ας μας επιτραπεί να ρωτήσουμε: ξέρουν άραγε γενικά οι κύριοι αυτοί σε τί διαφέρει το αριστερό από το δεξιό; (Γέλια σ' όλη την αίθουσα, χειροκροτήματα).
(υπογράμμιση δικά μου)
* * *
Εκθεση στο XVIII συνεδριο του ΚΚ(μπ) της ΕΣΣΔ - 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 1939
( ΣΤΑΛΙΝ – ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΛΕΝΙΝΙΣΜΟΥ – ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΜΠΙΤΣΗ – ΣΕΛ. 788-796)
4. ΜΕΡΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΘΕΩΡΙΑΣ
Στον αριθμό των ελλείψεων της προπαγανδιστικής και της ιδεολογικής μας δουλειάς πρέπει να περιλάβουμε επίσης και την έλλειψη τέλειας σαφήνειας στους συντρόφους μας για μερικά ζητήματα της θεωρίας, που έχουν σοβαρή πραχτική σημασία, την ύπαρξη κάποιας σύγχυσης σ'αυτά τα ζητήματα. Έχω υπόψη μου το ζήτημα του κράτους γενικά, ιδιαίτερα του σοσιαλιστικού μας κράτους και το ζήτημα της σοβιετικής μας διανόησης.
Καμιά φορά ρωτούν: «Στη χώρα μας έχουν επαλειφθεί οι εκμεταλλευτικές τάξεις, εχθρικές τάξεις δεν υπάρχουν πια, στη χώρα δεν έχουμε ποιόν να καταπιέζουμε, συνεπώς, δεν έχουμε πια ανάγκη από κράτος και το κράτος πρέπει να πεθάνει, γιατί λοιπόν δε βοηθάμε στο θάνατο του σοσιαλιστικού μας κράτους, γιατί δεν προσπαθούμε να τελειώνουμε μ’αυτό, δεν είναι πια καιρός να πετάξουμε όλα αυτά τα άχρηστα πράγματα που αποτελούν το κράτος»;
Ή ακόμα: «Οι εκμεταλλευτικές τάξεις έχουν πια επαλειφθεί στη χώρα μας, ο σοσιαλισμός έχει βασικά ανοικοδομηθεί, βαδίζουμε προς τον κομμουνισμό και η μαρξιστική θεωρία του κράτους λέει ότι στον κομμουνισμό δεν πρέπει να υπάρχει κανένα κράτος. Γιατί λοιπόν δε βοηθούμε στο θάνατο του σοσιαλιστικού μας κράτους, δεν είναι πια καιρός να βάλουμε το κράτος στο μουσείο των αρχαιοτήτων»;
Οι ερωτήσεις αυτές δείχνουν, ότι αυτοί που τις υποβάλλουν έμαθαν ευσυνείδητα αποκομμένες θέσεις της θεωρίας του Μαρξ και του Ένγκελς για το κράτος. Όμως μας δείχνουν επίσης ότι οι σύντροφοι αυτοί δεν κατάλαβαν την ουσία αυτής της θεωρίας, δεν ξεκαθάρισαν κάτω από ποιές ιστορικές συνθήκες είναι επεξεργασμένες οι χωριστές θέσεις αυτής της θεωρίας και ιδιαίτερα δεν κατανόησαν τη σύγχρονη διεθνή κατάσταση, παράβλεψαν το γεγονός της καπιταλιστικής περικύκλωσης και τους κινδύνους που πηγάζουν απ'αυτή για τη χώρα του σοσιαλισμού. Στις ερωτήσεις αυτές δε διαφαίνεται μονάχα η υποτίμηση της καπιταλιστικής περικύκλωσης. Διαφαίνεται επίσης η υποτίμηση του ρόλου και της σημασίας των αστικών κρατών και των οργάνων τους, που στέλνουν στη χώρα μας κατασκόπους, δολοφόνους και σαμποταριστές και που προσπαθούν να βρουν την κατάλληλη στιγμή για να επιτεθούν στρατιωτικά ενάντιά της, όπως διαφαίνεται και η υποτίμηση του ρόλου και της σημασίας του σοσιαλιστικού μας κράτους, των στρατιωτικών του οργάνων, των οργάνων καταδίωξης και της υπηρεσίας πληροφοριών, που είναι απαραίτητα για την υπεράσπιση της χώρας του σοσιαλισμού από τις εξωτερικές επιθέσεις. Πρέπει να ομολογήσουμε, ότι γι'αυτή την υποτίμηση δε φταίνε μόνο οι σύντροφοι που αναφέραμε πιο πάνω. Σ'ορισμένο βαθμό φταίμε επίσης και μείς όλοι οι μπολσεβίκοι, όλοι χωρίς εξαίρεση. Μήπως δεν είναι εκπληκτικό ότι για την κατασκοπευτική και συνωμοτική δράση της ηγεσίας των τροτσκιστών και των μπουχαρινικών μάθαμε μόλις τον τελευταίο καιρό, το 1937-1938, αν και, όπως φαίνεται από τα στοιχεία, οι κύριοι αυτοί άνηκαν στην ξένη κατασκοπεία και ανάπτυξαν τη συνωμοτική τους δράση από τις πρώτες κιόλας μέρες της Οκτωβριανής Επανάστασης; Πώς μπόρεσε και μας διέφυγε αυτό το σοβαρό ζήτημα; Πώς μπορεί να εξηγηθεί αυτή η γκάφα; Συνήθως σ'αυτή την ερώτηση απαντούνε: εμείς δε μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι οι άνθρωποι αυτοί μπορούσαν να ξεπέσουν τόσο χαμηλά. Αυτή όμως δεν είναι εξήγηση και ακόμα περισσότερο δεν είναι δικαιολογία, γιατί το γεγονός της γκάφας παραμένει γεγονός. Πώς εξηγείται μια τέτοια γκάφα; H γκάφα αυτή εξηγείται με την υποτίμηση της δύναμης και της σημασίας του μηχανισμού των αστικών κρατών που μας περιβάλλουν και των κατασκοπευτικών τους οργάνων, που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τις αδυναμίες των ανθρώπων, τη ματαιοδοξία τους, την έλλειψη χαραχτήρα, για να τους μπλέξουν στα κατασκοπευτικά τους δίχτυα και να κυκλώσουν μ’αυτά τα όργανα του Σοβιετικού κράτους. Εξηγείται με την υποτίμηση του ρόλου και της σημασίας του μηχανισμού του σοσιαλιστικού μας κράτους, της υπηρεσίας του πληροφοριών, της υποτίμησης αυτής της υπηρεσίας πληροφοριών, με τη φλυαρία ότι η υπηρεσία πληροφοριών στο Σοβιετικό κράτος είναι λεπτομέρεια και τιποτένιο πράγμα, ότι τη σοβιετική υπηρεσία πληροφοριών, όπως και το ίδιο το Σοβιετικό κράτος θ'αναγκαστούμε πολύ γρήγορα να τα βάλουμε στο μουσείο των αρχαιοτήτων.
Πάνω σε ποιο έδαφος μπορούσε να εμφανιστεί σε μας αυτή η υποτίμηση;
Εμφανίστηκε πάνω στο έδαφος της λειψής επεξεργασίας και της ανεπάρκειας μερικών γενικών θέσεων της θεωρίας του μαρξισμού για το κράτος. Αυτή η υποτίμηση διαδόθηκε εξαιτίας της απαράδεκτης ξεγνοιασιάς μας στα ζητήματα της θεωρίας του κράτους, μ'όλο που έχουμε την πραχτική πείρα μιας εικοσάχρονης κρατικής δράσης, που δίνει πλούσιο υλικό για θεωρητικές γενικεύσεις, μ’όλο που έχουμε τη δυνατότητα, φτάνει να θέλουμε, να συμπληρώσουμε μ'επιτυχία αυτό το θεωρητικό κενό. Ξεχάσαμε τη σπουδαιότατη υπόδειξη του Λένιν για τις θεωρητικές υποχρεώσεις των ρώσων μαρξιστών, που έχουν αποστολή να επεξεργαστούν παραπέρα τη θεωρία του μαρξισμού. Να τί έλεγε ο Λένιν σχετικά μ' αυτό:
«Δε θεωρούμε καθόλου τη θεωρία του Μαρξ σαν κάτι αποτελειωμένο και απαραβίαστο. Αντίθετα, είμαστε πεισμένοι ότι έβαλε μόνο τον ακρογωνιαίο λίθο της επιστήμης, που οι σοσιαλιστές πρέπει να την προωθούν παραπέρα προς όλες τις κατευθύνσεις, αν δε θέλουν να μείνουν πίσω απ'τη ζωή. Νομίζουμε ότι για τους ρώσους σοσιαλιστές είναι ιδιαίτερα απαραίτητη η αυτοτελής επεξεργασία της θεωρίας του Μαρξ, γιατί η θεωρία αυτή δίνει μονάχα τις γενικές καθοδηγητικές θέσεις που εφαρμόζονται ειδικά, στην 'Αγγλία διαφορετικά από τη Γαλλία, στη Γαλλία διαφορετικά από τη Γερμανία, στη Γερμανία διαφορετικά από τη Ρωσία». (Λένιν. Άπαντα, τόμ. II σελ. 492).
Ας πάρουμε, λογουχάρη, την κλασσική διατύπωση της θεωρίας της εξέλιξης του σοσιαλιστικού κράτους, που έδωσε ο Ένγκελς:
«Απ'τη στιγμή που δε θα υπάρχουν πια κοινωνικές τάξεις, που να χρειάζεται να τις κρατάς σε υποταγή, απ'τη στιγμή που μαζί με την ταξική κυριαρχία και με τον αγώνα για την ύπαρξη του άτομου που οφείλεται στην ως τα τώρα αναρχία της παραγωγής, θα έχουν εξαφανιστεί και οι συγκρούσεις και οι υπερβολές που πηγάζουν απ'αυτές, δε θα υπάρχει τίποτε πια για να καταπιεστεί, δε θα υπάρχει τίποτα που να κάνει απαραίτητη μια ειδική εξουσία καταπίεσης, ένα κράτος. Η πρώτη πράξη, όπου το κράτος εμφανίζεται σαν εκπρόσωπος όλης της κοινωνίας, παίρνοντας στην κατοχή του τα μέσα παραγωγής εν ονόματι όλης της κοινωνίας, είναι ταυτόχρονα η τελευταία ανεξάρτητη πράξη του σαν κράτος. H επέμβαση μιας κρατικής εξουσίας στις κοινωνικές σχέσεις θα γίνεται περιττή στον ένα τομέα υστέρα από τον άλλο και θα εκπνεύσει έπειτα μονάχη της. Στη θέση της διακυβέρνησης προσώπων μπαίνει η διαχείριση πραγμάτων και η διεύθυνση λειτουργιών της παραγωγής. Το κράτος δεν ,,καταργείται", απονεκρώνεται». (Φρίντριχ "Ενγκελς. «Αντι-Ντύριγκ», γερμανική έκδοση Μόσχας 1946, σελ. 347-348)
Είναι σωστή αύτη η θέση του Ένγκελς;
Ναι, είναι σωστή, αν υπάρχει όμως ο ένας από τους παρακάτω δύο όρους: α) άν μελετούμε το σοσιαλιστικό κράτος από την άποψη μόνο της εσωτερικής εξέλιξης της χώρας, παραβλέποντας προκαταβολικά το διεθνή παράγοντα, απομονώνοντας τη χώρα και το κράτος από τη διεθνή κατάσταση για να διευκολυνθεί η ερευνά, ή β) αν υποθέσουμε ότι ο σοσιαλισμός νίκησε πια σ'όλες ή στις περισσότερες χώρες, κι αν αντί της καπιταλιστικής περικύκλωσης υπάρχει σοσιαλιστική περικύκλωση, αν δεν υπάρχει πια κίνδυνος επίθεσης απ'έξω, αν δεν υπάρχει πια ανάγκη να δυναμώνουμε το στρατό και το κράτος.
Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που ο σοσιαλισμός νίκησε μόνο σε μια, ξεχωριστά παρμένη χώρα και δε μπορείς γι’αυτό με κανένα τρόπο να παραβλέψεις τις διεθνείς συνθήκες; Στό ερώτημα αυτό η διατύπωση του Ένγκελς δε δίνει απάντηση. Ό Ένγκελς ουσιαστικά δε βάζει καν τέτοιο ερώτημα, συνεπώς δε μπορεί να έχει δώσει απάντηση σ'αυτό το ερώτημα. Ό Ένγκελς ξεκινά από την προϋπόθεση ότι ο σοσιαλισμός νίκησε πια λίγο-πολύ ταυτόχρονα σ'όλες ή στις περισσότερες χώρες. Συνεπώς, ο Ένγκελς δεν εξετάζει εδώ αυτό ή εκείνο το συγκεκριμένο σοσιαλιστικό κράτος, αυτή ή εκείνη την ξεχωριστή χώρα, μα την εξέλιξη του σοσιαλιστικού κράτους γενικά, με την προϋπόθεση ότι ο σοσιαλισμός νίκησε στις περισσότερες χώρες και σύμφωνα με τη διατύπωση: «αν παραδεχτούμε ότι ο σοσιαλισμός νίκησε στις περισσότερες χώρες, τότε γεννιέται το ερώτημα: ποιες αλλαγές πρέπει να υποστεί στην περίπτωση αυτή το προλεταριακό, σοσιαλιστικό κράτος;» Μόνο μ'αυτό το γενικό και αφηρημένο χαραχτήρα του προβλήματος μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι, εξετάζοντας το ζήτημα του σοσιαλιστικού κράτους, ο Ένγκελς παραβλέπει τελείως έναν τέτοιο παράγοντα, όπως είναι οι διεθνείς συνθήκες, η διεθνής κατάσταση.
Απ' αυτό όμως βγαίνει, ότι δε μπορούμε να επεκτείνουμε τη γενική διατύπωση του Ένγκελς για την τύχη του σοσιαλιστικού κράτους γενικά, στη μερική και συγκεκριμένη περίπτωση της νίκης του σοσιαλισμού σε μια, ξεχωριστά παρμένη χώρα, που βρίσκεται σε καπιταλιστική περικύκλωση, που την απειλεί ο κίνδυνος στρατιωτικής επίθεσης από τα έξω και που γι’αυτό δε μπορεί να παραβλέψει τη διεθνή κατάσταση και πρέπει να έχει στη διάθεσή της και καλά εκπαιδευμένο στρατό και καλά οργανωμένα όργανα καταδίωξης και γερή υπηρεσία πληροφοριών, συνεπώς, πρέπει να έχει αρκετά ισχυρό κράτος, για να έχει τη δυνατότητα να υπερασπίζει τις καταχτήσεις του σοσιαλισμού από τις εξωτερικές επιθέσεις.
Δε μπορούμε να απαιτούμε από τους κλασσικούς του μαρξισμού, που τους χωρίζει από την εποχή μας μια περίοδος από 45-55 χρόνια, να έχουν προβλέψει όλες τις περιπτώσεις και όλα τα ζίγκ-ζάγκ της ιστορίας σε κάθε ξεχωριστή χώρα στο μακρινό μέλλον. Θα ήταν γελοίο να απαιτούμε οι κλασσικοί του μαρξισμού να είχαν επεξεργαστεί για μας έτοιμες αποφάσεις για όλα τα θεωρητικά ζητήματα, που μπορούν να γεννηθούν σε κάθε ξεχωριστή χώρα υστέρα από 50-100 χρόνια, για να έχουμε τη δυνατότητα εμείς, οι απόγονοι των κλασσικών του μαρξισμού, να το κόψουμε δίπλα με την ησυχία μας και να μασάμε έτοιμες αποφάσεις. (Γ έ λ ι α σ' ό λ η τ η ν α ί θ ο υ σ α). Μπορούμε όμως και πρέπει ν'απαιτούμε από τους μαρξιστές-λενινιστές της εποχής μας να μην περιορίζονται στην αποστήθιση ξεχωριστών γενικών θέσεων του μαρξισμού, να εμβαθύνουν στην ουσία του μαρξισμού, να μάθουν να παίρνουν υπόψη τους την πείρα της εικοσάχρονης ύπαρξης του σοσιαλιστικού κράτους στη χώρα μας, τέλος, να μάθουν, στηριζόμενοι σ'αύτη την πείρα και ξεκινώντας από την ουσία του μαρξισμού, να κάνουν συγκεκριμένες τις ξεχωριστές γενικές θέσεις του μαρξισμού, να τις κάνουν πιο ακριβείς, να τις βελτιώνουν. Ό Λένιν είχε γράψει το περίφημο βιβλίο του «Κράτος και Επανάσταση» τον Αύγουστο του 1917, δηλαδή μερικούς μήνες πριν από την Οκτωβριανή Επανάσταση και τη δημιουργία του Σοβιετικού κράτους. Σαν κυριότερο καθήκον αυτού του βιβλίου ο Λένιν θεωρούσε την υπεράσπιση της θεωρίας του Μαρξ και του Ένγκελς για το κράτος από τις διαστρεβλώσεις και τη χυδαιοποίηση των οπορτουνιστών. Ο Λένιν ετοιμαζόταν να γράψει το δεύτερο μέρος του βιβλίου «Κράτος και Επανάσταση», όπου υπολόγιζε να συνοψίσει τα κύρια αποτελέσματα της πείρας των ρούσικων επαναστάσεων του 1905 και του 1917. Δε μπορεί να υπάρχει αμφιβολία, ότι ο Λένιν είχε ύπόψη του να επεξεργαστεί και ν'αναπτύξει παραπέρα στο δεύτερο μέρος του βιβλίου του τη θεωρία του κράτους, στηριζόμενος στην πείρα της ύπαρξης της Σοβιετικής εξουσίας στη χώρα μας. Ο θάνατος όμως τον εμπόδισε να εκπληρώνει αυτό το καθήκον. Εκείνο όμως που δεν πρόλαβε να κάνει ο Λένιν, πρέπει να το κάνουνε οι μαθητές του. (Θ υ ε λ λ ώ δ ι κ α χ ε ι ρ ο κ ρ ο τα ή μ α τα α ).
Το κράτος εμφανίστηκε πάνω στη βάση της διάσπασης της κοινωνίας σε εχθρικές τάξεις, εμφανίστηκε για να κράτα κάτω από το χαλινό την εκμεταλλευόμενη πλειοψηφία προς το συμφέρον της εκμεταλλευτικής μειοψηφίας. Τα όργανα της εξουσίας του κράτους τ'αποτελούσαν, κυρίως, ο στρατός, τα όργανα καταδίωξης, η υπηρεσία πληροφοριών, οι φυλακές. Τη δράση του κράτους τη χαρακτηρίζουν δύο βασικές λειτουργίες: η· εσωτερική (η κυριότερη) - να κρατά κάτω από το χαλινό την εκμεταλλευόμενη πλειοψηφία - και η εξωτερική (όχι η κυριότερη) - να ευρύνει το έδαφος της κυρίαρχης τάξης του σε βάρος του εδάφους των άλλων κρατών, ή να υπερασπίζει το έδαφος του κράτους της από τις επιθέσεις των άλλων κρατών. Έτσι είχαν τα πράγματα στο δουλοκτητικό καθεστώς και στο φεουδαρχισμό. Έτσι έχουν τα πράγματα και στον καπιταλισμό.
Για ν'ανατραπεί ο καπιταλισμός, ήταν απαραίτητο όχι μονάχα να σαρωθεί από την εξουσία η αστική τάξη, όχι μονάχα ν'απαλλοτριωθούν οι καπιταλιστές, μα και να τσακιστεί ολότελα η κρατική μηχανή της αστικής τάξης, ο παλιός της στρατός, το γραφειοκρατικό της σώμα των υπαλλήλων, η αστυνομία της και να μπεί στη θέση της η νέα, η προλεταριακή κρατική οργάνωση, το νέο, το σοσιαλιστικό κράτος. Όπως είναι γνωστό, αυτό ακριβώς έκαναν οι μπολσεβίκοι. Απ'αυτό όμως δε βγαίνει καθόλου ότι το νέο, προλεταριακό κράτος, δε μπορεί να διατηρήσει μερικές λειτουργίες του παλιού κράτους, αλλάζοντάς τες ανάλογα με τις ανάγκες του προλεταριακού κράτους. Ακόμα περισσότερο, δε βγαίνει απ'αυτό ότι οι μορφές του σοσιαλιστικού μας κράτους πρέπει να μείνουν αμετάβλητες, ότι όλες οι αρχικές λειτουργίες του κράτους μας πρέπει και παραπέρα να διατηρηθούν ατόφιες. Στην πραγματικότητα οι μορφές του κράτους μας αλλάζουν και θ’αλλάζουν σ'εξάρτηση από την ανάπτυξη της χώρας μας και την αλλαγή της εξωτερικής κατάστασης.
Ο Λένιν έχει απόλυτο δίκιο, όταν λέει:
«Οι μορφές των αστικών κρατών είναι εξαιρετικά ποικίλες, η ουσία τους όμως είναι μια: όλα αυτά τα κράτη είναι έτσι ή αλλιώς, μα σε τελευταία ανάλυση υποχρεωτικά δικτατορία της αστικής τάξης. Το πέρασμα από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό δε μπορεί φυσικά να μη δώσει μια τεράστια αφθονία και ποικιλία πολιτικών μορφών, η ουσία όμως θα είναι αναπόφευκτα μια: η δικτατορία του προλεταριάτου». (Λένιν. Άπαντα, τόμ. XXI σελ. 393.)
'Από τον καιρό της 'Οχτωβριανής Επανάστασης το σοσιαλιστικό μας κράτος πέρασε στην εξελιξή του δύο κύριες φάσεις.
Η πρώτη φάση είναι η περίοδος από την 'Οχτωβριανή 'Επανάσταση ως την εξάλειψη των εκμεταλλευτικών τάξεων. Το βασικό καθήκον αυτής της περιόδου ήταν η καταστολή της αντίστασης των τάξεων που ανατράπηκαν, η οργάνωση της άμυνας της χώρας ενάντια σε επιθέσεις επιδρομέων, η ανόρθωση της βιομηχανίας και της αγροτικές οικονομίας, η προετοιμασία των όρων για την εξάλειψη των καπιταλιστικών στοιχείων. Ανάλογα με αυτό, το κράτος μας εκπλήρωνε σ’αυτή την περίοδο δύο βασικές λειτουργίες. Η πρώτη λειτουργία ήταν η καταστολή των τάξεων που ανατράπηκαν στο εσωτερικό της χώρας. Έτσι, το κράτος μας θύμιζε εξωτερικά τα προηγούμενα κράτη, που η λειτουργία τους ήταν η καταστολή των ανυπότακτων, με τη βασική ωστόσο διαφορά ότι το κράτος μας καταπίεζε την εκμεταλλευτική μειοψηφία προς το συμφέρον της εργαζόμενης πλειοψηφίας, ενώ τα προηγούμενα κράτη καταπίεζαν την εκμεταλλευόμενη πλειοψηφία προς το συμφέρον της εκμεταλλευτικής μειοψηφίας. Η δεύτερη λειτουργία ήταν η άμυνα της χώρας από εξωτερικές επιθέσεις. Και σ'αυτό επίσης θύμιζε εξωτερικά τα προηγούμενα κράτη, που επίσης ασχολούνταν με την ένοπλη υπεράσπιση των χωρών τους, με τη βασική ωστόσο διαφορά ότι το κράτος μας υπεράσπιζε από την εξωτερική επίθεση τις καταχτήσεις της εργαζόμενης πλειοψηφίας, ενώ τα προηγούμενα κράτη υπεράσπιζαν σε τέτοιες περιπτώσεις τα πλούτη και τα προνόμια της εκμεταλλευτικής μειοψηφίας. Υπήρχε και μια τρίτη λειτουργία: η οίκονομική-όργανωτική και έκπολιτιστική-διαπαιδαγωγική δράση των οργάνων του κράτους μας, που είχε σα σκοπό την ανάπτυξη των σπερμάτων της νέας, σοσιαλιστικής οικονομίας και την αναδιαπαιδαγώγηση των ανθρώπων στο πνεύμα του σοσιαλισμού. Η νέα όμως αυτή λειτουργία δεν πήρε στην περίοδο αυτή σοβαρή ανάπτυξη.
Η δεύτερη φάση είναι η περίοδος από την εξάλειψη των καπιταλιστικών στοιχείων της πόλης και του χωριού ως την πλέρια νίκη του σοσιαλιστικού συστήματος οικονομίας και την ψήφιση του νέου Συντάγματος. Το βασικό καθήκον αυτής της περιόδου ήταν η οργάνωση της σοσιαλιστικής οικονομίας σ'όλη τη χώρα και η εξάλειψη των τελευταίων υπολειμμάτων των καπιταλιστικών στοιχείων, η οργάνωση της εκπολιτιστικής επανάστασης, η οργάνωση ενός απόλυτα συγχρονισμένου στρατού για την άμυνα της χώρας. Ανάλογα μ'αυτό άλλαξαν και oι λειτουργίες του σοσιαλιστικού μας κράτους. Η λειτουργία της στρατιωτικής καταστολής στο εσωτερικό της χώρας αχρηστεύτηκε - απονεκρώθηκε, γιατί η εκμετάλλευση έχει καταργηθεί, εκμεταλλευτές δεν υπάρχουν πια και δεν έχουμε ποιόν να καταπιέζουμε. Στο κράτος, αντί της λειτουργίας της καταστολής, εμφανίστηκε η λειτουργία της περιφρούρησης της σοσιαλιστικής ιδιοκτησίας από τους κλέφτες και τους καταχραστές της λαϊκής περιουσίας. Διατηρήθηκε απόλυτα η λειτουργία της στρατιωτικής υπεράσπισης της χώρας από εξωτερικές επιθέσεις, συνεπώς, διατηρήθηκε επίσης ο Κόκκινος Στρατός, το Πολεμικό Ναυτικό, όπως και τα όργανα καταδίωξης και η υπηρεσία πληροφοριών, που είναι απαραίτητα για τη σύλληψη και την τιμωρία των κατασκόπων, των δολοφόνων, των σαμποταριστών, που στέλνει στη χώρα μας η ξένη κατασκοπεία. Διατηρήθηκε και αναπτύχτηκε πέρα για πέρα η λειτουργία της οικονομικής-οργανωτικής και εκπολιτιστικής-διαπαιδαγωγικής δράσης των κρατικών οργάνων. Τώρα το βασικό καθήκον του κράτους μας στο εσωτερικό της χώρας είναι η ειρηνική οικονομική-οργανωτική και εκπολιτιστική-διαπαιδαγωγική δράση. Όσο για το στρατό μας, τα όργανα καταδίωξης και την υπηρεσία πληροφοριών, τώρα πια δεν έχουν στραμμένη την αιχμή τους προς το εσωτερικό της χώρας, μα προς τα έξω, ενάντια στους εξωτερικούς εχθρούς.
Όπως βλέπετε, έχουμε τώρα ένα ολότελα καινούργιο σοσιαλιστικό κράτος, που δε γνώρισε ακόμα η ιστορία και που διαφέρει σημαντικά στη μορφή και στις λειτουργίες του από το σοσιαλιστικό κράτος της πρώτης φάσης.
Η εξέλιξη όμως δε μπορεί να σταματήσει σ'αυτό. Εμείς τραβούμε παραπέρα, μπροστά, προς τον κομμουνισμό. Θα διατηρηθεί στη χώρα μας το κράτος μας και στην περίοδο του κομμουνισμού;
Ναι, θα διατηρηθεί, αν δε θάχει εξαλειφθεί η καπιταλιστική περικύκλωση, αν δε θάχει εξαλειφτεί ο κίνδυνος των στρατιωτικών επιθέσεων από τα έξω. Και είναι φανερό ότι οι μορφές του κράτους μας θα αλλάζουν και πάλι, ανάλογα με τις αλλαγές της εσωτερικής και της εξωτερικής κατάστασης.
Όχι, δε θα διατηρηθεί και θ'απονεκρωθεί αν θα εκλείψει η καπιταλιστική περικύκλωση, αν θα αντικατασταθεί με μια σοσιαλιστική περικύκλωση.
Έτσι έχουν τα πράγματα σχετικά με το πρόβλημα του σοσιαλιστικού κράτους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου